Penderfyniadau

To provide an update on the ongoing work to improve the service.

Cyflwynodd y Prif Swyddog (Tai ac Asedau) a’r Rheolwr Budd-Daliadau y polisi diwygiedig a’r grant dewisol newydd. Fel rhan o adolygiad Archwilio Mewnol o’r gwasanaeth Grant Cyfleusterau i Bobl Anabl ym mis Mehefin 2018, nodwyd bod angen cynnal adolygiad o’r polisi presennol er mwyn sicrhau bod y broses a’r manylion yn fwy clir a haws i’w deall.  

Amlinellodd y Rheolwr Budd-Daliadau newidiadau i’r polisi newydd ac eglurodd fod y broses wedi’i symleiddio’n fawr ar gyfer gwneud cais am grant £36,000 ar sail cyfnod 5 mlynedd o argymhellion gan arbenigwyr fel Iechyd Galwedigaethol. Ychwanegodd nad oedd prawf modd ar gyfer plant, ac nad oedd prawf modd ar gyfer unrhyw waith oedd i’w wneud dan £10,000.  Roeddent hefyd wedi dileu’r gofyniad ecwiti ar gyfer grant atodol, ac roedd grantiau adleoli o hyd at £20,000 ar gael o hyd.

Dywedodd y Rheolwr Budd-Daliadau wrth y Pwyllgor fod amserlenni Llywodraeth Cymru (LlC) ar gyfer addasu wedi’u mabwysiadu a lle’r oedd y gwaith a wnaed wedi’i gofnodi fesul nifer dyddiau o’r blaen, byddai’n cael ei drefnu yn unol â LlC bellach, a byddai’r geiriad yn newid i fisoedd/wythnosau.

Dywedodd y Cadeirydd ei fod yn falch bod y grant yn aros ar £36,000.

Cafodd yr argymhelliad o fewn yr adroddiad ei gynnig gan y Cynghorydd Geoff Collett a’i eilio gan y Cynghorydd Mared Eastwood. 

PENDERFYNWYD:

Bod y Pwyllgor yn cefnogi’r polisi diwygiedig a’r grant dewisol newydd.

To consider the Forward Work Programme of the Community Housing & Assets Overview & Scrutiny Committee and to inform the Committee of progress against actions from previous meetings.

Cyflwynodd yr Hwylusydd y Rhaglen Gwaith i'r Dyfodol bresennol a’r adroddiad olrhain camau gweithredu a dywedodd fod y ddau gam gweithredu a oedd wedi codi o’r cyfarfod blaenorol wedi’u cwblhau. 

Dywedodd yr Hwylusydd fod argymhelliad wedi’i wneud mewn cyfarfod diweddar o’r Pwyllgor Adferiad, sef fod y risgiau portffolio a nodir yn cael eu hadrodd i’r Pwyllgor Trosolwg a Chraffu priodol. Y risgiau a nodwyd ar gyfer y Pwyllgor hwn oedd rhai yn ymwneud ag Ôl-Ddyledion Rhent, Digartrefedd a Deunyddiau Crai. Dywedodd y byddai’r Pwyllgor yn cael adroddiad diweddaru ar Rhent Tai a Diwygo Lles yng nghyfarfod mis Rhagfyr, gyda diweddariad ar lafar gan y Prif Swyddog ar ddeunyddiau crai yn cael ei ystyried yng nghyfarfod heddiw.  Byddai’n cysylltu â’r Swyddogion priodol i sicrhau bod adroddiad am Ddigartrefedd wedi’i ychwanegu at y rhaglen gwaith i’r dyfodol ar ôl y cyfarfod. 

Cafodd yr argymhellion, fel a amlinellwyd yn yr adroddiad, eu cynnig gan y Cynghorydd Ron Davies a’u heilio gan y Cynghorydd Mared Eastwood. 

PENDERFYNWYD:

(a)       Nodi’r Rhaglen Gwaith i’r Dyfodol;

(b)       Rhoi awdurdod i’r Hwylusydd, mewn ymgynghoriad â Chadeirydd y Pwyllgor, amrywio’r Rhaglen Gwaith i’r Dyfodol rhwng cyfarfodydd, yn ôl yr angen; a

(c)        Nodi cynnydd y camau gweithredu sydd heb eu cwblhau.

That the Committee reviews and comments on the Community, Housing and Assets cost pressures and overall budget strategy, and advises on any areas of cost efficiency it would like to see explored further.

Cyflwynodd y Prif Weithredwr, y Rheolwr Cyllid Corfforaethol a’r Prif Weithredwr (Tai ac Asedau) adroddiad am ail gam y gyllideb a oedd yn rhoi manylion y rhagolygon a'r pwysau o ran costau a fyddai'n arwain at ofynion cyfanswm y gyllideb.

