Manylion y penderfyniad

To provide details of the outcome of the consultation on local transport arrangements and next steps to deliver a sustainable public transport service. The report also details the timetable for dealing with the anomalies within school transport arrangements which came to attention following the service review in September 2017.

Cyflwynodd y Cynghorydd Thomas yr adroddiad ynghylch Canlyniad yr Ymgynghoriad Cyhoeddus ar Gludiant Cyhoeddus ac Anghysonderau o ran Cludiant i'r Ysgol. Roedd yr adroddiad yn cynnwys manylion yngl?n â'r llwybrau bws y rhoddwyd cymhorthdal ar eu cyfer, a chanlyniad yr ymgynghoriad yngl?n ag adolygu’r rhwydwaith bysus. Cynhaliwyd yr ymgynghoriad er mwyn rhoi sylw i’r gwasanaethau hynny a sicrhau gwasanaeth cludiant cyhoeddus fforddiadwy a chynaliadwy yn y dyfodol.  Roedd yr adroddiad hefyd yn cynnwys manylion yngl?n â’r dull a gynigiwyd ar gyfer ymdrin â threfniadau anstatudol ar gyfer cludiant i’r ysgol a sefydlwyd yn y gorffennol, a’r anghysonderau o ran y trefniadau hynny, yn sgil adroddiad a gyflwynwyd mewn gweithdy i’r holl Aelodau fis Tachwedd 2017. Cyflwynwyd adroddiad hefyd mewn cyfarfod arbennig o'r Pwyllgor Trosolwg a Chraffu ar yr Amgylchedd ar 12 Gorffennaf.

            Gan gyfeirio at adolygu’r rhwydwaith bysus, esboniodd y Cynghorydd Thomas bod y cwmnïau bysus wedi gwneud nifer o newidiadau yn y rhwydwaith bysus masnachol, a oedd wedi cael effaith ar gymunedau ac wedi creu bylchau posib yn y ddarpariaeth; nid oedd gan y Cyngor unrhyw reolaeth dros hynny. Fodd bynnag, roedd gan y Cyngor ddyletswydd statudol i gadw’r rhwydwaith bysus dan adolygiad ac ymyrryd pan oedd hynny’n briodol.

Er mwyn sicrhau gwasanaeth mwy cynaliadwy roedd yn ofynnol gwneud adolygiad trwyadl. Yn ystod y drefn ymgynghori cyflwynwyd pedwar o ddewisiadau i'r cyhoedd, Aelodau Etholedig a Chynghorau Tref a Chymuned. Sef:

• Dewis 1 – rhoi’r gorau’n llwyr i roi cymhorthdal ar gyfer gwasanaethau bws;
• Dewis 2 – gwneud dim a dal i roi cymhorthdal ar gyfer y llwybrau hynny oedd eisoes yn eu cael;
• Dewis 3 – Dal i roi cymhorthdal ar gyfer llwybrau yn y rhwydwaith craidd, a darparu dulliau cludiant gwahanol, cynaliadwy a lleol mewn cymunedau nad ydynt yn y rhwydwaith craidd.
• Dewis 4 – Dal i roi cymhorthdal ar gyfer y llwybrau yn y rhwydwaith craidd a chyflwyno gwasanaeth sy'n ymatebol i'r galw mewn cymunedau nad ydynt yn y rhwydwaith craidd.

Roedd yr Aelodau Etholedig a’r Cynghorau Tref a Chymuned yn bennaf o blaid Dewis 3, a chafwyd rhai ymatebion gan unigolion o blaid Dewis 2. Dewis 3 oedd yr un gorau gan y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu ar yr Amgylchedd hefyd.  Pe gweithredid y dewis hwnnw, y nod fyddai darparu cludiant lleol mewn cymunedau nad oeddent yn y rhwydwaith craidd ar ffurf bysus bach.Byddai’r trefniadau hynny'n gweithio'n debyg i wasanaethau bws arferol, gydag amserlen a llwybrau parhaol. Efallai, serch hynny, na fyddai’r gwasanaethau bws bach yn mynd mor aml â'r bysus masnachol arferol nac yn cynnig yr un lefel o wasanaeth. Roedd llwybrau wedi’u nodi ar gyfer trefniadau teithio lleol, ac roedd rhestr o’r rheiny ynghlwm wrth yr adroddiad.

