Rhaglen a chofnodion

Pwrpas:        I dderbyn unrhyw ddatganiad o gysylltiad a chynghori’r Aelodau yn unol a hynny.

Dim.

Pwrpas:        I gadarnhau, fel cofnod cywir gofnodion y cyfarfod ar 16 Medi 2021.

Cymeradwywyd cofnodion y cyfarfod a gynhaliwyd 16 Medi 2021, fel y cawsant eu cynnig a’u heilio gan y Cynghorwyr Geoff Collett ac Andy Williams.

PENDERFYNWYD:

Cymeradwyo'r cofnodion fel rhai cywir.

Pwrpas:        Rhoi gwybod i’r Pwyllgor o’r cynnydd yn erbyn camau gweithredu o’r cyfarfod blaenorol.

Cyflwynodd Pennaeth y Gwasanaethau Democrataidd adroddiad yn nodi cynnydd ar gamau gweithredu o’r cyfarfodydd blaenorol.

Cynigiwyd ac eiliwyd yr argymhelliad gan y Cynghorwyr Paul Shotton a Richard Jones.

PENDERFYNWYD:

Bod y Pwyllgor yn nodi'r cynnydd sydd wedi’i wneud.

Pwrpas:        Ystyried y flaenraglen waith Pwyllgor Craffu & Trosolwg adnoddau corfforaethol.

Cyflwynodd Pennaeth y Gwasanaethau Democrataidd y Rhaglen Gwaith i’r Dyfodol ddiweddaraf i’w hystyried.

Cyfeiriodd y Cynghorydd Richard Jones at becynnau gofal ar y cyd a drafodwyd yng nghyfarfod mis Gorffennaf a dywedodd nad oedd y cais am fanylion y swm a gollwyd i’r Cyngor dros gyfnod rhesymol o amser wedi cael ei weithredu eto. Gofynnodd am gadarnhad hefyd ynghylch a oedd llythyr wedi cael ei anfon at y Bwrdd Iechyd yn ceisio mynd i’r afael ag anghydraddoldeb yn y broses apelio am benderfyniadau ar becynnau gofal oedd wedi’u hariannu ar y cyd.

Dywedodd y Prif Weithredwr bod penderfynu ar becynnau gofal o’r fath yn bwnc cymhleth ers tro gyda goblygiadau cost sylweddol ac roedd y Cyngor wedi ymgysylltu’n helaeth gyda’r Bwrdd Iechyd.  Dywedodd bod ymrwymiad wedi’i roi yn y gorffennol gan y Bwrdd Iechyd i adolygu’r system a bod angen ei adolygu eto. Fe awgrymodd efallai yr hoffai’r Pwyllgor wneud cais am gyfarfod preifat ar frys rhwng swyddogion a Phrif Weithredwr y Bwrdd Iechyd er mwyn adolygu proses a chanlyniadau, gydag adroddiad llawn yn cael ei gyflwyno i’r Pwyllgor hwn a’r Pwyllgor Trosolwg a Chraffu Iechyd a Gofal Cymdeithasol.

Siaradodd y Cynghorydd Jones am oblygiadau ariannol i’r Cyngor a dywedodd na ddylai cyfraniadau amcanol gan y Bwrdd Iechyd gael eu cynnwys yn y gyllideb nes bod y broses apeliadau wedi dod i ben.  Cynigiodd yr awgrym a wnaed gan y Prif Weithredwr a gofynnodd bod yr adroddiad, yn cynnwys gwybodaeth a ofynnwyd amdani ym mis Gorffennaf, yn dod yn ôl i’r Pwyllgor ym mis Tachwedd/Rhagfyr.  Eiliwyd hyn gan y Cynghorydd Arnold Woolley.

PENDERFYNWYD:

 (a)      Cymeradwyo’r Rhaglen Gwaith i’r Dyfodol; fel y’i diwygiwyd yn y cyfarfod;

 (b)      Bod y Prif Weithredwr yn cysylltu â Phrif Weithredwr Bwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr, yn ceisio cyfarfod adolygu brys i’r diffyg mewn pecynnau ariannu ar y cyd, sydd wedi’u achosi gan benderfyniadau’r Bwrdd Iechyd ar gyllid.  Bod adroddiad am hyn, yn cynnwys datrysiad 16(c) o’r cyfarfod ar 8 Gorffennaf 2021, yn dod yn ôl i’r Pwyllgor yma a Phwyllgor Trosolwg a Chraffu Iechyd a Gofal Cymdeithasol ym mis Tachwedd/Rhagfyr 2021; a

 (b)      Bod Pennaeth y Gwasanaethau Democrataidd, wrth ymgynghori gyda Chadeirydd y Pwyllgor, yn cael ei awdurdodi i amrywio’r Rhaglen Gwaith i’r Dyfodol rhwng cyfarfodydd, yn ôl yr angen.