Roedd adroddiad i’r Cabinet a’r Pwyllgor Trosolwg a Chraffu Adnoddau Corfforaethol ym mis Gorffennaf yn rhoi diweddariad ar sefyllfa’r gyllideb ar gyfer 2022/23. Roedd y pwysau costau a nodwyd wedi eu cyfeirio at y Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu perthnasol gyda chais eu bod i gyd yn cynnal adolygiad trwyadl. Roedd manylion y pwysau costau i Addysg ac Ieuenctid wedi’u cynnwys yn yr adroddiad.

            Roedd y Prif Weithredwr, y Rheolwr Cyllid Corfforaethol a’r Prif Swyddog (Tai ac Asedau) wedi darparu cyflwyniad manwl a oedd yn trafod y meysydd canlynol:-

• Pwrpas a chefndir
• Crynodeb o Gyfansymiau Pwysau Costau
• Pwysau Costau’r Portffolio Tai ac Asedau 2022/23

ØPwysau Tai ac Asedau

• Datrysiadau Strategol
• Y wybodaeth ddiweddaraf am effeithlonrwydd
• Amserlenni Cyllideb

Soniodd y Rheolwr Budd-Daliadau am Ostyngiadau Treth y Cyngor a dywedodd eu bod wedi gweld cynnydd sylweddol o ran gwariant. Ychwanegodd fod llawer iawn o gefnogaeth sylweddol ar fin dod i ben (cynllun ffyrlo a chredydau treth) a fyddai’n cael effaith. Rhoddodd y Rheolwr Budd-Daliadau drosolwg i’r Pwyllgor am lefel y risg a amlygwyd a dywedodd y byddai effaith sylweddol o ran Credyd Cynhwysol a bod y gwasanaeth ar gyfer y cynllun wedi’i gynyddu i ddarparu mesurau cynhwysfawr i helpu gyda chyngor a chymorth i’r cyhoedd ac incwm aelwydydd.

Soniodd y Rheolwr Budd-Daliadau hefyd am y cynllun ‘Help You’ ar gyfer tenantiaid y Cyngor a chymorth â thanwydd oherwydd y cynnydd o ran prisiau tanwydd a’r grant ar gyfer caledi tenantiaeth.

Cafodd yr argymhellion o fewn yr adroddiad eu cynnig gan y Cynghorydd Ron Davies a’u heilio gan y Cynghorydd Dennis Hutchinson. 

PENDERFYNWYD:

(a)       Bod y Pwyllgor yn cefnogi pwysau costau’r Portffolio Tai ac Asedau; a

(b)       Nad yw'r Pwyllgor yn cynnig unrhyw feysydd arbed costau pellach i’w harchwilio ymhellach.

Cynigodd y Cynghorydd Geoff Collet fod cofnodion y cyfarfod a gynhaliwyd ar 16 Mehefin 2021 yn cael eu cymeradwyo fel cofnod cywir ac eiliodd y Cynghorydd Kevin Rush hynny.

PENDERFYNWYD:

Cymeradwyo’r cofnodion fel cofnod cywir a bod y Cadeirydd yn eu llofnodi.

The Chief Officer (Housing & Assets), relayed the impact that Covid and Brexit has had on suppliers, and that it had created and continues to create a number of pressures for activities & works including the impact on the speed of a build and the costs of construction.  For example, the costs of timber and windows had increased 30-40% in the current market, and the waiting time for lift components had increased from 12 to up to 30 weeks wait.  Haulage had also been hugely impacted with the shortage of lorry drivers and how quickly goods could come into the Country.

He commented that the situation was likely to settle down within the next 12/18 months and added that Officers were currently reviewing all projects to identify which would continue and which would have to be put on hold.

Councillor Ron Davies moved that the Committee felt assured that the risk around raw material supplies was being managed.  This was seconded by Councillor Kevin Rush. 

            RESOLVED:

That the Committee feel assured that the risk around raw material supplies was being managed.Soniodd y Prif Swyddog (Tai ac Asedau) am yr effaith roedd Covid a Brexit wedi’i chael ar gyflenwyr, a’i bod wedi creu, ac yn parhau i greu, llawer o bwysau ar gyfer gweithgareddau a gwaith gan gynnwys effaith ar gyflymder adeiladu a chost adeiladu.  Er enghraifft, roedd costau pren a ffenestri wedi cynyddu 30-40% yn y farchnad bresennol, ac roedd yr amseroedd aros ar gyfer cydrannau lifftiau wedi cynyddu o 12 wythnos i hyd at 30 wythnos.  Roedd effaith fawr wedi bod ar gludo nwyddau hefyd, gyda phrinder gyrwyr loriau a pha mor gyflym allai nwyddau gyrraedd y Wlad.

Dywedodd fod y sefyllfa’n debygol o dawelu o fewn y 12/18 mis nesaf a dywedodd fod Swyddogion yn adolygu pob prosiect ar hyn o bryd er mwyn nodi pa rai fyddai’n parhau a pha rai fyddai’n gorfod cael eu hoedi.

Cynigiodd y Cynghorydd Ron Davies fod y Pwyllgor yn teimlo sicrwydd fod y risg o ran cyflenwadau deunydd crai yn cael ei rheoli. Eiliwyd hyn gan y Cynghorydd Kevin Rush. 

