Mater - penderfyniadau

            Cyflwynwyd yr adroddiad gan y Prif Swyddog (Gwasanaethau Stryd a Chludiant) a esboniodd y gofynnwyd am y wybodaeth hon gan y Pwyllgor i ddeall yr effaith helaeth yr oedd y pandemig wedi'i hachosi ar faint o ddeunyddiau a gasglwyd a'r gwerthoedd a gafwyd am y deunydd. Yna darparodd y Prif Swyddog wybodaeth fanwl am yr effaith gadarnhaol ar ailgylchu, a oedd wedi cynyddu 25%, a chasgliadau gwastraff bwyd a oedd wedi cynyddu o 10%. Yr effaith negyddol oedd bod gwastraff gweddilliol wedi cynyddu 7%, ac oherwydd bod safleoedd HRC wedi cau a chasgliadau gwastraff gardd wedi’u hatal dros dro, cafwyd effaith ar berfformiad ailgylchu cyffredinol. Cadarnhaodd y Prif Swyddog y byddai'r perfformiad ailgylchu yn debygol o aros yr un fath ar oddeutu 66% a rhoddodd wybodaeth am darged LlC o 70% ar gyfer blwyddyn ariannol 2024/25. Cadarnhaodd y byddai hyn yn cael ei ddwyn yn ôl i'r pwyllgor ym mis Mehefin gyda'r Ymgyrch newydd, sef “Targed 70” i annog mwy o ailgylchu. Cyfeiriodd hefyd at yr ymgyrch deledu a chyfryngau newydd gan LlC o’r enw “Mighty Recycler” a fyddai’n cychwyn mewn cwpl o wythnosau i ymgysylltu â’r cyhoedd. Yna rhoddodd wybodaeth am yr effaith ariannol ar brisiau plastigau a'r pwysau sy'n deillio o hynny ar y gwasanaeth. Roedd LlC wedi bod yn gefnogol iawn gyda Sir y Fflint yn un o'r cynghorau cyntaf yng Nghymru i gyflwyno cais am y gronfa caledi oherwydd cyfanswm y tunellau ychwanegol a cholled incwm, yn ogystal â gorwariant y gwasanaeth wedi gostwng dros y blynyddoedd oherwydd cefnogaeth LlC.

            Yna cyfeiriodd y Prif Swyddog at 1.08 yn yr adroddiad i roi sicrwydd i’r Aelodau o ran pryderon gyda Brexit a mynediad i farchnadoedd Ewropeaidd ar gyfer cynhyrchion ailgylchu. Cadarnhaodd fod mynediad ar gael o hyd ond, ar hyn o bryd, roedd ein holl ddeunyddiau ailgylchu yn cael eu dosbarthu i fasnachwyr yn y DU gyda chyrchfannau terfynol yn cael eu monitro a'u hadrodd gan Gyfoeth Naturiol Cymru.

            Cyfeiriodd y Cynghorydd Hardcastle at gyfarfod Cyngor Cymunedol Penarlâg y noson flaenorol lle trafodwyd y materion parcio yn Yowley Road a Crossways yn Ewlo. Roedd Wagenni yn ei chael hi'n anodd llywio drwy'r ceir ac yn arwain at fethu casgliadau. Gofynnodd pa weithdrefnau oedd ar waith yn y sefyllfa hon i gasglu'r deunydd ailgylchu.  

Mewn ymateb, cadarnhaodd y Prif Swyddog fod hwn yn broblem gyffredin ym mhob ward gyda mwy o geir wedi'u parcio gan fod pobl yn gweithio gartref, a bod hyn yn dod yn fater mawr i'r gwasanaeth.Roedd yn rhaid casglu’r deunydd ailgylchu ac nid bai’r preswylwyr oedd eu bod yn gweithio gartref. Adroddwyd am lythyrau a gafodd eu postio i annog preswylwyr i symud eu ceir ar ddiwrnodau casglu. Roedd cerbydau llai yn cael eu defnyddio ond roedd cost i hyn ac roedd yn fwy cost effeithiol casglu gyda'n cerbydau mwy. Cytunodd i roi adborth yn ôl i'r tîm ac anfon e-bost at y cynghorydd yng Nghyngor Cymunedol Penarlâg.   

