Rhaglen a chofnodion

Pwrpas:        I dderbyn unrhyw ddatganiad o gysylltiad a chynghori’r Aelodau yn unol a hynny.

Datganodd y Cynghorydd Ted Palmer gysylltiad personol fel tenant y Cyngor.

Pwrpas:        Ystyried Rhaglen Gwaith i'r Dyfodol y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu Cymuned a Tai a rhoi gwybod i’r Pwyllgor am y cynnydd yn erbyn camau gweithredu o gyfarfodydd blaenorol.

Cyflwynodd yr Hwylusydd y Rhaglen Gwaith i’r Dyfodol i’w hystyried a dywedodd y cynhelid cyfarfod rhwng y Cadeirydd, Is-gadeirydd ac Uwch-swyddogion yn y portffolio Tai a Chymunedau ar ôl cyfarfod y Pwyllgor, a chyflwynid fersiwn diwygiedig o’r Rhaglen Gwaith i’r Dyfodol i’r Pwyllgor yn y cyfarfod nesaf.  Ni chynigiwyd unrhyw newidiadau yn y Rhaglen Gwaith i’r Dyfodol fel y’i cyflwynwyd.

Wrth sôn am y camau gweithredu a ddeilliodd o’r cyfarfod diwethaf, dywedodd yr Hwylusydd bod Mark Tami AS wedi derbyn ymateb oddi wrth yr Adran Gwaith a Phensiynau a rannwyd â holl Aelodau’r Pwyllgor.  Derbyniwyd gwybodaeth yngl?n â nifer y Therapyddion Iechyd Galwedigaethol hefyd, a rannwyd ag Aelodau’r Pwyllgor drwy e-bost.

Roedd swyddogion wrthi’n casglu gwybodaeth er mwyn ateb cwestiwn y Cynghorydd Dale Selvester yngl?n â chyfanswm y taliadau Treth y Cyngor a gollwyd oherwydd tai a fu’n wag am fwy na chwe mis, ac anfonid y wybodaeth at yr Aelodau pan oedd yn barod. 

Cynigiodd y Cynghorydd David Evans dderbyn yr argymhellion a nodwyd yn yr adroddiad ac eiliodd y Cynghorydd Kevin Rush y cynnig hwnnw.

PENDERFYNWYD:

(a)       Nodi’r Rhaglen Gwaith i’r Dyfodol;

(b)       Rhoi awdurdod i’r Hwylusydd, wrth ymgynghori â Chadeirydd y Pwyllgor, amrywio’r Rhaglen Gwaith i’r Dyfodol rhwng cyfarfodydd, yn ôl yr angen; ac

(c)        Bod y Pwyllgor yn nodi’r cynnydd a wnaed wrth gyflawni’r camau gweithredu gofynnol.

Pwrpas:        Adolygu a rhoi sylwadau ar bwysau ariannol ac gostyngiadau mewn costau dan gylch gwaith y Pwyllgor.

Cyflwynodd y Rheolwr Cyllid Strategol – Strategaeth Ariannol ac Yswiriant adroddiad a oedd yn cynnwys adolygiad a sylwadau yngl?n â’r gwasgfeydd cyllidebol a gostyngiadau mewn costau a oedd yn rhan o gylch gwaith y Pwyllgor.  Rhoes gyflwyniad ynghylch y Strategaeth Ariannol Tymor Canolig a threfn Gosod Cyllideb 2024/25 a oedd yn ymdrin â’r materion canlynol:

• pwrpas a chefndir
• gofynion ychwanegol ar gyllideb y Cyngor 2024/25
• gofynion ychwanegol ar y gyllideb – risgiau parhaus
• y sefyllfa gyffredinol wedi’r datrysiadau cychwynnol
• crynodeb a chasgliadau
• y camau nesaf ar gyfer trefn Gosod Cyllideb 2024/25
• trefn y gyllideb – Cam 2
• trefn y gyllideb – Cam 3 (Terfynol).