Cwblhawyd y gwaith i optimeiddio llwybrau cludiant i’r ysgol ac ail-gaffael y gwasanaeth fis Medi 2017. Sicrhawyd y budd mwyaf posib drwy wneud defnydd mor effeithiol â phosib o’r cerbydau, cynllunio’r llwybrau yn y ffordd fwyaf cost effeithiol, a darparu cerbydau o faint addas yn ôl nifer y teithwyr cymwys. Wrth wneud y gwaith canfuwyd bod nifer o drefniadau cludiant anstatudol wedi’u sefydlu yn y gorffennol a oedd yn mynd y tu hwnt i’r Polisi Cludiant o’r Cartref i’r Ysgol. Roedd y rheiny’n gyfleoedd i sefydlu dulliau newydd o ddarparu’r gwasanaeth a sicrhau arbedion. Cyflwynwyd manylion am yr anghysonderau dan sylw mewn atodiad i’r adroddiad, ynghyd â chynigion yngl?n â sut y gellid ymdrin â phob trefniant yn ei dro.

Roedd yr adroddiad hefyd yn cynnwys manylion y tocynnau teithio rhatach. Gofynnwyd i'r Pwyllgor Trosolwg a Chraffu ar yr Amgylchedd ystyried y dewisiadau ar gyfer adennill y costau’n llawn, a chyflwynodd yr Hwylusydd Trosolwg a Chraffu’r sylwadau a wnaethpwyd yn y cyfarfod hwnnw.

Adolygu’r Rhwydwaith Bysus

• Y consensws oedd y dylid bwrw ymlaen â dewis 3;
• Dymunai’r Aelodau gael sicrwydd y byddai’r ymgynghori â chynghorau tref a chymuned yn parhau cyn yr eid ati i lunio amserlenni a'u rhannu;
• Mynegwyd pryder am fod gofyn i’r Pwyllgor argymell dewis heb wybod pa effeithiau/toriadau a fyddai ar lwybrau bysus.

Anghysonderau Hanesyddol o ran Cludiant i'r Ysgol

• Mynegwyd pryder yngl?n â brodyr a chwiorydd – os na fyddai modd sicrhau cludiant ar gyfer brodyr a chwiorydd gyda'i gilydd, gallai rhieni deimlo fod hynny'n cyfyngu ar eu dewis o ysgolion; a
• Gofynnwyd am sicrwydd yr ymgynghorwyd ag Ysgol Pencoch gan fod pryderon yngl?n â’r effaith ar blant diamddiffyn. Rhoddwyd sicrwydd y cynhaliwyd trefn ymgynghori drwyadl.

Tocynnau Teithio Rhatach

• Awgrymwyd cael golwg ar yr hyn yr oedd awdurdodau cyfagos yn ei godi, a chynyddu’r prisiau yn unol â’u rhai hwy.

Y penderfyniadau ffurfiol a wnaethpwyd yng nghyfarfod arbennig y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu ar yr Amgylchedd oedd:

 (a)      Bod y Pwyllgor yn argymell mabwysiadu Dewis 3 (dal i roi cymhorthdal ar gyfer llwybrau yn y rhwydwaith craidd, a darparu dulliau cludiant gwahanol, cynaliadwy a lleol mewn cymunedau nad ydynt yn y rhwydwaith craidd) mewn pedair ardal ddaearyddol o'r Sir;

 (b)      Bod y Pwyllgor yn argymell i’r Cabinet y dylid cymeradwyo’r lefelau gwasanaeth a gynigiwyd ar y rhwydwaith bysus strategol craidd;

 (c)       Cefnogi darparu gwasanaeth bws bach yn fewnol er mwyn ategu’r trefniadau teithio lleol, lle bo hynny'n gost effeithiol.