Gwnaeth yr Aelod Cabinet sylwadau ar y ffigurau ailgylchu gan ddweud bod swm yr ailgylchu a gasglwyd o aelwydydd wedi cynyddu 26%, gwastraff bwyd 10% a gwastraff gweddilliol 7%, a bod y gwaith a wnaed gan y gweithlu i reoli hyn yn anghredadwy. Roedd y swm a gasglwyd yn cael ei fonitro yn ôl pwysau yn hytrach na chyfaint wrth gyfrifo'r ffigurau. Golygai hyn ei fod yn cael ei negyddu gan y gwastraff gweddilliol, er bod ailgylchu wedi cynyddu. Roedd angen hyrwyddo ac annog mwy o drigolion i ailgylchu, yn enwedig i ddefnyddio’r gwasanaeth ailgylchu gwastraff bwyd, gan ei fod yn mynd i safle yn Rhuallt i’w droi yn drydan. Cododd bryderon am y swm o dipio anghyfreithlon a’r sbwriel, ond roedd mor falch o’r grwpiau casglu sbwriel cymunedol a gamodd i'r adwy i ddelio â'r broblem hon.Yna adroddodd yr Aelod Cabinet ar y cyllid ar gyfer y caffi atgyweirio ym Mwcle ac y dylem fod yn hyrwyddo pobl i ailddefnyddio ac atgyweirio yn hytrach na chael gwared wrth symud ymlaen. Yna cyfeiriodd at ysgubo ceunentydd a ffosydd gyda'r gwastraff yn gorfod cael ei lanhau. Roedd hyn yn ddrud ac roedd yn rhaid ei anfon at gwmni ym Manceinion. Codwyd hyn ledled Gogledd Cymru er mwyn edrych ar gyfleuster lleol i lanhau'r gwastraff hwn. Ychwanegodd y Prif Swyddog fod cael gwared â rhigol ac ysgubo gwastraff yn un o feysydd gwariant uchaf y gwasanaeth oherwydd, er nad oedd y deunydd yn cael ei ystyried yn wastraff peryglus, roedd cost ei waredu yn sylweddol uwch na deunydd gwastraff arferol.

            Yna cyfeiriodd y Prif Swyddog at gwestiwn yn y sgwrs ynghylch casgliadau dydd Sadwrn a deallodd fod rhifau cyswllt yn cael eu darparu ond y byddent yn dod yn ôl i'r pwyllgor o ran hyn. Roedd hefyd wedi adrodd y byddai'r holl Gydlynwyr yn e-bostio'r aelodau yn eu rhanbarth ar brynhawn dydd Gwener gyda'u hargaeledd ar gyfer yr wythnos ganlynol ac yn amlinellu'r weithdrefn iddynt ei dilyn pe na baent ar gael.

            Gofynnodd y Cynghorydd Chris Bithell am eglurhad ar y cynnydd yn y ffigurau gwastraff gweddilliol, gan ofyn a oedd yn wastraff ailgylchadwy neu’n HRC. Gofynnodd hefyd a gosbwyd y Cyngor gyda ffioedd ychwanegol ym Mharc Adfer a gan LlC am y cynnydd hwn.   Mewn ymateb, cadarnhaodd y Prif Swyddog fod hwn yn swm ychwanegol o wastraff gweddilliol a oedd, o ran pwysau, wedi cynyddu 7% ac nad oedd yn cynnwys deunyddiau ailgylchadwy. Cyfeiriodd at Barc Adfer a chadarnhaodd fod isafswm ffi glwyd sefydlog wedi'i gwarantu. Mae unrhyw gyfanswm y tunellau dros y swm hwn yn cynhyrchu cyfradd is i'r awdurdod, felly ni cheir unrhyw effaith net wrth ddefnyddio Parc Adfer i waredu gwastraff.