Pwrpas:        I dderbyn cyflwyniad gan John Gittins ar waith Swyddfa’r Crwner.

Cyflwynodd y Prif Swyddog (Llywodraethu) adroddiad am waith Crwner Gogledd Cymru (Dwyrain a’r Canol) a'r gwaith a wnaed ar ran Cynghorau yng Nghonwy, Sir Ddinbych, Wrecsam a Sir y Fflint.

Roedd Mr. John Gittins, Uwch GrwnerUwch Grwner dros Ogledd Cymru - Dwyrain a’r Canol, yn bresennol i roi cyflwyniad oedd yn cynnwys:

·         Gorchymyn Gogledd Cymru (Dwyrain a’r Canol) (Rhanbarth Crwner)

·         Swyddog Barnwrol Annibynnol

·         Ystadegau

·         Cefnogaeth

·         Y Gyfraith

·         Y ‘Groesffordd’

·         Ymchwiliad

·         Y Cwest

·         Pwerau’r Crwner – Atodlen 5 / Goblygiadau

·         Atal marwolaethau yn y dyfodol

·         Pethau cadarnhaol...ac amseru damweiniol

·         Swyddi a chyfrifoldebau eraill

·          “Lle mae’n gorffen?”

Tynnodd yr adroddiad sylw at yr ystod eang o bwerau deddfwriaethol a chyfrifoldebau sydd gan y Crwner a oedd yn swydd hanesyddol sy’n cael ei hariannu gan awdurdod lleol ar sail statudol.  Rhannwyd gwybodaeth hefyd am bwerau’r Crwner i gyhoeddi adroddiadau o dan Rheoliad 28 Rheoliadau (Ymchwiliadau) Crwneriaid 2013 oedd yn gofyn i sefydliadau, yn cynnwys awdurdodau lleol i weithredu er mwyn lleihau’r risg o farwolaethau yn y dyfodol. Cyfeiriwyd hefyd at waith y Prif Weithredwr yn cefnogi swyddfa’r Crwner yn ystod sefyllfa o argyfwng.

Diolchodd y Prif Weithredwr i Mr. Gittins am ei gyflwyniad ac am y modd y mae’n ymgymryd â’i swydd.

Gan ymateb i gwestiynau gan Aelodau, fe eglurodd Mr. Gittins sgôp ei gyfrifoldebau cyfreithiol.

Dywedodd y Prif Swyddog (Llywodraethu) y byddai’r argymhelliad bod y Pwyllgor yn derbyn adroddiadau blynyddol gan y Crwner yn y dyfodol yn gyfle i ystyried perfformiad a’r pwysau sydd yn y gwasanaeth.

Ar ran y Pwyllgor, diolchodd y Cadeirydd i Mr.Gittins am ei gyflwyniad llawn gwybodaeth a gafodd ei groesawu.

Cafodd yr argymhelliad ei gynnig a’i eilio gan y Cynghorwyr Richard Jones a Mared Eastwood.

PENDERFYNWYD:

Bod y Pwyllgor yn diolch i’r Crwner am ei waith ac yn cael rhagor o adroddiadau yn flynyddol.

Pwrpas:        Derbyn adborth gan y Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu ar Gam 2 y broses o osod cyllideb ar gyfer 2022/23.

Cyflwynodd y Prif Weithredwr adroddiad i ystyried canlyniad ymgynghoriad gyda’r Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu ar gynigion cyllideb 2022/2023, i alluogi’r Pwyllgor i ymateb i’r Cabinet.  Diolchodd i holl Aelodau’r Pwyllgor, Cadeiryddion ac Aelodau Cabinet am eu cyfraniadau a’u cefnogaeth yn ystod y broses hon.