Rhoes y Prif Swyddog (Tai a Chymunedau) gyflwyniad yngl?n â gwasgfeydd costau a oedd yn ymdrin â’r materion canlynol:

• Y galw oherwydd digartrefedd
• Budd-daliadau – Cynllun Gostyngiadau Treth y Cyngor

Dywedodd y Cynghorydd David Evans bod yr adroddiad yn sôn am y cynnig i ostwng y gyllideb ar gyfer Cynllun Gostyngiadau Treth y Cyngor, ond nad oedd unrhyw ddewisiadau ar gyfer lleihau’r gwasgfeydd costau wrth ateb y galw oherwydd digartrefedd.  Gan fod Gweinidog Llywodraeth y Deyrnas Gyfunol wedi dweud nad oedd unrhyw gynlluniau i ddarparu llety i fewnfudwyr yng Ngwesty Northop Hall, awgrymodd y Cynghorydd y gellid ystyried cysylltu â’r gwesty i holi a fedrent roi llety i bobl ddigartref er mwyn lleihau’r wasgfa ar y gyllideb.  Eglurodd y Prif Swyddog (Tai a Chymunedau) y byddai adroddiad yn dod gerbron y Pwyllgor yn y cyfarfod nesaf yngl?n â’r dewisiadau ar gyfer lleihau’r gwasgfeydd costau oherwydd digartrefedd.  Roedd nifer o ddewisiadau dan ystyriaeth, gan gynnwys defnyddio’r stoc tai presennol yn fwy effeithlon, a byddai’r adroddiad i’r Pwyllgor yn cynnwys yr holl ddewisiadau hynny.

Mewn ymateb i awgrym y Cynghorydd Evans, dywedodd y Cynghorydd Linda Thew nad oedd ond 37 o ystafelloedd yng Ngwesty Northop Hall a bod y cynlluniau i roi llety i fewnfudwyr yno’n cynnwys gosod cabanau ychwanegol yng ngerddi’r gwesty.  Eglurodd hefyd bod y gwesty’n dal i weithredu fel busnes a dywedodd na fyddai’n dymuno gweld pobl ddigartref yn cael eu rhoi mewn cabanau.  Eglurodd y Cynghorydd Evans nad oedd yn awgrymu rhoi pobl mewn cabanau.

Cytunodd y Cynghorydd Rosetta Dolphin â sylwadau’r Cynghorydd Evans, gan ddweud bod yn rhaid i’r Cyngor ystyried yr holl ddewisiadau er mwyn lleihau’r gwasgfeydd costau oherwydd digartrefedd a bod yn rhaid i’r holl Aelodau fod yn ymwybodol o’r tai yn eu wardiau y gellid ystyried eu defnyddio.  Cyfeiriodd hefyd at y gwasgfeydd costau oherwydd Lleoliadau y Tu Allan i’r Sir a gofynnodd a ellid darparu gwybodaeth am y lleoliadau yn y flwyddyn flaenorol.  Awgrymodd y Rheolwr Cyllid Strategol y gellid rhannu’r wybodaeth ar ôl y cyfarfod.

Gofynnodd y Cynghorydd Dennis Hutchinson a oedd y Cyngor wedi cynnal trafodaethau â pherchnogion Gwesty Northop Hall.  Pryderai yngl?n â gosod atebolrwydd cyfreithiol ar y gwesty, ac a fyddai’r Cyngor yn gyfrifol am bobl ddigartref a gâi lety yno, yn ogystal â’r costau.  Roedd o’r farn y dylai’r Pwyllgor ystyried unrhyw gynigion cyn gwneud unrhyw benderfyniadau.

Dywedodd y Rheolwr  ...  view the full Cofnodion text for item 39.

Pwrpas:        Darparu adroddiad cynnydd ar y cynllun gweithredu ar gyfer gwella gwasanaeth yn dilyn archwiliad Llety Dros Dro.

Cyflwynodd y Rheolwr Gwasanaeth – Tai ac Atal yr adroddiad, a gyflwynai’r wybodaeth ddiweddaraf yngl?n â’r cynnydd a wnaed wrth gyflawni’r Cynllun Gweithredu ar gyfer Archwilio Llety Dros Dro. 

Cyflwynwyd yr archwiliad i’r Pwyllgor ym mis Chwefror 2022 a’r Pwyllgor Archwilio ym mis Mawrth 2022; roedd yr adroddiad archwilio yn y categori coch ac yn amlygu meysydd i’w gwella.  Lluniwyd cynllun gweithredu yn sgil yr archwiliad mewnol a byddai Tîm Archwilio’r Cyngor yn mynd ati i adolygu’r gwasanaeth er mwyn asesu’r cynnydd a wnaed wrth gyflawni’r cynllun gweithredu.

