Manylion y penderfyniad

To receive an update as requested by the Committee on 9 February 2021.

Cyflwynodd y Prif Swyddog (Gwasanaethau Stryd a Chludiant) adroddiad ar effaith digwyddiadau taflu sbwriel a thipio anghyfreithlon yn ystod y sefyllfa argyfwng, yn unol â chais y Pwyllgor.  Roedd yr adroddiad hefyd yn cynnwys y safonau perfformiad a'r ymatebion gorfodaeth y cytunwyd arnynt.

Wrth gyflwyno'r adroddiad, cyfeiriodd y Rheolwr Gwasanaethau Rheoleiddio at effaith y sefyllfa argyfwng ar faint o wastraff a gesglir o lanhau strydoedd yn rheolaidd ac adroddiadau am sbwriel wedi’i daflu. Er y gallai'r Cyngor ymchwilio i dipio anghyfreithlon, nid oedd yn gallu symud gwastraff o dir preifat. Rhannwyd gwybodaeth hefyd am orfodaeth a'r ffocws ar addysgu aelodau o'r cyhoedd. Er bod llai o Hysbysiadau Cosb Benodedig wedi'u cyhoeddi oherwydd y sefyllfa argyfwng, parhaodd gwaith gorfodaeth rhagweithiol gyda nifer o achosion tipio anghyfreithlon yn mynd rhagddynt ar hyn o bryd ac mae nifer o fentrau ar y gweill gan gynnwys gweithio mewn partneriaeth.

Darparodd y Prif Swyddog wybodaeth am fenter Caru Cymru ledled Cymru i annog gweithredu cymunedol ar y cyd i leihau gwastraff amgylcheddol. Roedd tipio anghyfreithlon yn broblem eang gyda dadansoddiad ymchwil yn awgrymu cynnydd o tua 300% ledled y DU ac roedd hyn oherwydd ystod o ffactorau.

Awgrymodd y Cadeirydd y gallai stondin farchnad ddwywaith y flwyddyn helpu i godi ymwybyddiaeth o weithgareddau'r tîm.

Gofynnodd y Cynghorydd Paul Shotton am ddarparu biniau sbwriel cyhoeddus ychwanegol a chafodd wybod bod safleoedd yn cael eu hasesu yn erbyn meini prawf a bod Aelodau'n gallu cysylltu â'u cydlynwyr ardal gyda lleoliadau a awgrymir. Byddai'r heriau wrth fynd i'r afael â thipio anghyfreithlon ar dir preifat yn cael eu codi yn y cyfarfod gorfodaeth cyffredinol Cymru nesaf i sefydlu a oedd unrhyw gefnogaeth ar gael gan Lywodraeth Cymru. Byddai ymateb ar wahân yn cael ei ddarparu i'r Cynghorydd Shotton ar ddarpariaeth barcio y tu allan i Barc Gwepre.

Fel yr awgrymwyd gan y Prif Weithredwr, cytunodd swyddogion i gylchredeg y meini prawf lleoli biniau gwastraff i Aelodau a Chlercod y Cyngor Tref / Cymuned ac ystyried cynllun ymlaen llaw o geisiadau cymeradwy am finiau gyda therfynau amser ar gyfer ceisiadau sy'n dod i mewn i helpu i reoli archebion.

Gwnaeth y Cynghorydd David Evans sylwadau ar y data a gynhyrchwyd gan ddigwyddiadau yr adroddwyd amdanynt yn cael eu cofnodi ar y system, y cadarnhaodd swyddogion eu bod yn cynnwys y rhai o grwpiau casglu sbwriel. Byddai camau'n cael eu cymryd i sicrhau bod achosion a gyfeiriwyd yn uniongyrchol at gydlynwyr ardal gan Aelodau etholedig hefyd yn cael eu cynnwys. Ymatebodd y Prif Swyddog i sylwadau ar gasglu trolïau archfarchnadoedd trwy dimau glanhau a dywedodd y gallai'r tîm ystyried ffyrdd o ymgysylltu ag archfarchnadoedd i leihau achosion o'r fath.