            PENDERFYNWYD:

Bod y Pwyllgor yn teimlo sicrwydd fod y risg o ran cyflenwadau deunydd crai yn cael ei rheoli.

To inform affordable housing delivery, shape the Social Housing Grant (SHG) programme by setting out what to Local Authority priorities are and provide a guide about housing type need in what locations.

Cyflwynodd y Prif Swyddog (Tai ac Asedau) a’r Rheolwr Gwasanaethau Rhaglen Tai y Prosbectws o Anghenion Tai ar y cyd, a fyddai’n llywio Rhaglen y Grant Tai Cymdeithasol.

Roedd Llywodraeth Cymru (LlC) wedi gofyn i bob Awdurdod Lleol ddatblygu Prosbectws o Anghenion Tai. Nod y prosbectws oedd llywio cyflenwi tai fforddiadwy, llunio’r rhaglen Grant Tai Cymdeithasol trwy nodi beth oedd blaenoriaethau’r Awdurdod Lleol a darparu canllaw am pa fath o dai oedd eu hangen ym mha leoliadau.   

Dywedodd y Prif Swyddog fod LlC wedi dyrannu’r Grant Tai Cymdeithasol ar sail swm pro-rata’r dyraniad Cymru gyfan. Dywedodd fod y dyraniad ar gyfer Cyngor Sir y Fflint wedi cynyddu’n sylweddol ar gyfer 2021/22.

Cafodd yr argymhelliad o fewn yr adroddiad ei gynnig gan y Cynghorydd Dennis Hutchinson a’i eilio gan y Cynghorydd Kevin Rush. 

PENDERFYNWYD:

Bod cynnwys Prosbectws o Anghenion Tai Sir y Fflint yn cael ei nodi.

To provide an overview of the work undertaken by the Empty Homes Service.

Cyflwynodd y Rheolwr Diogelu Busnes a’r Gymuned adroddiad i ddarparu trosolwg o’r gwaith a wnaed gan y Gwasanaethau Cartrefi Gwag. Rhoddodd gyflwyniad ar y cyd â’r Swyddog Datblygu a oedd yn cwmpasu’r canlynol:         

• cyd-destun
• cyflawniadau ers 2019
• astudiaethau achos

Dywedodd y Cadeirydd fod nifer y cartrefi gwag fel pe bai’n uchel, ond ychwanegodd fod safon y gwaith ailwampio’n ardderchog. Ychwanegodd yr Uwch Syrfëwr fod y ffigurau ar gyfer nifer yr eiddo gwag wedi dod o ffigurau Treth y Cyngor. Dywedodd hefyd eu bod wedi defnyddio ymchwilydd preifat ardderchog i nodi perchnogion cartrefi, a bod landlordiaid preifat yn aml yn rhan o’r datrysiad.

Gan ymateb i gwestiwn gan y Cynghorydd David Wisinger am eiddo gwag yn ardal Glannau Dyfrdwy, dywedodd yr Uwch Syrfëwr fod gwaith yn mynd rhagddo ar nodi datrysiad i sicrhau bod yr eiddo’n cael ei ddefnyddio eto.  

Gan ymateb i gwestiwn gan y Cynghorydd Adele Davies-Cooke, dywedodd yr Uwch Syrfëwr fod pob eiddo’n cael ei werthu mewn arwerthiant i sicrhau’r pris gorau posibl ar unrhyw adeg.

Gofynnodd y Cynghorydd Ron Davies a oedd sylw’n cael ei roi i adeiladau gwag ynghyd â chartrefi gwag. Dywedodd yr Uwch Syrfëwr mai dim ond eiddo preswyl gwag oedd yn cael eu targedu oherwydd nad oedd digon o adnoddau yn y tîm i fynd i’r afael ag eiddo masnachol. 

Cafodd yr argymhelliad o fewn yr adroddiad ei gynnig gan y Cynghorydd Veronica Gay a’i eilio gan y Cynghorydd Mared Eastwood. 

PENDERFYNWYD:

Nodi’r adroddiad.

Dim.

PENDERFYNWYD:

Cofnodi’r penderfyniadau fel y’i dangosir ar yr amserlen Ceisiadau Cynllunio sydd ynghlwm fel atodiad.

Ni argymhellwyd gohirio unrhyw eitem.

Cadarnhawyd bod cofnodion y cyfarfod a gynhaliwyd ar 29 Medi 2021 yn gofnod cywir, ar ôl i’r Cynghorwyr Richard Lloyd a Ted Palmer eu cynnig a’u heilio.

PENDERFYNWYD:

Cymeradwyo’r cofnodion fel rhai cywir.

Ar eitem 6.2 (061842) y rhaglen, dywedodd y Cynghorydd Gladys Healey, yn dilyn cyngor cyfreithiol yn ymwneud â’i sylwadau yn yr adroddiad, y byddai’n siarad fel Aelod lleol yn unig ac na fyddai’n cymryd rhan yn y bleidlais.

Gwrthod y caniatâd cynllunio yn unol ag argymhelliad y swyddog, am y rhesymau a nodir yn yr adroddiad.

