Agenda item

Pwrpas:        Nodi’ratebion I unrhyw gwestiwn a gyflwynwyd yn unol a Rheol Sefydlog 9.4(A) v Cyngor Sir.

Fe esboniodd y Prif Weithredwr (Llywodraethu) bod dau gwestiwn wedi’u derbyn ac wedi’u copïo, ynghyd â’r ymateb, a’u dosbarthu.

Cynghorydd Clive Carver:

            “Mewn cysylltiad â phenderfyniad Cyngor Sir y Fflint i ddiddymu Ardrethi Busnes Dewisol ar gyfer Elusennau Cofrestredig a grwpiau gwirfoddol, a all yr Aelod Cabinet esbonio (a) faint o Elusennau Cofrestredig a grwpiau gwirfoddol sydd wedi gwneud cais am ryddhad ardrethi caledi?  A (b) faint o geisiadau o’r fath sydd wedi’u cymeradwyo?”.

Ateb:

“Ers Ebrill 2017 derbyniwyd cyfanswm o 6 o geisiadau Caledi gan Elusennau Cofrestredig neu Grwpiau Gwirfoddol ac mae 1 sefydliad wedi derbyn Rhyddhad Caledi - a oedd gyfwerth â’u hatebolrwydd llawn ar gyfer 2017-18.

Rydym bob amser yn hyrwyddo’r cynllun Rhyddhad Ardrethi Caledi pan fydd risgiau ariannol i unrhyw sefydliad Elusennol neu Wirfoddol neu, yn wir, unrhyw fusnes masnachol, drwy dalu ardrethi busnes.

Mae’n bwysig datgan bod yn rhaid edrych ar bob cais am y Rhyddhad Ardrethi Caledi ar eu rhinweddau eu hunain a phan na fydd gan sefydliadau gyllid digonol i dalu’r atebolrwydd o 20%, y byddwn yn gweithredu er budd y cyhoedd ehangach drwy ddyfarnu Rhyddhad Caledi.  Hyd yma, yn seiliedig ar dystiolaeth ysgrifenedig a gyflwynwyd gan sefydliadau amrywiol, ychydig iawn o achosion sydd wedi’u profi a fyddai’n cyflawni’r prawf caledi.

Mae’r cynllun Caledi yn parhau i fod ar agor, ac rydym yn annog sefydliadau i siarad â’r gwasanaeth Ardrethi Busnes os ydynt am wneud cais am y tro cyntaf (neu ail-gyflwyno cais, hyd yn oed os bu’r cais blaenorol yn aflwyddiannus).”

            Manteisiodd y Cynghorydd Carver ar y cyfle i holi cwestiwn ategol:

            “Allwch chi ddarparu dadansoddiad o’r ffigurau o’r chwe chais caledi, gan gynnwys yr un a dderbyniodd ryddhad caledi?”  Dywedodd y Cynghorydd Aaron Shotton y byddai’n bosibl cael gafael ar y wybodaeth ac y byddai’n cael ei hanfon at y Cynghorydd Carver.

Cynghorydd Arnold Woolley:

            “A yw’r awdurdod yn ymwybodol o’r nifer o dai yn y Sir, sydd wedi bod yn wag/heb eu defnyddio’n barhaus am o leiaf chwe mis a faint o’r tai o’r fath y mae’r awdurdod wedi delio â hwy gan ddefnyddio’r pwerau presennol sydd ar gael, er mwyn dechrau gwneud defnydd pwrpasol ohonynt unwaith eto.”

Ateb:

            Mae yna 800 o gartrefi sydd wedi bod yn wag yn yr hirdymor yn y Sir.

Mae gan y Cyngor nifer o strategaethau ar waith i ddechrau ail-ddefnyddio cartrefi sydd wedi bod yn wag am gyfnod hir.  Un o’r ffyrdd mwyaf effeithiol o ddechrau ail-ddefnyddio’r eiddo hyn yw defnyddio’r system Drethiant Leol i gymell perchenogion i ganolbwyntio ar gael pobl yn byw yn eu heiddo unwaith eto.

Cymeradwyodd y Cyngor llawn argymhelliad y cabinet i gyflwyno cynllun Premiwm y Dreth Gyngor ym mis Ebrill 2017, sydd bellach yn gosod tâl 50% ychwanegol ar berchnogion eiddo gwag hirdymor, yn ogystal ag ar ail gartrefi.

Tua’r adeg y cyflwynwyd y cynllun Premiwm y Dreth Gyngor, gofynnwyd i swyddogion ysgrifennu at berchnogion pob eiddo gwag hirdymor er mwyn hybu mynediad at wasanaethau eraill y Cyngor, a allai helpu i wneud defnydd o’r newydd o eiddo gwag hirdymor.