Dywedodd y Rheolwr Gwasanaeth – Tai ac Atal y lluniwyd cynllun manwl ar gyfer gwella’r gwasanaeth a oedd yn cynnwys yr holl gamau gweithredu angenrheidiol i weithredu argymhellion yr archwiliad, gan ganolbwyntio’n fwy pendant ar egwyddorion craidd rheoli tai, cefnogi pobl mewn llety dros dro a darparu dewisiadau ar gyfer symud ymlaen yn unol ag egwyddorion Ailgartrefu Cyflym.

Roedd copi o gynllun gweithredu’r archwiliad fel y’i diwygiwyd ddiwedd mis Medi 2023 ynghlwm wrth yr adroddiad yn Atodiad 1.  Er y gwnaed cynnydd â phob cam gweithredu, bu heriau sylweddol wrth gyflawni’r cynllun gweithredu ac estynnwyd y terfyn amser ar gyfer rhai o’r camau.  Rhestrwyd y rhesymau am hynny yn y rhan o’r adroddiad a soniai am Adnoddau, ond fe gyflawnid yr holl gamau gweithredu erbyn mis Mawrth 2024.

Dywedodd y Rheolwr Gwasanaeth – Tai ac Atal y cyfarfu’r uwch-reolwyr â Thîm Archwilio Mewnol y Cyngor yn ddiweddar ac y cynhelid profion yn fuan ar y camau a gyflawnwyd, gan gynnwys adolygu’r dystiolaeth o’u cyflawni.  Byddai’r Pwyllgor yn dal i dderbyn y wybodaeth ddiweddaraf.

Credai’r Cynghorydd David Evans bod cysylltiad rhwng y problemau â phobl yn datgan eu bod yn ddigartref ac eiddo gwag, a fyddai dan sylw’n ddiweddarach yn y cyfarfod.  Soniodd am nifer yr aelwydydd o gymharu â nifer y tai gwag, gan gydnabod fod hynny’n symleiddio’r sefyllfa, a holodd ynghylch nifer y bobl oedd yn byw mewn llety dros dro a gafodd eu rhoi mewn eiddo gwag.  Amcangyfrifodd y Rheolwr Gwasanaeth – Tai ac Atal fod yno tua 30/35 ohonynt, ond byddai’n rhoi’r union nifer i’r Pwyllgor ar ôl y cyfarfod.  Soniodd am y gwaith a gyflawnodd y Rheolwr Gwasanaeth – Asedau Tai wrth roi eiddo gwag at ddefnydd o’r newydd, a oedd wedi arwain at ganlyniadau da, ond roedd hi’n bwysig hefyd ystyried a oedd yr eiddo’n addas ar gyfer rhywun mewn llety dros dro.  Dywedodd fod 183 o’r bobl hynny’n sengl, bod nifer helaeth ohonynt yn iau na 55 oed a bod y mwyafrif o’r eiddo gwag yn dai gwarchod.  Byddai’r dewisiadau ar gyfer lleihau’r gwasgfeydd ar y gyllideb ar gyfer digartrefedd yn dod gerbron y Pwyllgor yn y cyfarfod nesaf ac yn cynnwys adolygu tai gwarchod, ond ni fyddai hynny’n lliniaru ar yr holl wasgfeydd.  Dymunai’r Cyngor greu cymunedau sefydlog a chynaliadwy lle’r oedd yr holl drigolion yn byw mewn tai addas ac yn teimlo’n ddiogel yn eu cymunedau. 

Holodd y Cadeirydd a ellid cynnwys y t?r fflatiau yn y Fflint wrth adolygu tai gwarchod.  ...  view the full Cofnodion text for item 40.

Pwrpas:        Darparu diweddariad ar gynnydd Safonau Ansawdd Tai Cymru y mae’r Cyngor yn eu darparu trwy ei Raglen Fuddsoddi Cyfalaf.

Cyflwynodd y Rheolwr Gwasanaeth – Asedau Tai adroddiad a roes y wybodaeth ddiweddaraf am y modd y cyflawnai’r Cyngor Safon Ansawdd Tai Cymru trwy’r Rhaglen Buddsoddi Cyfalaf.