Caniatáu caniatâd cynllunio yn ddarostyngedig i’r amodau a nodir yn yr adroddiad, yn unol ag argymhelliad y swyddog.

Gwrthod y caniatâd cynllunio yn groes i argymhelliad y swyddog, ar y seiliau canlynol: (i) tynnu sylw ar groesffyrdd prysur gan beryglu diogelwch gyrwyr/ cerddwyr (ii) effaith niweidiol ar gymdogion a chyflwr y dref gyfagos (iii) diffyg angen am arwydd nad yw o fudd i fusnesau lleol.

Gwrthod y caniatâd cynllunio, yn groes i argymhelliad y swyddog, ar y seiliau canlynol: (i) effaith ar gefn gwlad agored a (ii) y tu allan i ffin anheddiad.

To share with Members the financial sustainability assessment report from Audit Wales.

Cyflwynodd y Prif Weithredwr yr adroddiad gan Archwilio Cymru yngl?n â chanfyddiadau Asesiad Cynaliadwyedd Ariannol y Cyngor, yn dilyn adolygiad o bob Cyngor ar draws Cymru.  Cafodd yr adroddiad – a oedd yn cydnabod cryfderau’r Cyngor o ran cynllunio ariannol a chyflawni arbedion effeithlonrwydd – ei groesawu gan y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu Adnoddau Corfforaethol a’r Cabinet.

Nid oedd yn ofynnol rhoi ymateb ffurfiol, gan fod yr adroddiad yn cyflwyno adlewyrchiad teg o sefyllfa ariannol y Cyngor heb unrhyw faterion newydd wedi codi. Wrth gydnabod maint yr her ariannol a ragwelir wrth symud ymlaen, a’r ddibyniaeth ar gyllid tecach gan Lywodraeth Cymru (LlC), byddai’r adroddiad yn ffurfio rhan o achos cyfunol a ddangosir gan bob Cyngor yng Nghymru yngl?n â’r gofyniad cyllidebol ar gyfer 2022/23.

Dywedodd y Cynghorydd Paul Johnson ei fod yn adroddiad pwysig sy’n adlewyrchu’n gywir y camau gweithredu sy’n cael eu cymryd gan y Cyngor er mwyn gwella gwydnwch ariannol drwy strategaeth gadarn, gan gynnwys defnyddio cronfeydd wrth gefn.

Er bod y camau gweithredu er mwyn rheoli arian yn rhoi sicrwydd, nododd Sally Ellis bod dibynnu ar Setliad gwell gan LlC wedi’i ddisgrifio fel dull risg uchel. Gofynnodd i gydweithwyr o Archwilio Cymru am eu barn yngl?n â beth allai’r Cyngor ei wneud yn wahanol er mwyn mynd i’r afael â hyn.

Ystyriai Gwilym Bury bod ymgysylltu â LlC yn gam rhesymol a oedd wedi bod yn fuddiol yn y gorffennol, a chanmolodd ddull cynllunio strategol y Cyngor wrth nodi pwysau cyllidebol sylweddol mewn meysydd risg uchel fel y Gwasanaethau Cymdeithasol, a oedd yn broblemau cenedlaethol. Nododd hefyd bod sefyllfa cronfeydd wrth gefn y Cyngor wedi’u heffeithio’n gadarnhaol gan gyllid argyfwng LlC yn ystod y cyfnod. Nodwyd bod adroddiadau ar gyfer pob Cyngor yng Nghymru yn cael eu cyhoeddi ar wefan Archwilio Cymru.

Dywedodd y Prif Weithredwr bod strategaeth ariannol glir, a gafodd ei chyfleu fel rhan o’r broses o osod cyllidebau ar gyfer 2022/23, yn cael ei chefnogi gan Bwyllgorau Trosolwg a Chraffu.  Cafwyd ymgysylltiad cadarnhaol â LlC drwy Gymdeithas Llywodraeth Leol Cymru er mwyn creu achos gyfunol ar gyfer cynyddu’r Grant Cynnal Refeniw, a oedd yn adlewyrchu sefyllfa gyfartal o ran risg ar draws Cymru.

Wrth groesawu’r adroddiad heb unrhyw argymhellion ffurfiol, nododd Allan Rainford lefel y cronfeydd wrth gefn y gellir eu defnyddio, o’i gymharu â Chynghorau eraill, a gofynnodd a oedd rhagamcaniadau casglu Treth y Cyngor yn peri risg bosibl.

Gan ymateb, dywedodd Matt Edwards bod y sefyllfa heriol yn ymwneud â’r cronfeydd wrth gefn wedi ei chynnwys yn yr adroddiad a’i bod yn cael ei chydnabod gan y Cyngor. Soniodd Gwilym Bury yngl?n â llwyddiant blaenorol y Cyngor o gasglu Treth y Cyngor.

Rhoddodd y Rheolwr Cyllid Corfforaethol ddiweddariad yngl?n â’r gwelliant yn lefelau casglu Treth y Cyngor, fel yr adroddwyd i’r Cabinet yn ddiweddar, a oedd yn parhau yn faes canolbwynt.

