Manylion y penderfyniad

            Cyflwynodd yr Ymgynghorydd Dysgu – Iechyd, Lles a Diogelu yr adroddiad diweddaru ar gyfer Ysgolion Iach a oedd wedi bod yn bresennol mewn ysgolion ers dros 20 mlynedd ac a ariannwyd gan Iechyd Cyhoeddus Cymru ond a arweiniwyd ar lefel Awdurdod Lleol. Roedd y Cynllun Cyn-Ysgol Iach yn dilyn model tebyg gyda'r Cynllun yn darparu arfer gorau i'r ysgolion weithio tuag ato ac roedd amlinelliad o'r pynciau iechyd wedi'u cynnwys yn yr adroddiad.  Cyn Covid, aseswyd ysgolion ar sut y casglwyd tystiolaeth i gefnogi datblygiad ac roedd gwybodaeth am yr hyn yr oedd ysgolion wedi'i gyflawni wedi'i chyflwyno i'r Pwyllgor.  Ers Covid roedd y Cynllun o dan adolygiad cenedlaethol a oedd wedi cyd-daro â diwygiadau’r Cwricwlwm a chynigiwyd ail-lansio’r Cynllun yn genedlaethol yng ngwanwyn 2024.  Roedd y Cynllun Ysgolion Iach yn uno â’r Dull Ysgol Gyfan o ymdrin ag Iechyd Meddwl a Lles a byddai hefyd yn ei lansio yng ngwanwyn 2024.

            Y flaenoriaeth oedd cefnogi ysgolion i fynd i’r afael â’r ymagwedd ysgol gyfan i arfarnu eu darpariaeth eu hunain ar gyfer llesiant wrth gefnogi dysgwyr a staff, i gryfhau’r meysydd cadarnhaol, mynd i’r afael ag unrhyw ddiffygion a datblygu cynllun gweithredu ar gyfer y flwyddyn nesaf. Roedd yr adroddiad yn cynnwys gwybodaeth am Gynlluniau Ysgolion Iach - Rhwydwaith Cymru gyda 82.1% o ysgolion Sir y Fflint yn cymryd rhan yn y broses hon, a oedd yn uwch na chyfartaledd Cymru o 52%.  Roedd mwy na 67% wedi cwblhau'r Teclyn Hunanasesu a gafodd dderbyniad da yn enwedig mewn ysgolion uwchradd.  Rhoddwyd diweddariad ar y Cod ACRh / Cwricwlwm i Gymru a Bwyd a Maeth mewn ysgolion uwchradd. Ymgynghorwyd â dysgwyr ar draws ysgolion uwchradd ac roedd eu hargymhellion ar gyfer gwelliannau wedi'u cynnwys.

Roedd yr adroddiad yn rhoi gwybodaeth am Gydgysylltu Rhaglenni ar gyfer y Cynllun Cyn-ysgol Iach a Chynaliadwy, Bwyd a Hwyl ac Urddas Mislif. Roedd yr adroddiad hefyd yn cynnwys gwybodaeth am y Diffiniad Fêpio a oedd yn arbennig o heriol i Benaethiaid mewn ysgolion. Gwerthwyd fêpio yn lle ysmygu i oedolion ond nid oedd tystiolaeth hirdymor ar gael ar hyn o bryd ar oblygiadau fêpio.  Darparwyd gwybodaeth am ffurfio'r Gr?p Ymateb i Ddigwyddiad ac roedd yr Awdurdod yn darparu hyfforddiant i arweinwyr mewn Ysgolion Uwchradd ar y dyfeisiau fêpio, y gwahanol lefelau o gemegau sydd ynddynt a sut i godi ymwybyddiaeth o'r risgiau cysylltiedig.  Roedd polisi di-fwg wedi'i ddatblygu a byddai'n cael ei lansio yn nhymor yr Hydref a darparwyd amlinelliad o sut y byddai'r hyfforddiant yn hysbysu Penaethiaid ysgolion uwchradd a chynradd yn well.