Llwyddodd y Cyngor i gwblhau rhaglen waith fel bod holl stoc y Cyngor yn bodloni’r Safon, gan fuddsoddi mwy na £100 miliwn o gyfalaf, ac roedd y rhaglen bellach wedi troi at waith cynnal a chadw, a buddsoddi ychwaneg o arian yn y gwaith

angenrheidiol a nodwyd.  Roedd yr adroddiad yn manylu ynghylch yr hyn a gyflawnwyd hyd yma a’r prif destun sylw yng ngham nesaf cynllun buddsoddi’r Cyngor ar gyfer Safon Ansawdd Tai Cymru.

            Soniodd y Rheolwr Gwasanaeth – Asedau Tai y sicrhaodd y Cyngor gydymffurfiaeth â Safon Ansawdd Tai Cymru ym mis Rhagfyr 2021.  Wedi bodloni’r Safon roedd hi’n bwysig bod y Cyngor yn sicrhau y cynhelid y safon a chynlluniwyd y buddsoddiadau’n unol â hynny.  Roedd yno raglen fuddsoddi dreigl ar gyfer cynnal y safon a gosod trefn ar gyfer gosod elfennau newydd lle bo’r angen.

Cyhoeddid canllawiau diwygiedig ar Safon Ansawdd Tai Cymru ddiwedd 2023 a byddai angen i’r Cyngor baratoi ar gyfer y newidiadau y byddai’n rhaid eu cyflawni er mwyn dal i gydymffurfio.

Wrth sôn am yr angen am doeau a ffenestri newydd, holodd y Cynghorydd Ted Palmer a ellid fod wedi gwneud y gwaith fel rhan o’r cynllun blaenorol, a gofynnodd a oedd yno gynllun ar gyfer cwblhau’r gwaith cyn gynted â phosib.  Eglurodd y Rheolwr Gwasanaeth – Tai ac Asedau’r gwahanol resymau pan na adnewyddwyd yr holl doeau a ffenestri cyn 2020, gan gynnwys y ffaith nad oedd angen eu hadnewyddu i gyd fel y nodwyd yn yr arolwg o gyflwr y stoc.  Pwysleisiodd fod angen diogelu holl fuddsoddiadau’r Cyngor a phe gellid trwsio elfennau fel eu bod yn para’n hwy, byddai hynny’n fwy effeithlon.

Gofynnodd y Cynghorydd Palmer sut roedd trwsio toeau a ffenestri yn berthnasol i’r angen i sicrhau bod yr adeiladau’n defnyddio ynni’n effeithlon.  Dywedodd y Rheolwr Gwasanaeth – Asedau Tai y mabwysiadwyd dull cyfannol wrth ddefnyddio’r dechnoleg oedd ar gael i sicrhau bod cartrefi mor effeithlon â phosib wrth gadw gwres.  

Cyfeiriodd y Cynghorydd David Evans at yr ystadegyn a ddangosai bod y Cyngor wedi cydymffurfio 100% â’r Safon yn y tair blynedd diwethaf, a gofynnodd a oedd y Rheolwr Gwasanaeth wedi sylwi ar ostyngiad yn nifer yr eiddo gwag a oedd angen gwaith sylweddol, yn sgil y gwaith a wnaed i fodloni’r Safon.  Cadarnhaodd y Rheolwr Gwasanaeth – Asedau Tai y bu gostyngiad, a bod mwy o eiddo gwag yn dod yn ôl ar y farchnad ac yn bodloni’r Safon.  Roedd a wnelo’r buddsoddiadau mwyaf â gwaith trydanol a phlastro, a oedd yn peri aflonyddwch i denantiaid yn eu cartrefi.  Ar y cyfan, roedd eiddo’n dod yn ôl ar y farchnad mewn cyflwr gwell oherwydd y buddsoddiad a wnaed yn y pum mlynedd diwethaf.

Ategodd y Cynghorydd Sean Bibby (Aelod Cabinet Tai ac Adfywio) sylwadau’r Rheolwr Gwasanaeth yngl?n â’r ffaith mai gwaith trydanol a phlastro oedd yr elfennau mwyaf  ...  view the full Cofnodion text for item 41.

Pwrpas:        Rhoi diweddariad manwl i’r Pwyllgor ar Eiddo Gwag a’r gwaith sy’n cael ei wneud er mwyn gallu dechrau defnyddio eiddo o’r fath unwaith eto.

