Agenda item

Derbyn cynnig yngl?n â Addasiad Gwrthsefyll Llifogydd.

            Cynigiodd y Cadeirydd y cynnig hwn a dywedodd na fyddai unrhyw argymhellion yn cael eu gwneud ar yr eitem hon.  Mater i'r Pwyllgor oedd gwneud gwaith i ymchwilio i faterion llifogydd yn y dyfodol y mae'r Sir yn eu hwynebu ar hyn o bryd ac y gallent eu hwynebu yn y dyfodol oherwydd newid yn yr hinsawdd. 

            Roedd amrywiaeth o faterion llifogydd gyda rhai yn gyfrifoldeb awdurdodau lleol, Cyfoeth Naturiol Cymru, awdurdodau d?r a charthffosiaeth ac asiantaethau eraill.  Roedd cymysgedd o gyfrifoldebau yn ymwneud â chynnal a chadw sianeli draenio a chwlfertau ac ati.  Roedd y sefyllfa'n gymhleth ac nid oedd bob amser yn gyfrifoldeb ar y Cyngor i atal llifogydd gan fod llawer o'r seilwaith angenrheidiol yn gyfrifoldeb asiantaethau eraill o dan Lywodraeth Cymru (LlC).  

Roedd y Cyngor yn gallu edrych ar y mater cyfan i nodi lle'r oedd y methiannau a'r pryderon.  Roedd yn anodd rhagweld lle byddai d?r wyneb a llifogydd yn digwydd, gyda rhai ardaloedd yn ei brofi'n rheolaidd ac eraill yn annisgwyl.  Gellid delio â hyn pan fydd yn digwydd, neu gallai'r Cyngor edrych arno i fapio lle'r oedd y risgiau a pha gamau sydd angen eu cymryd i atal llifogydd.  

O fewn cyllideb y Cyngor nid oedd lle i brosiectau seilwaith enfawr ac os oedd cymunedau am gael eu hamddiffyn rhag llifogydd, yna roedd angen buddsoddiad gan LlC a Llywodraeth y DU.  Roedd yn fater cymhleth, a’r cynnig oedd sefydlu ymchwiliad lle byddai’r Pwyllgor yn clywed tystiolaeth fanwl gan Swyddogion Sir y Fflint, Cyfoeth Naturiol Cymru a phartïon eraill â diddordeb.  Gallai'r Pwyllgor edrych ar y mater yn fanwl a gwneud rhai sylwadau ar sail y wybodaeth a ddaeth i law.  Dywedodd y Cadeirydd mai'r cynnig oedd sefydlu'r ymchwiliad ac na fyddai unrhyw argymhellion o sylwedd yn cael eu cynnig.  Canmolodd y Cyngor am y gwaith yr oedd wedi'i wneud yn ymdrin â'r llifogydd diweddar a'r materion hirdymor yn ardaloedd Sandycroft, Mancot a Phentre a chyfeiriodd at yr anawsterau a wynebwyd gan Cyfoeth Naturiol Cymru ynghylch cyllid.  Roedd gan yr ardal hon heriau penodol a gallai fod yn astudiaeth achos dda.

            Eiliwyd hyn gan y Cynghorydd Copple a deimlai fod llifogydd yn gwaethygu a bod angen ei asesu a rhoi mesurau mewn grym ar gyfer y tymor hwy.

            Gofynnodd y Cynghorydd Eastwood a oedd hyn yn dyblygu’r gwaith a wnaed yn CCBu7 “i barhau i gynnal ymchwiliadau i lifogydd a nifer y digwyddiadau llifogydd a ataliwyd gan Gynllunio Rhag Perygl Llifogydd”.  Gofynnodd hefyd beth fyddai'n digwydd pe na cheir ymateb gan Cyfoeth Naturiol Cymru a D?r Cymru mewn pryd.  Teimlai nad oedd ganddi sgiliau digonol i ddadansoddi ymchwiliad a gynhaliwyd gan y Pwyllgor hwn a byddai'n well ganddi gael diweddariad gan swyddogion ar yr hyn oedd yn digwydd eisoes.

            Cadarnhaodd y Prif Swyddog fod llawer o wybodaeth eisoes ar gael a bod hyn yn canolbwyntio ar ddigwyddiad Sandycroft a oedd yn parhau.   Roedd yn fater cymhleth a oedd yn cynnwys nifer o wahanol bartneriaid.   Cyfeiriodd at yr adnoddau y byddai eu hangen i gefnogi’r cynnig hwn a dywedodd nad oedd yn bosibl cynnal ymchwiliad cyhoeddus i achosion o lifogydd yn Sir y Fflint.   Pe bai angen diweddariad a sylwadau ar ddigwyddiad Sandycroft, yna gellid trefnu hyn ar gyfer cyfarfod o'r Pwyllgor yn y dyfodol.  Dywedodd y gallai casglu tystiolaeth gan Cyfoeth Naturiol Cymru a D?r Cymru fod yn broblem gan nad oedd dyletswydd arnynt i ddarparu unrhyw beth.  Nid oedd unrhyw adnoddau o fewn ei dîm na'r Gwasanaethau Democrataidd i hwyluso ymchwiliad.

            Darparodd y Cynghorydd Mansell fanylion materion yn ei ward gyda draeniau wedi'u blocio pan oedd hi'n bwrw glaw.  Cytunwyd y byddai'r Prif Swyddog yn cysylltu â'r Cynghorydd Mansell y tu allan i'r cyfarfod.

            Dywedodd yr Aelod Cabinet ei fod yn cefnogi teimladau’r cynnig a gofynnodd am eglurhad ynghylch pwy sy’n gyfrifol am beth o ran materion llifogydd. Mewn llawer o wardiau roedd systemau hen ffasiwn ar gyfer draenio a charthffosiaeth ac roedd angen eglurder wrth geisio sefydlu pwy oedd yn gyfrifol am y materion hyn.   Roedd ar ddeall bod problemau o hyd gyda recriwtio o fewn y tîm Gwrthsefyll Llifogydd.   Er bod y ffocws wedi bod ar yr ardal o amgylch Sandycroft teimlai fod angen lobïo LlC am gyllid i ymdrin â'r materion seilwaith.

            Siaradodd y Cynghorydd Swash o blaid y cynnig a chytunodd y byddai defnyddio Sandycroft, Mancot a Pentre yn astudiaeth achos dda.  Fel aelod lleol dros Benarlâg a Mancot dywedodd fod yr ardal hon wedi cael ei heffeithio'n gyson gyda 30 munud o law trwm yn arwain at lifogydd difrifol.   Roedd y Cyngor wedi gwneud llawer o waith, ond roedd yn bryderus gyda'r datblygiad sydd ar y gweill ym Mhenarlâg bod angen delio ag unrhyw faterion cyn y datblygiad hwnnw.

            Yna symudodd y Cadeirydd i’r bleidlais a oedd yn unfrydol.

Penderfynodd Pwyllgor Newid Hinsawdd Cyngor Sir y Fflint:

1.         Bod yr ymchwiliad yn cael ei sefydlu gan y Pwyllgor ar y sail a amlinellwyd yn y cynnig

2.         Gwneir y ddarpariaeth honno ar gyfer sesiwn tystiolaeth lafar, gan gynnwys lleoliad, naill ai ym mis Ebrill neu fis Mai.

PENDERFYNWYD:

Bod Cadeirydd y Pwyllgor yn bwrw ymlaen â'r argymhellion uchod.