Ers cyflwyno’r cynllun hwn, dengys ein cofnodion bod 212 o eiddo gwag hirdymor, 45 o ail gartrefi wedi dechrau cael eu hail-ddefnyddio unwaith eto a chafodd y cynllun hwn ei gynllunio i annog perchenogion i ddechrau gwneud defnydd llawn o’r eiddo hyn unwaith eto er mwyn:

• mynd i’r afael ag anghenion tai lleol
• cefnogi’r cynnydd yn nifer y tai fforddiadwy i’w prynu neu eu prydlesu
• gwella ymddangosiad cymunedau lleol.

Mae’r Cyngor hwn yn un o lond llaw o gynghorau yng Nghymru sydd wedi cyflwyno’r cynllun Premiwm y Dreth Gyngor o fis Ebrill 2017, gyda’r amcan pennaf o ddechrau ail-ddefnyddio eiddo gwag.  Er ein bod yn gwneud yr hyn y gallwn i ail-ddefnyddio eiddo, dylai perchnogion a landlordiaid eiddo gwag hefyd rannu yn y cyfrifoldeb o ddechrau ail-ddefnyddio eu heiddo a gwneud y defnydd gorau o’u hasedau.

Y Cyngor yw’r awdurdod lleol cyntaf yng Nghymru i sefydlu ei gwmni tai ei hun, North East Wales (NEW) Homes, sy’n gallu cynnig gwasanaeth rheoli cystadleuol iawn i gynorthwyo landlordiaid.

Mae’r Cyngor wedi defnyddio dyraniad cyfalaf bychan ers nifer o flynyddoedd, i gynorthwyo perchnogion i ddechrau ail-ddefnyddio cartrefi gwag, fel y dangosir isod.  Mae’r dyraniad hwn wedi lleihau dros amser, yn rhannol oherwydd cyfyngiadau cyfalaf ac yn rhannol oherwydd argaeledd cyllid amgen Llywodraeth Cymru (isod).

Mae’r Cyngor wedi, hyd at eleni, cyflogi Swyddog Datblygu Cartrefi Gwag hefyd.  Mae’r swyddogaeth hon yn gymysgedd o ddyletswyddau Swyddog Iechyd yr Amgylchedd yn ogystal â gwaith i hyrwyddo a gweinyddu’r grant a’r cyllid benthyciadau.  Y bwriad yn y dyfodol yw a) pasio gwaith y Swyddog Cartrefi Gwag i’r tîm Iechyd yr Amgylchedd i ddelio â hwy i’r graddau y bydd eu hadnoddau yn caniatáu a b) defnyddio’r tîm Adfywio Tai i reoli’r rhaglenni benthyciadau.

Mae’r Cyngor yn rheoli’r rhaglen Houses 2 Homes ar ran Llywodraeth Cymru, sy’n darparu arian ad-daladwy i ddechrau ail-ddefnyddio eiddo gwag.  Mae’r rhan fwyaf o’r cyllid hwn yn cael ei ymrwymo fel benthyciadau ar hyn o bryd, gyda £595,815 wedi’i ddyrannu i 25 benthyciad ar hyn o bryd.  Wrth i fenthyciadau gael eu had-dalu, bydd yr arian hwn yn cael ei ailgylchu yn fenthyciadau newydd.

Disgwylir i Lywodraeth Cymru gynyddu hyblygrwydd eu rhaglenni cyllid ad-daladwy cyn hir, a fydd yn caniatáu i’r Cyngor gynyddu’r nifer o fenthyciadau Houses 2 Homes.  Disgwylir hefyd i Lywodraeth Cymru ariannu amser swyddog i gefnogi’r rhaglen benthyciadau, a fydd yn ei galluogi i gyrraedd mwy o ymgeiswyr.

Yn ystod 2018/19, mae’r Cyngor yn bwriadu gweithio gyda Landlordiaid Cymdeithasol Cofrestredig i gaffael cartrefi gwag ar gyfer rhent cymdeithasol.  Bydd y Landlordiaid Cymdeithasol Cofrestredig yn ariannu’r costau prynu ac adnewyddu yn rhannol a bydd y Cyngor yn dyrannu Grant Tai Cymdeithasol fel arian cyfatebol.  Mae gwaith targedu yn cael ei wneud yn awr i gyfateb anghenion tai gyda’r stoc o dai gwag.

            Diolchodd y Cynghorydd Woolley i’r Aelod Cabinet am yr ymateb manwl ac ni ofynnodd gwestiwn ategol.