Cyflwynodd y Rheolwr Gwasanaeth - Asedau Tai’r ffigyrau a’r gweithgareddau allweddol wrth gyflawni’r cynllun gweithredu ar gartrefi gwag, fel y nodwyd yn y nodyn briffio.

Soniodd am nifer y tai gwag newydd a’r rhai a gwblhawyd, gan gynnwys 28 o ddarnau o eiddo oedd yn barod i’w dyrannu.  Ymhelaethodd hefyd ynghylch y wybodaeth ganlynol yn y nodyn briffio:

·         Nifer y darnau mawr o eiddo gwag

·         Cyfanswm y darnau o eiddo gwag a oedd wedi gostwng i 232

·         Perfformiad y contractwyr presennol

·         Y prif resymau dros derfynu.

Soniodd y Cynghorydd Dale Selvester am nifer y darnau o eiddo gwag a gwblhawyd ymhob ardal dosbarth cyfalaf a dywedodd y gofynnwyd iddo holi ar ran un o drigolion ei ward a oedd mwy o eiddo wedi’i gwblhau yn ardaloedd yr Wyddgrug, Treffynnon a’r Fflint oherwydd yr Aelodau a oedd yn cynrychioli’r ardaloedd hynny.  Dywedodd y Rheolwr Gwasanaeth – Asedau Tai y gallai gadarnhau’n bendant na roddid blaenoriaeth i eiddo ar sail y ward, ond yn hytrach i’r eiddo mwyaf dymunol, a oedd angen y lleiaf o waith, neu i achosion lle’r oedd gan y Tîm Rheoli Tai denantiaid yn aros am yr eiddo.  Dywedodd y dymunai i’r Aelodau ganolbwyntio ar gyfanswm yr eiddo gwag fel y cyflwynwyd yn y nodyn briffio ac y byddai’n fodlon cwrdd ag unrhyw Aelod yn unigol i drafod nifer y darnau o eiddo gwag yn eu ward, y tu allan i’r cyfarfod.

Holodd y Cynghorydd David Evans a oedd gan y swyddogion darged ar gyfer lleihau nifer y darnau o eiddo gwag ac a oeddent o’r farn y byddai’n bosib cyflawni’r nod o fod â chant neu lai ohonynt erbyn mis Hydref 2024.  Soniodd hefyd am y gyllideb o £4.6 miliwn a ddyrannwyd ar gyfer y flwyddyn gan holi faint o ddarnau eiddo gwag a roddid at ddefnydd o’r newydd ac a oedd y gyllideb yn ddigonol i gwblhau’r gwaith ar yr holl ddarnau o eiddo gwag presennol.  Dywedodd y Rheolwr Gwasanaeth – Asedau Tai nad oedd targed wedi’i bennu ar hyn o bryd ond y byddai hynny’n cael ei hystyried ar ôl cynnal asesiad manwl o berfformiad yr holl gontractwyr er mwyn pennu eu dyraniad gwaith.  O ran y gyllideb a neilltuwyd ar gyfer eiddo gwag, gallai’r Cyngor ymgeisio am grantiau ac roedd cais arall wedi’i gyflwyno am ragor o gyllid.  Câi’r gyllideb ei monitro’n fisol er mwyn sicrhau fod yno ddigon o gyllid i fedru rhoi eiddo gwag at ddefnydd o’r newydd a phennwyd y gyllideb honno ar sail costau eiddo gwag ar gyfartaledd ar hyd y deng mlynedd diwethaf. 

Mewn ymateb i sylwadau’r Cadeirydd yngl?n ag eiddo anodd ei osod, cytunodd y Rheolwr Gwasanaeth – Asedau Tai y byddai’n darparu rhestr ohonynt i’r Pwyllgor ar ôl y cyfarfod.

Holodd y Cynghorydd Ted Palmer a ystyrid rhoi blaenoriaeth i eiddo gwag ag un ystafell wely, a fedrai fod o gymorth i bobl a oedd mewn llety dros dro.  Holodd hefyd pa ardaloedd oedd wedi’u cynnwys yn ardal dosbarth cyfalaf Treffynnon.  Dywedodd y Rheolwr Gwasanaeth –  ...  view the full Cofnodion text for item 42.

Nid oedd unrhyw aelodau o’r wasg yn bresennol.