Dywedodd y Prif Weithredwr bod rhagolygon casglu Treth y Cyngor ar gyfer 2022/23 wedi bod yn destun asesiadau risg cadarn a gellid eu rhannu’n breifat ar gais.

Soniodd y Cynghorydd Ian Roberts am ymgysylltu cryf parhaus rhwng LlC a Chynghorau yng Nghymru drwy gydol yr argyfwng. O ran casglu Treth y Cyngor, croesawodd y newid yn y dull gweithredu yn ystod yr argyfwng er mwyn cefnogi preswylwyr mewn angen.

Cafodd yr argymhelliad ei gynnig gan y Cynghorydd Joe Johnson a’i eilio gan Sally Ellis.

PENDERFYNWYD:

Bod y Pwyllgor yn nodi’r adroddiad ac yn cadarnhau nad oes unrhyw faterion i’w dwyn i sylw’r Cabinet.

To provide the Committee with details of the closing balances held by Flintshire schools at the end of the financial year.

Cyflwynodd y Prif Swyddog (Addysg ac Ieuenctid) yr adroddiad blynyddol yngl?n â chronfeydd wrth gefn a gedwir gan ysgolion Sir y Fflint a’r risgiau a’r prosesau mewnol sy’n gysylltiedig ag ysgolion sydd mewn diffyg ariannol. Roedd yr adroddiad hefyd wedi’i ystyried gan y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu Addysg, Ieuenctid a Diwylliant.

O’i gymharu â’r flwyddyn flaenorol, bu cynnydd yn lefelau’r cronfeydd wrth gefn a gedwir ar draws pob sector ar 31 Mawrth 2021, yn rhannol oherwydd nifer y grantiau ychwanegol a ddyfarnwyd ar gyfer problemau a achoswyd yn sgil y sefyllfa argyfwng. Roedd grantiau a ddyfarnwyd yn hwyr wedi chwyddo balansau ar ddiwedd y flwyddyn, ac wedi cyflwyno heriau i’r rhai sy’n rheoli cyllidebau ysgolion. Roedd gostyngiad wedi bod yn nifer yr ysgolion cynradd ac uwchradd mewn diffyg ariannol. Roedd y prosesau cadarn ar gyfer monitro balansau ysgolion drwy’r Protocol ar gyfer Ysgolion mewn Anawsterau Ariannol yn parhau i ddarparu her a thargedu cefnogaeth lle yr oedd ei hangen. Roedd ymgysylltu rheolaidd yn digwydd â Phenaethiaid yngl?n â balansau gwarged, a oedd yn fater a godwyd ar lefel genedlaethol. Wrth gydnabod yr heriau sylweddol yn ystod y pandemig parhaus, nid oedd disgwyl i ysgolion lenwi’r ffurflen flynyddol yngl?n â’u cynlluniau i ddefnyddio eu balansau a oedd yn fwy na’r terfynau a nodwyd ar gyfer eleni.

Wrth nodi buddsoddiad ychwanegol y Cyngor mewn cyllidebau dirprwyedig ysgolion i reoli’r gostyngiad yn y diffyg mewn cyllideb ysgolion, gofynnodd Sally Ellis yngl?n â’r lefel o gyllid ychwanegol a oedd yn ofynnol i newid y fformiwla ariannu ar gyfer ysgolion.

Cafwyd eglurhad gan y Prif Swyddog a’r Rheolwr Cyllid Strategol bod £1 miliwn ychwanegol wedi’i glustnodi i’r sector uwchradd ar gyfer 2021/22 a oedd yn arian cylchol, fel yr oedd adnoddau yn caniatáu.  Yng Ngham 2 o adroddiadau’r gyllideb ar gyfer y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu, nodwyd bod y gofyniad am ragor o gyllid ysgolion yn bwysau o ran costau, a'i fod yn ddibynnol ar sefyllfa ariannol gyffredinol y Cyngor yn dilyn hysbysiad o’r Setliad Dros Dro ym mis Rhagfyr 2021. Byddai cynlluniau i fynd i’r afael â newidiadau i’r fformiwla ariannu ysgolion yn cymryd peth amser i’w datrys.

Fel Arweinydd y Cyngor ac Aelod Cabinet Addysg cyfeiriodd y Cynghorydd Ian Roberts at ffactorau eraill a oedd yn cyfrannu at sefyllfa diffyg ariannol ysgolion.

Dywedodd y Prif Weithredwr bod strategaeth y Cyngor i gynnwys y cynnydd ychwanegol i ysgolion, yn ymateb i argymhelliad arolwg Estyn i reoli’r gostyngiad mewn diffygion yng nghyllideb ysgolion mewn modd effeithiol, ac roedd yn dibynnu ar y Setliad uwch gan Lywodraeth Cymru.

Rhoddodd y Prif Swyddog sicrwydd i’r Pwyllgor o ran y strategaeth gyffredinol ar gyfer ysgolion sy’n perfformio’n dda ar draws Sir y Fflint ac i annog rhieni i ddewis ysgolion lleol.

