Manylion y penderfyniad

Cyflwynodd y Rheolwr Cyllid Corfforaethol adroddiad ar sefyllfa monitro’r gyllideb refeniw fel yr oedd ym Mis 8 ar gyfer Cronfa’r Cyngor a’r Cyfrif Refeniw Tai cyn i’r Cabinet ei ystyried.  Roedd yr adroddiad yn rhagamcanu beth fyddai sefyllfa'r gyllideb ar ddiwedd y flwyddyn ariannol pe bai popeth yn aros heb ei newid.

Roedd y diffyg gweithredol o £1.892m yn gadarnhaol o’i gymharu â’r £0.301m yn y mis blaenorol. Roedd yr amrywiaeth sylweddol ar y gorwariant o £2.080m ar Leoliadau y Tu Allan i’r Sir, a’r adolygiad parhaus ar yr hawliad gostyngiad Treth Y Cyngor i unigolyn sengl sydd wedi cynhyrchu £0.227m hyd yma. Y gorwariant mwyaf sylweddol oedd ar gyfer Lleoliadau y Tu Allan i’r Sir a Strydwedd a Chludiant, fel yr adroddwyd yn flaenorol i’r Pwyllgor, a roedd unrhyw effeithiau cylchol wedi’u cynnwys yng nghyllideb 2020/21.  Gan edrych ar y sefyllfa, roedd y tîm Prif Swyddog wedi gosod targed i leihau sefyllfa gorwariant i £1.500m-1.750m erbyn diwedd y flwyddyn ariannol.

Ar y llwybr ôl-rhain arbedion a gynlluniwyd yn y flwyddyn, roedd 91% wedi’u cyflawni a disgwylir i hyn aros yr un fath ar ddiwedd y flwyddyn.

Yn y Strategaeth Ariannol Tymor Canolig, mae goblygiadau’r Setliad Dros Dro a ddaeth i law ym mis Rhagfyr yn cael ei ddadansoddi ar hyn o bryd a bydd y canfyddiadau yn cael eu hadrodd i'r Cyngor yn ddiweddarach y mis hwn.

O ran y Cronfeydd Wrth Gefn a Balansau, roedd yr amcangyfrif balans diwedd blwyddyn yn y Cronfeydd Wrth Gefn Arian at Raid yn £2.977m.

Yn y Cyfrif Refeniw Tai, roedd gorwariant arfaethedig o £0.131m yn gadael balans terfynol heb ei neilltuo yn £1.192m, a oedd yn uwch na’r canllawiau argymelledig ar wariant.

Dywedodd y Prif Weithredwr er bod cynnydd wedi’i wneud ar y sefyllfa gorwariant, roedd hyn yn parhau yn bryder oherwydd y newidiadau yn y galw am Leoliadau y Tu Allan i’r Sir.  Er bo gwaith arwyddocaol wedi’i gyflawni i leihau gwariant dianghenraid ar draws y portffolios, roedd cynnydd dda yn cael ei wneud ar leihau costau cludiant ysgol ac adolygiad o’r gostyngiad Treth Y Cyngor person sengl. Nodwyd bod y cyfleoedd ar grantiau penodol yn cael eu harchwilio a'r effaith o amodau tywydd ar y gyllideb cynnal a chadw y gaeaf. Er bod pwysau wedi’u cynnwys yng nghyllideb 2020/21, roedd Lleoliadau y Tu Allan i’r Sir yn parhau i fod y broblem fwyaf, er yr effaith gadarnhaol o ddatrysiadau creadigol lleol.

Mewn ymateb i gwestiwn y Cynghorydd Heesom ar falansau ysgol, dywedodd y Rheolwr Cyllid Corfforaethol bod y rhagamcan wedi seilio ar ddisgwyliad o’r hysbysiad hwyr o grantiau penodol tuag at ddiwedd y flwyddyn ariannol. Yn dilyn cwestiwn arall, darparodd y Prif Weithredwr wybodaeth ar y lefel o adnoddau yn y tîm Archwilio Mewnol.

Cododd y Cynghorydd Woolley ei bryderon ar ddyddiad anghywir a nodwyd yn yr adroddiad eglurhaol ac anghysondebau amrywiol yn y ffigurau. Hefyd gofynnodd pa eitemau o wariant dianghenraid oedd wedi’u cyfeirio fel bod effaith y penderfyniadau hynny yn cael eu hystyried. Ar y pwynt olaf, dywedodd y Prif Weithredwr bod disgwyl ataliad o wariant o’r fath a roedd wedi’i grynhoi yn yr adroddiadau. Dywedodd y Rheolwr Cyllid Corfforaethol bod anghywirdeb yn yr adroddiad oherwydd y crynhoi ffigurau a amcangyfrifwyd, a byddai'n gwirio hyn ar gyfer yr adroddiad misol nesaf.

Gofynnodd y Cynghorydd Roberts bod unrhyw faterion a nodwyd yn yr adroddiadau yn cael eu codi gyda'r swyddogion ymlaen llaw. Dywedodd bod Llywodraeth y DU yn dod â chaledi i ben, ynghyd â phenderfyniadau Llywodraeth Cymru, roedd wedi arwain at sefyllfa gadarnhaol i’r Cyngor i symud ymlaen i 2020/21. Wrth ddiolch i'r Aelodau, swyddogion a phawb ynghlwm, diolchodd yn arbennig i'r tîm Pensiynau am y canlyniadau cadarnhaol wrth gyfrannu at sefyllfa'r gyllideb.

Dywedodd y Prif Weithredwr y byddai’r gwaith yn parhau i leihau’r gorwariant a bydd angen buddsoddi mewn datrysiadau isranbarthol ar brif ffactorau megis Lleoliadau y Tu Allan i’r Sir.  Ar hyn, canmolodd yr Uwch-Reolwr (Plant a’r Gweithlu) am ei ymglymiad.

Rhoddodd y Swyddogion eglurhad i’r Cynghorydd Bateman ar incwm maes parcio, lle'r oedd yr amcangyfrifon wedi’u hadolygu ar gyfer cyllideb 2020/21. Cytunodd y Rheolwr Cyllid Corfforaethol i ddarparu ymateb ar wahân ar y rhesymau dros symud costau tâl-dros-ben yswiriant dan y Gwasanaethau Cynnal a Rheoli.

Cynigiwyd yr argymhellion gan y Cynghorydd Bateman ac fe'u heiliwyd gan y Cynghorydd Johnson.

PENDERFYNWYD:

Ar ôl ystyried yr Adroddiad Monitor Cyllideb Refeniw 2019/20 (mis 8), cadarnhaodd y Pwyllgor nad oedd unrhyw faterion penodol y mae’n dymuno adrodd i’r Cabinet.