Roedd yr adroddiad yn cynnwys adborth o dri o’r Pwyllgorau a rhoddwyd diweddariad ar lafar am y ddau oedd yn weddill a oedd wedi cyfarfod. Roedd pob un wedi cefnogi’r pwysau costau o fewn eu portffolios ac nid oeddynt wedi gallu nodi rhagor o gyfleoedd i arbed arian. Y ddau fater oedd yn codi oedd Pwyllgor Trosolwg a Chraffu Addysg, Ieuenctid a Diwylliant oedd yn ceisio rhagor o fanylion am ddyrannu buddsoddiad £1m arfaethedig mewn ysgolion a’r Pwyllgor Trosolwg a Chraffu Gofal Cymdeithasol ac Iechyd oedd yn gofyn am fonitro risgiau agored yn ofalus.

Cadarnhaodd Pennaeth y Gwasanaethau Democrataidd bod yr ymgynghoriad wedi cyflawni gofynion cyfansoddiadol a bod yr adroddiad i’r Cabinet wedi cael ei ddiweddaru i adlewyrchu bod y rhan yma o’r gyllideb wedi’i chwblhau.

Rhoddodd y Rheolwr Cyllid Corfforaethol ddiweddariad am bedwar prif newid oedd yn effeithio ar amcangyfrif cyllideb y Cyngor:

·         Rhagamcanion o ddyfarniadau cyflog i adlewyrchu’r sefyllfa bresennol ar drafodaethau cenedlaethol – 1.75% ar gyfer y flwyddyn bresennol ar sail reolaidd ar gyfer y flwyddyn nesaf a 1% o 2022/23

·         Cynnydd Yswiriant Gwladol – ychydig dros £1.4m

·         Cynnydd yn lwfans Aelodau (fel yr argymhellwyd gan Banel Annibynnol Cymru ar Gydnabyddiaeth Ariannol) - £0.184m

·         Pwysau amrywiol a ohiriwyd am eu bod yn ddianghenraid neu wedi’u hariannu drwy grantiau eraill – cyfanswm cynnydd i ychydig dros £18m

Ar ddatrysiadau cyllideb, roedd y targed arbedion effeithlonrwydd a ragamcanwyd i’w gyrraedd o £2m wedi cael ei ddiwygio i £1.25m. Byddai angen cynnydd o 5.75% mewn Grant Cefnogaeth Refeniw i gefnogi’r holl bwysau cost a nodwyd, a oedd yn unol â’r achos ariannol a wnaed gan Gymdeithas Llywodraeth Leol Cymru (CLlLC).

Dywedodd y Prif Weithredwr bod trafodaethau cenedlaethol presennol am ddyfarniad tâl y rhai nad ydynt yn athrawon yn dynodi bod y rhagamcan yn debygol o fod yn uwch a bod trafodaethau Gweinidogol drwy’r CLlLC yn parhau.

Gan ymateb i gwestiynau gan y Cynghorydd Richard Jones, fe eglurodd y Prif Weithredwr bod rhagamcan yr Yswiriant Gwladol yn cynnwys darpariaeth ar gyfer Aura Cymru, Arlwyo a Glanhau NEWydd a Theatr Clwyd.  Roedd yr achos tystiolaethol cenedlaethol gan CLlLC yn cael ei ystyried yn ragamcan realistig i lywio penderfyniad cenedlaethol. Byddai Setliad annigonol yn golygu bod angen adolygiad o bwysau cost dianghenraid a risgiau cysylltiedig, o ystyried bod rhagamcan y gyllideb wedi cael ei gefnogi heb sgôp ar gyfer arbedion effeithlonrwydd pellach.

Dywedodd y Cynghorydd Ian Roberts y byddai penderfyniadau Llywodraeth Cymru yn cael ei ddylanwadu gan ddatganiad y Canghellor ar y gyllideb. 

Diolchodd y Cynghorydd Paul Johnson i holl Aelodau’r Pwyllgor Trosolwg a Chraffu am eu cyfraniadau a her i’r broses gyllideb.

Rhoddodd y Cynghorydd Richard Jones deyrnged i waith y Prif Weithredwr yn llunio’r Strategaeth Ariannol Tymor Canolig a oedd wedi bod yn declyn defnyddiol wrth gynllunio  ...  view the full Cofnodion text for item 44.

Pwrpas:        Mae’r adroddiad misol rheolaidd hwn yn darparu’r wybodaeth ddiweddaraf am sefyllfa monitro cyllideb refeniw 2021/22 ar gyfer Cronfa’r Cyngor a’r Cyfrif Refeniw Tai. Mae’r sefyllfa yn seiliedig ar incwm a gwariant gwirioneddol fel yr oedd ar Fis 5 a rhagamcan ymlaen i ddiwedd y flwyddyn.