Cafodd yr argymhelliad ei gynnig gan y Cynghorydd Martin White a’i eilio gan y Cynghorydd Joe Johnson.

PENDERFYNWYD:

Nodi lefelau cronfeydd wrth gefn ysgolion fel yr oeddent ar 31 Mawrth 2021.

To present to the Committee an update on the progress of the Internal Audit Department.

Cyflwynodd y Rheolwr Archwilio Mewnol, Perfformiad a Risg y diweddariad rheolaidd yngl?n â’r cynnydd yn erbyn y Cynllun, yr adroddiadau terfynol a gyhoeddwyd, olrhain camau gweithredu, dangosyddion perfformiad ac ymchwiliadau presennol.

Ers yr adroddiad diwethaf, nid oedd unrhyw adroddiadau Coch (sicrwydd cyfyngedig). Roedd dau adroddiad Oren Coch (rhywfaint o sicrwydd) yngl?n â Hysbysiad am Ymadawyr o’r Rhestr Gyflogau i Gronfa Bensiynau Clwyd, a Theledu Cylch Caeëdig. O ran olrhain camau gweithredu cyffredinol, roedd dulliau amgen o reoli camau gweithredu a oedd heb eu cyflawni yn cael eu hystyried er mwyn gwneud defnydd mwy effeithiol o amser swyddogion. Cafodd datblygiadau o fewn Cynllun Archwilio 2021/22 eu crynhoi.

Wrth drafod y Cynllun Archwilio, cyfeiriodd Sally Ellis at gyfeiriadau at y gwaith archwilio ym maes Caffael a Rheoli/Monitro Contractau, ac awgrymodd fod angen rhagor o eglurder mewn adroddiadau yn y dyfodol er mwyn helpu i ddeall y gwahanol elfennau o waith. Rhoddodd y Rheolwr Archwilio Mewnol, Perfformiad a Risg drosolwg o’r ddau ddarn gwahanol o waith yn y maes hwnnw.

Cafodd yr argymhelliad ei gynnig gan Sally Ellis a’i eilio gan y Cynghorydd Martin White.

PENDERFYNWYD:

Derbyn yr adroddiad.

To consider the Forward Work Programme of the Internal Audit Department.

Cyflwynodd y Rheolwr Archwilio Mewnol, Perfformiad a Risg y Rhaglen Gwaith i'r Dyfodol bresennol i’w hystyried, gan gynnwys datblygiadau ers yr adroddiad diwethaf.

Yn dilyn y diweddariad cynharach, awgrymodd Sally Ellis eitemau yn ymwneud â’r adroddiad cwynion blynyddol, a pharatoadau ar gyfer y ddeddfwriaeth newydd sy’n effeithio ar y Pwyllgor.

Dywedodd y Rheolwr Archwilio Mewnol, Perfformiad a Risg y byddai gofynion o ran hyfforddiant ar gyfer y Pwyllgor, a fyddai’n cael eu nodi yn y gweithdy ym mis Hydref, yn bwydo i mewn i’r Rhaglen Gwaith i'r Dyfodol.

Cafodd yr argymhellion yn yr adroddiad eu cynnig gan y Cynghorydd Arnold Woolley a’u heilio gan y Cynghorydd Martin White.

PENDERFYNWYD:

(a)       Derbyn y Rhaglen Gwaith i'r Dyfodol; a

(b)       Awdurdodi’r Rheolwr Archwilio Mewnol, Perfformiad a Risg, mewn ymgynghoriad â Chadeirydd ac Is-gadeirydd y Pwyllgor, i amrywio’r Rhaglen Gwaith i'r Dyfodol rhwng cyfarfodydd, yn ôl yr angen.

To inform the Committee of the actions resulting from points raised at previous Governance and Audit Committee meetings.

Cyflwynodd y Rheolwr Archwilio Mewnol, Perfformiad a Risg y wybodaeth ddiweddaraf am y camau gweithredu a gododd o gyfarfodydd blaenorol, a dywedodd y byddai gweithdy effeithiolrwydd y Pwyllgor yn cael ei gynnal o bell ar 13 Hydref 2021.

Cafodd yr argymhelliad ei gynnig gan y Cynghorydd Arnold Woolley a’i eilio gan y Cynghorydd Janet Axworthy.

PENDERFYNWYD:

Derbyn yr adroddiad.

To present the final audited version of the Statement of Accounts 2020/21 for approval.

Cyflwynodd y Rheolwr Cyllid Corfforaethol y fersiwn derfynol o Ddatganiad Cyfrifon 2020/21 a oedd yn ymgorffori’r newidiadau a gytunwyd arnynt gydag Archwilio Cymru yn ystod yr archwiliad.