Gofynnodd y Cynghorydd Evans am y potensial i'r Cyngor gael pwerau i orfodi yn erbyn taflu sbwriel gan bobl sy'n yfed alcohol mewn mannau cyhoeddus a oedd yn broblem gynyddol mewn rhai ardaloedd. Dywedodd y Prif Weithredwr y gellid archwilio opsiynau, gan nodi y byddai angen ceisio cyngor cyfreithiol ynghylch a ellid ymestyn y pwerau hyn gyda'r Heddlu ar hyn o bryd i Gynghorau. Cynigiodd y Cynghorydd Evans hyn fel argymhelliad ychwanegol ac fe’i eiliwyd gan y Cynghorydd Sean Bibby.

Yn dilyn pryderon a godwyd gan y Cynghorydd George Hardcastle ynghylch gwagio gylïau, darparodd swyddogion wybodaeth am drefniadau darparwyr fflyd a'r timau sy'n gyfrifol am gasglu gwastraff a gorfodaeth. Cytunodd y Prif Swyddog (Cynllunio, yr Amgylchedd a'r Economi) i rannu manylion y costau yr eir iddynt wrth ddelio â ch?n crwydr.

Mewn ymateb i sylwadau gan y Cynghorydd Andy Hughes, rhoddwyd esboniad ar ymgysylltu ag aelodau’r cyhoedd a disgyblion ysgol i ddylanwadu ar ymddygiad, a’r rhesymau dros newidiadau yn nifer yr Hysbysiadau Cosb Benodedig a roddwyd ers 2018-19.

Cododd y Cynghorydd Dennis Hutchinson bryderon ynghylch effaith gylïau  a gridiau sydd wedi'u blocio mewn ardaloedd sy'n dueddol o ddioddef llifogydd. Dywedodd y Prif Swyddog (Gwasanaethau Stryd a Chludiant) bod amlder gwagio gylïau o fewn y safonau y cytunwyd arnynt yn cael ei adolygu'n rheolaidd a bod ardaloedd â phroblemau yn cael eu harchwilio'n fwy rheolaidd. Byddai'n cysylltu â'r Cynghorydd Hutchinson y tu allan i'r cyfarfod ynghylch materion ei ward.

Dywedodd y Prif Weithredwr fod gallu swyddogion i ddelio â mannau problemus o ran llifogydd yn cael ei adolygu ac y byddai unrhyw adnoddau ychwanegol a ddyrennir yn arwain at bwysau cyllidebol pellach i'r Cyngor.

Wrth ganmol y timau Gwasanaethau Stryd am eu gwaith, cefnogodd y Cynghorydd Joe Johnson yr awgrym am stondin farchnad a dywedodd y byddai biniau gwastraff ychwanegol ar hyd llwybr yr arfordir yn ddefnyddiol.

Siaradodd y Cynghorydd Ian Roberts o blaid ymgyrchoedd addysg gyhoeddus i dynnu sylw at gyfrifoldeb cymdeithasol a diolchodd i'r llu o weithgareddau casglu sbwriel sy'n digwydd ledled y Sir.

Diolchodd y Cynghorydd Glyn Banks i swyddogion am yr adroddiad a'r ymgyrch addysg, gan awgrymu y gellid ystyried cynnydd mewn dirwyon yn y dyfodol. Gofynnodd i'r Aelodau gyfeirio unrhyw faterion penodol yn uniongyrchol at y goruchwylwyr ardal.

Cafodd yr argymhellion, fel y'u diwygiwyd, eu cynnig a'u heilio gan y Cynghorwyr David Evans a Sean Bibby.

PENDERFYNWYD:

(a)       Nodi camau gweithredu’r Gwasanaethau Stryd wrth ddelio â digwyddiadau taflu sbwriel a thipio anghyfreithlon; a

(b)       Bod swyddogion yn archwilio i a ellid rhoi pwerau i'r Cyngor ar gyfer camau gorfodaeth o ran sbwriel a achosir gan yfed alcohol mewn mannau cyhoeddus.