            Cyfeiriodd y Cynghorydd Paul Shotton at gr?p sbwriel a oedd wedi cychwyn yng Nghei Connah ac a oedd wedi cynyddu’n gyflym i 400 aelod a aeth allan mewn grwpiau bach i gasglu sbwriel yn rheolaidd. Gofynnodd a oedd codwyr sbwriel y Cyngor yn gwbl weithredol bellach.  Mewn ymateb, cadarnhaodd y Prif Swyddog fod nifer fach yn gwarchod eu hunain, ond roedd y mwyafrif yn dal i weithio drwy gydol y pandemig. Roedd yn llwyr werthfawrogi ac yn cefnogi'r grwpiau cymunedol casglu sbwriel a roddodd gefnogaeth ychwanegol wrth ddelio â'r cynnydd yn y sbwriel. Roedd cais wedi'i roi i LlC am offer, bagiau ac ati ar gyfer y grwpiau hyn a darparwyd gwasanaeth casglu gwastraff i godi'r bagiau sbwriel.   Dywedodd yr Aelod Cabinet fod cymaint o grwpiau casglu sbwriel wedi gofyn iddi am offer, a chadarnhaodd fod rhai cyflenwadau ar gael fel bagiau plastig lliw i nodi'r sbwriel a gasglwyd, a gasglwyd yn ei dro gan y Cyngor o ardaloedd dynodedig. Gofynnwyd i'r grwpiau hefyd wahanu'r eitemau a gasglwyd rhwng deunyddiau gwastraff a deunyddiau ailgylchadwy os yn bosibl.

            Dywedodd y Cynghorydd Chris Dolphin fod y gwrychoedd yn llawn sbwriel mewn ardaloedd gwledig. Dyma oedd yr achos erioed, ond oherwydd bod pobl yn cerdded mwy r?an, cafodd hyn ei amlygu. Yna cyfeiriodd at y gwahanol gerbydau casglu gan ganmol y goruchwyliwr yng ngorllewin Sir y Fflint a oedd bob amser yn ateb y ffôn. Dywedodd fod rhai pobl ragorol yn y tîm hwn a oedd bob amser yn gorfod delio â chwynion, yn enwedig pan oedd y tywydd yn wyntog. 

            Cyfeiriodd y Cadeirydd at sylw'r Prif Swyddog ynghylch yr e-bost a anfonwyd gan y cydgysylltwyr ar ddydd Gwener a dywedodd y byddai'n ddefnyddiol pe bai modd cynnwys gwybodaeth am bwy i gysylltu â nhw yn yr e-bost. 

            Cyfeiriodd y Cynghorydd Owen Thomas at yr A541 o'r Wyddgrug i Nannerch. Nododd fod y ffordd hon yn gwbl warthus gyda sbwriel a briodolwyd i'r allfeydd bwyd cyflym yn yr Wyddgrug. Mae’r sbwriel yn lleihau wrth i chi deithio ymhellach ar hyd y ffordd.  Roedd yn rhaid gwneud rhywbeth am y gwastraff bwyd cyflym.  Mewn ymateb, cyfeiriodd yr Aelod Cabinet at Ymgynghoriad presennol â LlC ar daflu sbwriel a thipio anghyfreithlon. Mae’n dod i ben ym mis Ebrill ac awgrymwyd bod y Cynghorydd Thomas yn ychwanegu ei bryderon fel rhan o'r ymgynghoriad hwnnw.  Trafodwyd y cynllun yng Nghaint lle defnyddiwyd teledu cylch cyfyng ar gerbydau i ddarganfod pwy oedd yn gyfrifol am y sbwriel, ac yna gosod dirwyon ar y perchnogion hefyd.

Cynigiwyd ac eiliwyd y penderfyniad gan y Cynghorydd Chris Dolphin a Sean Bibby

PENDERFYNWYD:

Bod y pwyllgor yn nodi'r anwadalrwydd cyfredol sy'n ymwneud â lefelau casglu gwastraff a deunydd ailgylchu a gwerthoedd ad-dalu ar gyfer y deunydd ailgylchu a gesglir yn y Sir.