Cyflwynodd y Rheolwr Cyllid Corfforaethol adroddiad am sefyllfa Mis 5 2021/22 ar gyfer Monitro Cyllideb Refeniw cyn i’r Cabinet ei ystyried. Roedd yn cynnwys canlyniad adolygiad o gronfeydd wrth gefn a balansau gwasanaeth y gofynnwyd amdanynt gan y pwyllgor ym mis Gorffennaf.

O ran Cronfa’r Cyngor, dywedodd y Rheolwr Cyllid bod y sefyllfa a ragwelwyd ar ddiwedd y flwyddyn - heb unrhyw gamau gweithredu newydd i leihau pwysau costau a/neu wella’r elw o gynllunio effeithlonrwydd a rheoli cost - yn warged gweithredol o £0.182 miliwn (heb gynnwys effaith dyfarniad tâl i gael ei dalu o gronfeydd wrth gefn), gan adael balans cronfa wrth gefn a ragwelwyd o £5.875 miliwn ar ddiwedd y flwyddyn. Roedd y symudiad ffafriol yma yn bennaf oherwydd dyraniad cyllid Grant Adferiad Gofal Cymdeithasol Llywodraeth Cymru yng Ngofal Cymdeithasol  Lleoliadau y Tu Allan i’r Sir.

Ymysg y risgiau yn ystod y flwyddyn, roedd yna welliant yn lefelau casglu Treth y Cyngor ac roedd y galw am y Cynllun Lleihau Treth y Cyngor yn cael ei fonitro wrth i ddiwedd y cynllun ffyrlo agosáu.

Rhoddwyd diweddariad am gyflawni arbedion a gynlluniwyd yn ystod y flwyddyn, cronfeydd wrth gefn sydd wedi’u neilltuo a heb eu neilltuo, ynghyd â sefyllfa ariannu mewn argyfwng oedd yn adnabod peryglon yn sgil newidiadau i feini prawf cymhwyso. Mae’r adolygiad parhaus o gronfeydd wrth gefn a balansau gwasanaeth wedi nodi £0.585m a fydd yn cael ei argymell i’w ryddhau yn ôl mewn i’r Gronfa Arian at Raid.

Yn y Cyfrif Refeniw Tai, roedd gorwariant arfaethedig o £0.633m yn gadael balans terfynol heb ei neilltuo yn £3.839m, a oedd yn uwch na’r canllawiau argymelledig ar wariant.

Gofynnodd y Cynghorydd Paul Shotton am effaith costau chwyddiannol a newidiadau i’r Credyd Cynhwysol ar sefyllfa ddigartrefedd. Dywedodd y Rheolwr Cyllid bod y Grant Cymorth Tai ymysg y rhai oedd yn destun newidiadau mewn cymhwysedd ac fe wneir y mwyaf ohono i gefnogi unigolion.

Dywedodd y Prif Swyddogion (Tai ac Asedau) bod y pwysau amrywiol ar y sefyllfa ddigartrefedd yn cael ei fonitro’n agos gan y rhagwelir rhagor o alw am y gwasanaeth. Roedd y newyddion diweddaraf yn cael ei adrodd i’r Pwyllgor Trosolwg a Chraffu Cymunedau, Tai ac Asedau yn rheolaidd.

Gan ymateb i gwestiynau gan y Cynghorydd Richard Jones, dywedodd y Prif Weithredwr bod rheolau pellter yn dod i ben yn raddol yn unol ag asesiadau risg ac mewn ymgynghoriad gydag Undebau Llafur, ac y byddai nifer o wasanaethau yn mynd i gostau rheolaidd ar ôl i’r Gronfa Galedi ddod i ben. O ran y risg gyda’r dyfarniadau tâl, cafwyd eglurhad tra bod dyfarniad tâl athrawon yn ystod y flwyddyn wedi’i setlo, roedd trafodaethau ar gyfer tâl y rhai nad oedd yn athrawon ar draws y DU yn parhau ar agor a’u bod y tu hwnt i reolaeth y Cyngor.

Gan ymateb i’r cwestiynau, fe atgoffodd y Rheolwr Cyllid Corfforaethol yr Aelodau am y sefyllfa ddiweddar ar ddyfarniadau tâl – cafwyd adroddiad ar lafar yn yr eitem flaenorol – byddai’n cael ei ddiweddaru ar gyfer yr adroddiad  ...  view the full Cofnodion text for item 45.

Nid oedd unrhyw aelod o’r wasg yn bresennol.