Wedi i’r cyfrifon drafft gael eu cyflwyno ym mis Gorffennaf, dosbarthwyd atebion i’r cwestiynau a godwyd gan y Pwyllgor, ac ni chodwyd unrhyw faterion pellach yn ystod y cyfnod ymgynghori dros yr haf.  Nid oedd unrhyw gamddatganiadau heb eu cywiro, nac unrhyw faterion arwyddocaol wedi codi yn ystod yr archwiliad a oedd yn agos at gael ei gwblhau. Roedd crynodeb o’r camddatganiadau a gafodd eu cywiro wedi’i atodi i’r adroddiad, a nodwyd y byddai newid yn cael ei wneud i nodyn 15 yngl?n ag ‘arian parod a chywerthoedd arian parod’ cyn i’r adroddiad gael ei gymeradwyo’n derfynol.  Gofynnwyd i’r Pwyllgor gymeradwyo’r fersiwn derfynol ar y sail honno, a oedd o fewn y dyddiad cau statudol a osodwyd gan Lywodraeth Cymru a oedd wedi’i ymestyn yn sgil y pandemig parhaus.

Cafwyd cyflwyniad gan Matt Edwards o Archwilio Cymru yngl?n â meysydd a chanfyddiadau allweddol yr archwiliad:

·         Cyfrifoldebau’r Archwilydd Cyffredinol

·         Sefyllfa’r Archwiliad

·         Canfyddiadau cyffredinol

·         Effaith COVID-19 ar yr archwiliad eleni

·         Annibyniaeth

·         Edrych i’r dyfodol

Yn ystod y cyflwyniad, diolchodd Matt Edwards i swyddogion y Cyngor am eu gwaith yn llunio’r datganiadau ariannol i safon dda mewn modd amserol er gwaethaf yr heriau sy’n deillio o weithio o bell yn sgil pandemig Covid-19.   Dywedodd, yn amodol ar gymeradwyaeth y Pwyllgor, bod yr Archwilydd Cyffredinol yn bwriadu cyhoeddi barn ddiamod ar y datganiadau ariannol.

Cydnabu Allan Rainford y gwaith a wnaed gan y swyddogion er mwyn cyflawni’r canlyniad cadarnhaol hwn. Gan ymateb i gwestiwn, eglurodd Matt Edwards y broses o adolygu ffigurau amcan ar gyfer asedau a rhwymedigaethau pensiwn y Cyngor, a chadarnhaodd nad oedd unrhyw faterion wedi’u nodi i’w codi gyda’r Pwyllgor.

Dywedodd y Prif Weithredwr bod yr amserlen ar gyfer y cyfrifon blynyddol y flwyddyn nesaf – yr amserlen hirach bresennol neu’r un fyrrach newydd – yn parhau yn agored fel cwestiwn, ac y byddai’n dibynnu ar drafodaethau gydag Archwilio Cymru. Soniodd hefyd am ganlyniadau cadarnhaol cydweithio â chydweithwyr yn Archwilio Cymru a sefydlu’r Gr?p Llywodraethu Cyfrifon.

Fel Aelod Cabinet Cyllid, Gwerth Cymdeithasol a Chaffael, canmolodd y Cynghorydd Paul Johnson dimau’r Cyngor a chydweithwyr yn Archwilio Cymru am y ffordd yr oeddent wedi gweithio gyda’i gilydd yn ystod y cyfnod argyfwng er mwyn cwblhau’r cyfrifon.

Wrth ddiolch i gydweithwyr yn Archwilio Cymru am eu proffesiynoldeb drwy gydol y broses, fe wnaeth y Rheolwr Cyllid Corfforaethol hefyd ddatgan ei werthfawrogiad i gydweithwyr Cyllid ar draws y sefydliad am helpu i gynnal ansawdd y cyfrifon ac yn enwedig swyddogion allweddol yn yr Adran Gyllid Corfforaethol.

Cymeradwywyd yr argymhellion gan y Cynghorydd Martin White ac fe’u heiliwyd hwy gan Sally Ellis.

PENDERFYNWYD:

(a)       Cymeradwyo’r fersiwn derfynol o Ddatganiad Cyfrifon 2020/21;

(b)       Nodi cyflwyniad Archwilio Cymru ‘Archwiliad o Ddatganiadau Ariannol y Gr?p 2020/21 - Cyngor Sir y Fflint’; ac

(c)       Cymeradwyo’r Llythyr Sylwadau.

Cymeradwywyd cofnodion y cyfarfod a gynhaliwyd ar 28 Gorffennaf 2021. Cawsant eu cynnig gan y Cynghorydd Janet Axworthy a’u heilio gan y Cynghorydd Arnold Woolley.

PENDERFYNWYD:

Cymeradwyo’r cofnodion fel cofnod cywir.

Datganodd y Cynghorydd Janet Axworthy gysylltiad personol â’r Datganiad Cyfrifon (eitem 4 ar y rhaglen) gan ei bod yn aelod o Fwrdd NEW Homes.

Datganodd y Cynghorwyr Janet Axworthy, Patrick Heesom a Martin White gysylltiad personol â Balansau Cronfeydd Wrth Gefn Ysgolion (eitem 6 ar y rhaglen) yn rhinwedd eu swydd fel llywodraethwyr ysgol.  Datganodd Sally Ellis gysylltiad personol â’r un eitem, oherwydd bod ei mab yn cael ei gyflogi gan ysgol yn Sir y Fflint.