 (d)      Bod y Pwyllgor yn argymell i’r Cabinet y dylid cymeradwyo’r dull argymelledig o ymdrin â threfniadau anstatudol ar gyfer cludiant i’r ysgol a sefydlwyd yn y gorffennol, fel y’u nodwyd wrth adolygu’r gwasanaeth;

 (e)      Bod y Pwyllgor yn argymell i’r Cabinet y dylid ystyried ymhellach y ddarpariaeth ar gyfer brodyr a chwiorydd o ran cludiant i'r ysgol; a

 (f)       Bod y Pwyllgor yn argymell mabwysiadu Dewis 2 fel y strwythur prisiau gorau ar gyfer tocynnau teithio rhatach, ac adolygu effaith y cynnydd mewn prisiau ar ôl blwyddyn.

Awgrymodd y Cynghorydd Shotton fynd drwy’r argymhellion yn yr adroddiad i’r Cabinet fesul un, a chytunwyd ar hynny. Derbyniwyd fod y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu ar yr Amgylchedd yn cefnogi argymhellion (a) – (c) yn yr adroddiad.

Cafwyd trafodaeth ac fe gytunwyd y dylai argymhelliad (ch) ddweud “am y flwyddyn academaidd i ddod, bod y Cyngor yn gweithredu ei bolisïau cludiant presennol yn llwyr, ac yn ymdrin â’r anghysonderau hanesyddol fel y nodir yn yr adroddiad".

O ran Dewis 2 a’r tocynnau teithio rhatach, dywedodd y Prif Weithredwr y byddai'r tâl yn £300 pe byddai'r Cabinet yn cymeradwyo’r dewis hwn. Ni fyddai hynny’n talu’r costau i gyd, ond byddai’n eu talu’n rhannol, a gallai swyddogion weithio ar ddadansoddi risgiau ac effeithiau’r penderfyniad hwnnw ac efallai cynnal adolygiad hirdymor yn ei gylch. Cynigiodd y Cynghorydd Thomas y dylid cymeradwyo Dewis 3. Cafwyd pleidlais a gwrthodwyd y cynnig hwnnw. Cafwyd pleidlais ar Ddewis 2 ac fe’i pasiwyd. Cytunwyd felly y byddai argymhelliad (d) yn dweud “£300 fydd pris Tocyn Teithio Rhatach ar gyfer 2018/19 (Dewis 2) yn unol ag argymhelliad y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu ar yr Amgylchedd, a chynhelir adolygiad o’r pris ar gyfer y blynyddoedd sy’n dilyn”.

Cytunwyd hefyd ar argymhelliad ychwanegol, (e), "Bod swyddogion yn llunio adroddiad arall yngl?n â sut i ymdrin â brodyr a chwiorydd, yn unol ag argymhelliad y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu ar yr Amgylchedd.

PENDERFYNWYD:

 (a)      Bod y Cabinet yn nodi'r gwaith a wnaethpwyd wrth adolygu'r rhwydwaith bysus, yn ogystal â'r ymgynghoriad, ac yn rhoi cymeradwyaeth i fabwysiadu Dewis 3 (dal i roi cymhorthdal ar gyfer llwybrau yn y rhwydwaith craidd, a darparu dulliau cludiant gwahanol, cynaliadwy a lleol mewn cymunedau nad ydynt yn y rhwydwaith craidd) mewn pedair ardal ddaearyddol o'r Sir;

 (b)      Bod y Cabinet yn cymeradwyo’r lefelau gwasanaeth a gynigiwyd ar y rhwydwaith bysus strategol craidd;

 (c)       Bod y Cabinet yn rhoi cymeradwyaeth i ddarparu gwasanaeth bws bach yn fewnol er mwyn ategu’r trefniadau teithio lleol, lle bo hynny'n gost effeithiol;

 (d)      Am y flwyddyn academaidd i ddod, bod y Cyngor yn gweithredu ei bolisïau cludiant presennol yn llwyr, ac yn ymdrin â’r anghysonderau hanesyddol fel y nodir yn yr adroddiad.

 (e)      £300 fyddai pris Tocyn Teithio Rhatach ar gyfer 2018/19 (Dewis 2) yn unol ag argymhelliad y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu ar yr Amgylchedd, a chynhelid adolygiad o’r pris ar gyfer y blynyddoedd sy’n dilyn; a

 (f)       Bod swyddogion yn llunio adroddiad arall yngl?n â sut i ymdrin â brodyr a chwiorydd, yn unol ag argymhelliad y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu ar yr Amgylchedd.