Parhaodd ysgolion i gael cymorth ynghylch cwblhau'r Arolwg Rhwydwaith Ymchwil Iechyd Ysgolion (SHRN) a fyddai'n cael ei gynnal yn yr hydref mewn ysgolion uwchradd er mwyn gallu casglu mwy o ddata lleol.  Unwaith y byddai'r data cywir o bob ysgol uwchradd wedi'i gasglu, byddai'n cael ei gyhoeddi yng ngwanwyn 2024.  Yna byddai angen newidiadau ar lefel y DU gyfan i fynd i'r afael â hyn a byddai'r papur briffio gan Ash Cymru yn cefnogi'r angen hwnnw am newid.

            Dywedodd y Cynghorydd Dave Mackie ei fod yn ymwybodol o un ysgol a oedd wedi tynhau eu polisi ar fêpio ac wedi gweld gostyngiad dramatig yn y nifer yn fêpio. Gan gyfeirio at y Cynllun newydd yn dechrau yn 2024, awgrymodd y Cynghorydd Mackie y dylid cyflwyno adroddiad yn amlinellu'r cynlluniau a'r amcanion i'r Pwyllgor mewn cyfarfod yn y dyfodol.  Dywedodd pan fyddai diweddariadau'n cael eu cyflwyno, y byddai'n galluogi'r Aelodau i edrych ar yr adroddiad i ddeall y camau i weld sut roedd yr amcanion yn cael eu cyflawni.

            Dywedodd yr Ymgynghorydd Dysgu – Iechyd, Lles a Diogelu fod y ffocws o amgylch y Cynllun yn ymwneud â dull ysgol gyfan, Addysg Cydberthynas a Rhywioldeb, Bwyd a Maeth, Bwyd a Hwyl ac Urddas Mislif. Parhaodd y blaenoriaethau hyn am eleni a darparwyd yr amcanion yn Adran 1.06 yr adroddiad.  Roedd gan ysgolion eu cynlluniau eu hunain yn seiliedig ar eu hanghenion a dadansoddiad a gynhaliwyd o'r ymatebion a dderbyniwyd i'r archwiliad Dull Ysgol Gyfan a fyddai'n nodi themâu cyffredin ar draws ysgolion y gellid eu rhannu.

            Mewn ymateb i sylwadau gan y Cynghorydd Mackie ynghylch ffitrwydd, cadarnhaodd yr Ymgynghorydd Dysgu y byddai Iechyd Cyhoeddus Cymru, fel rhan o'u Hadolygiad, yn gwahanu themâu iechyd gyda gweithgareddau ffitrwydd yn sefyll ar eu pen eu hunain.  Byddai hyn yn cael ei flaenoriaethu'n fwy gydag Aura a sefydliadau eraill sy'n cefnogi ysgolion o ran gweithgaredd corfforol.

            Dywedodd yr Uwch Reolwr Gwella Ysgolion y byddai amcanion a blaenoriaethau clir yn cael eu rhannu gyda'r Aelodau unwaith y byddai'r cynllun newydd yn ei le.  Roedd heriau oherwydd Covid, yr adolygiad o'r Cynllun Cenedlaethol.  Yr awdurdod yn y trafodaethau cenedlaethol gydag Iechyd y Cyhoedd ar sut y byddai'r Cynllun yn datblygu.  Byddai trafodaethau gyda'r budd-ddeiliaid yn galluogi'r nodau a'r amcanion hynny i gael eu rhoi ar waith.  Talodd deyrnged i waith caled yr Ymgynghorydd Dysgu a’r tîm bychan yn cefnogi hyn.  

Cafodd yr argymhelliad, fel amlinellwyd yn yr adroddiad, ei gynnig gan y Cynghorydd Dave Mackie a’i eilio gan y Cynghorydd Carolyn Preece.

PENDERFYNWYD:

Bod y Pwyllgor yn cadarnhau ei fod wedi derbyn lefel briodol o sicrwydd yngl?n â gwaith y Portffolio Addysg ac Ieuenctid wrth gefnogi ysgolion i gwrdd â gofynion cyfredol y rhaglen Ysgolion Iach ac wrth baratoi ar gyfer unrhyw newidiadau o ganlyniad i'r adolygiad cenedlaethol.