Mater - penderfyniadau

Cyflwynodd y Prif Weithredwr yr eitem ac egluro y byddai'r wybodaeth am y Setliad Llywodraeth Leol Dros Dro yn cael ei hystyried yn ofalus ac y byddai ymateb yn cael ei baratoi. Byddai adroddiad yn cael ei gyflwyno i’r Cabinet ym mis Ionawr 2021 gyda chynigion ar gyfer y gyllideb. 

Rhoddodd y Prif Weithredwr a’r Rheolwr Cyllid Corfforaethol gyflwyniad a oedd yn cynnwys y canlynol:

·         Digwyddiadau Diweddar

·         Setliad Dros Dro – Penawdau

o   Codiad cyfartalog yn y Grant Cymorth Refeniw ar gyfer llywodraeth leol o 3.8% ar ôl addasiadau trosglwyddo

o   Ystod y Cyngor cynyddol gan y Cyngor o 2.0% i 5.6%

o   Roedd Sir y Fflint yn gymedrol eleni yn seiliedig ar y data demograffig a gymhwyswyd i Fformiwla Cyllido Llywodraeth Leol a byddai'n derbyn 3.8%

o   £10m ychwanegol ar gyfer Grant y Gweithlu Gofal Cymdeithasol ar ei ben (hyd at £0.5m ar gyfer Sir y Fflint)

o   Mae'r dyraniad ar gyfer llywodraeth leol ar £176m, £104m yn llai na chyfanswm y gofyniad a gyflwynir gan Gymdeithas Llywodraeth Leol Cymru (CLlLC)

·         Grantiau Penodol: rhestr o grantiau a gyhoeddwyd ac amrywiadau i fynd drwyddynt. Rhai risgiau posibl i gyllidebau craidd os bydd unrhyw ostyngiad yn y grant

·         Cyfalaf: dyraniad digyfnewid ar gyfer llywodraeth leol. Cadarnhad y bydd y grant Adnewyddu Priffyrdd Cyhoeddus yn parhau

·         Cyllid Brys Parhaus: darpariaeth wedi'i gwneud yng nghyllideb Cymru

·         Polisi Tâl y Sector Cyhoeddus:

o   Ni wnaeth Cyhoeddiad Adolygiad o Wariant Canghellor Trysorlys y DU unrhyw ddarpariaeth ar gyfer dyfarniadau cyflog y sector cyhoeddus, oni bai am weithwyr ar gyflog is (roedd Sir y Fflint wedi cynnwys £600k yn yr amcangyfrif o gyllideb ar gyfer hyn) a gweithwyr y GIG (ddim yn berthnasol i Sir y Fflint)

o   Ni allai Llywodraeth y DU bennu trafodaethau cyflog ar gyfer llywodraeth leol yn y DU na chyflog athrawon yng Nghymru, a oedd bellach yn swyddogaeth ddatganoledig

o   Byddai angen cyllido unrhyw ddyfarniadau cyflog ychwanegol ar gyfer 2021/22 yn llawn, yn ychwanegol at lefel y Setliad

o   Manylion y Datganiad Gan y Gweinidog

o   Roedd achos CLlLC am £280m yn cynnwys darpariaeth lawn ar gyfer dyfarniadau cyflog

o   Darpariaeth ar gyfer dyfarniad cyflog i weithwyr ar gyflog is yn unol â pholisi Llywodraeth y DU

o   Dim darpariaeth gyllidebol yn yr amcangyfrif cyllideb isaf ddiwygiedig ar gyfer unrhyw ddyfarniadau cyflog pellach

·         Dadansoddiad – Effeithiau ar gyfer Sir y Fflint

o   Apeliodd Sir y Fflint at Weinidogion am ymgodiad lleiaf mewn Grant Cymorth Refeniw o 5.7% yn erbyn amcangyfrif cyllideb isaf o £16.750m (gyda darpariaeth lawn ar gyfer dyfarniadau cyflog wedi'u cyfrif cyn yr Adolygiad o Wariant)

o   Pe bai'r Adolygiad o Wariant yn cael ei gymhwyso - a bod modd tynnu dyfarniadau cyflog o'r amcangyfrif cyllideb isaf, gan ei ostwng i £13.818m - yna byddai codiad mewn Grant Cymorth Refeniw o 4.1% yn ddigonol

o   Ar yr amcangyfrif isaf o'r gyllideb, roedd yr ymgodiad Grant Cymorth Refeniw oddeutu £0.6m neu 0.3% yn brin

o   Yn ddarostyngedig i'r rhagdybiaeth weithredol ar bolisi cyflog cenedlaethol, gallem anelu at osod cyllideb gyfreithiol a chytbwys ar y ffigurau hyn gyda chodiad blynyddol yn y Dreth Gyngor o dan 5%. Gyda gwaith parhaus ar (a) amcangyfrifon cyllideb a (b) darpariaeth frys ar gyfer dyledion drwg gyda'r nod o gynhyrchu cyllid ychwanegol o £1.5m yn erbyn y prif risgiau agored

·         Setliad Dros Dro - Ymateb

o   Roedd y Setliad Dros Dro bron yn ddigonol ar y lefel amcangyfrif lleiaf diwygiedig, ond gallai/dylai fod yn uwch - gyda'r ddarpariaeth ariannu wedi'i datganoli yn y Datganiad Adolygiad o Wariant diweddar - i ddiogelu cynghorau rhag risg yn ystod y flwyddyn mewn sefyllfa frys gyfnewidiol.

o   Roedd yn siomedig bod Llywodraeth Cymru wedi dod i ddiffygion o £104m o'r gofyniad cyllidebol a nodwyd gan CLlLC

o   Roedd angen egluro’r polisi tâl gan y byddai unrhyw ddyfarniadau cyflog blynyddol, a drafodir yn ddiweddarach ac ar ôl y gyllideb, yn anfforddiadwy. Roedd yn rhaid cydamseru polisi tâl cenedlaethol â’r broses osod cyllideb flynyddol ac ni ddylai fod allan ohoni

o   Roedd cyllid gwaelodol yn hanfodol - a dylai fod yn arfer blynyddol yn seiliedig ar gynsail a pholisi CLlLC - a’i ariannu gan Lywodraeth Cymru yn ychwanegol at ffigur y Setliad, nid ei draws-gymorthdalu gan gynghorau uwchben y lefel gwaelodol

o   Dylid neilltuo darpariaeth ariannu ychwanegol benodol ar gyfer y risgiau ym maes gofal cymdeithasol e.e. costau comisiynu chwyddiant ansafonol a gwasanaethau plant

o   Dylid diogelu pob grant penodo a'u cysylltu â mynegai. Roedd yn ymddangos bod rhai risgiau yn y grantiau penodol a drefnwyd

o   Llywodraeth Cymru i nodi polisi clir ar Dreth y Cyngor

o   Diogelu cronfeydd Caledi a Cholli Incwm ar gyfer 2020/21 yn llawn ar gyfer Chwarteri 3 a 4

o   Llywodraeth Cymru i gefnogi cynghorau gyda thaliadau ychwanegol Chwarter 4 2020/21 yn erbyn ymrwymiadau a risgiau gwasanaeth cyfredol lle mae wedi rhagamcanu tanwariant ac arian ar gael

o   Parhau gyda chronfeydd Caledi a Cholled Incwm yn 2021/22, gyda'r arian ychwanegol yn y Datganiad Adolygiad o Wariant, yn ôl yr angen

·         Cydbwyso'r Gyllideb 2021/22 - Nodau:-

o   Gosod cyllideb flynyddol gyfreithiol a chytbwys yn seiliedig ar y ffigurau a'r rhagdybiaethau hynny

o   Cadw'r codiad blynyddol i Dreth y Cyngor o dan 5%

o   Ychwanegu £1.5m at y gyllideb sylfaenol - yn ychwanegol at yr amcangyfrif lleiaf diwygiedig - i ddiogelu’r Cyngor rhag risgiau agored mewn (a) gofal cymdeithasol a gomisiynwyd (b) Lleoliadau y tu allan i'r Sir (c) addysg (ch) unrhyw ostyngiadau mewn grantiau penodol ar gyfer gwasanaethau gweithredol craidd

Gwnaeth y Cynghorydd Roberts sylwadau ar y risg fwyaf o ran dyfarniadau cyflog a byddai'n codi’r mater gyda CLlLC.

            Mynegodd y Cynghorydd Thomas ei phryderon ynghylch y grant Rheoli Gwastraff Cynaliadwy a oedd yn cael ei leihau bob blwyddyn, er gwaethaf y pwysau ar gasglu gwastraff a oedd yn cynyddu bob blwyddyn.

            Gwnaeth y Cynghorydd Jones sylwadau ar y gwaith sylweddol a wnaed ym maes gofal cymdeithasol yn ystod y pandemig ond ni ddarparwyd cyllid ychwanegol.

Croesawodd y Cynghorydd Bithell y sylwadau a'r pryderon ynghylch y dyfarniadau cyflog, a chefnogodd yr angen am gyllid gwaelodol hefyd. Cefnogodd y Cynghorydd Mullin y sylwadau ar y cyllid gwaelodol hefyd, a mynegodd ei ddiolch i'r holl staff a oedd wedi gweithio'n galed yn ystod yr amser anodd hwn.

            Diolchodd y Cynghorydd Banks i'r holl swyddogion a oedd wedi gweithio ar y gyllideb.Cefnogodd yr angen am gyllid gwaelodol hefyd.

            Rhoddodd y Cynghorydd Roberts sicrwydd i Aelodau'r Cabinet y byddai o a'r Prif Weithredwr yn parhau i gyflwyno sylwadau priodol i CLlLC a Llywodraeth Cymru. Diolchodd i swyddogion ar draws pob adran am eu gwaith a wnaed yn ystod y pandemig, a diolchodd hefyd i drigolion Sir y Fflint am ddilyn rheolau Llywodraeth Cymru.

PENDERFYNWYD:

 (a)      Bod y Cabinet yn nodi goblygiadau'r gyllideb ar gyfer y Strategaeth Ariannol Tymor Canolig a Chyllideb Flynyddol 2021/22; a

 (b)      Paratoi ymateb a'i gyflwyno i Lywodraeth Cymru yn unol â hynny.