Councillor Ralph Small

            Rhoddodd Mr Middleman y wybodaeth ddiweddaraf i’r Pwyllgor a dywedodd nad oedd y Gronfa wedi bod islaw lefel cyllido 100%.Ar 30 Mehefin 2021, y lefel cyllido oedd 105%, ac ar hyn o bryd, roedd 1%-2% yn uwch na hyn oherwydd perfformiad cryf o ran asedau.Ychwanegodd fod rhywfaint o nerfusrwydd o hyd wrth symud ymlaen o ran chwyddiant, ond roedd y Gronfa mewn sefyllfa gadarnhaol.

            Fel a nodwyd yn y cyfarfod diwethaf, o ystyried y sefyllfa gadarnhaol o ran cyllido, roedd angen rhoi ystyriaeth i p’un a ddylid gweithredu er mwyn bancio rhywfaint o’r fantais hon.Roedd FRMG wedi cwrdd ar ôl y cyfarfod diwethaf a chafwyd trafodaeth fanwl am y mater hwn.

            Cadarnhaodd Mr Middleman, ar ôl ystyriaeth, roedd FRMG wedi cytuno bod trothwy meddal newydd ar lefel gyllido 110% yn fwy priodol er mwyn rhoi ystyriaeth i p’un a ddylid gwneud newidiadau i’r strategaeth.Nododd ei bod yn bosibl y bydd y Gronfa’n cyrraedd y trothwy hwn yn gynharach na’r disgwyl, o ystyried y cyfeiriad y mae’r Gronfa’n mynd iddi.

            Awgrymodd Mr Hibbert newid y trothwy meddal i drothwy caled, oherwydd roedd o’r farn bod angen trafodaethau’n fuan, gyda’r bwriad o wneud penderfyniad am fancio’r fantais mae’r Gronfa wedi’i gwneud.Nododd Mr Middleman y pwynt ond dywedodd fod nifer o ffactorau i’w hystyried cyn gwneud unrhyw newidiadau i’r strategaeth.Yn benodol, byddai angen sicrhau cydbwysedd o ran y lleihad o ran risg yn erbyn lleihad cyfatebol o ran enillion disgwyliedig.Oherwydd bod modd i hyn effeithio ar gyfraniadau cyflogwyr yn ormodol, pe bai gormod o risg yn cael ei dileu. Bydd angen trafodaeth er mwyn gwneud y newidiadau hyn gan ystyried barn pob budd-ddeiliad, nid dim ond penderfyniad sy’n seiliedig ar y trothwy.  Cadarnhaodd Mr Middleman, fodd bynnag, fod y 110% yn debygol o olygu y bydd rhywfaint o newid yn digwydd. Cytunodd Mr Everett ei bod yn bwysig bod y Pwyllgor yn ymgysylltu â’r mater hwn.

            Diolchodd Mr Everett i’r Pwyllgor am eu cefnogaeth dros y blynyddoedd a dymunodd yn dda i bawb ar gyfer y dyfodol.

PENDERFYNWYD:

Bod y Pwyllgor yn nodi’r diweddariad Fframwaith Rheoli Risg, Llwybr Hedfan a Chyllid.

            Cyflwynodd Mr Dickson ei hun a nododd fod ecwiti byd-eang wedi cynyddu tua 5% o 30 Mehefin i 31 Awst 2021, roedd asedau amddiffynnol wedi cynyddu tua 2% ac roedd giltiau wedi’u cysylltu â mynegai wedi cynyddu tua 7 i 8% hefyd.Wrth i’r economi agor, dywedodd Mr Dickson ei fod yn ofalus ond gobeithiol o ran sut roedd marchnadoedd yn symud wrth symud ymlaen.

            Ychwanegodd Mr Buckland fod y Gronfa wedi perfformio’n gryf dros y chwarter at 30 Mehefin 2021, gyda cyfanswm gwerth ar y farchnad o £2,326.4 miliwn.Fel a amlinellir ar dudalen 363, roedd y Gronfa ychydig y tu ôl i’r meincnod 3 blynedd cyfan.Fodd bynnag, roedd y Gronfa eisoes yn cyflawni’r lefelau hynny o ran enillion.

Ar dudalen 369, gofynnodd y Cyng Bateman a oedd ffactorau chwyddiant ar gyfer bwyd oddi cartref yn ymwneud â phrydau bwyd i fynd.Cadarnhaodd Mr Dickson hyn, oherwydd bod nifer y prydau bwyd i fynd wedi cynyddu’n sylweddol dros y flwyddyn neu ddwy ddiwethaf, ac roedd hefyd yn ymestyn i gyflenwadau adeiladu a chyflenwadau bwytai.

PENDERFYNWYD:

Bod y Pwyllgor yn nodi'r diweddariad Economaidd a Marchnad.

Nododd Mrs Fielder y pwyntiau allweddol canlynol o ran cyfuno asedau yng Nghymru:

-       Mae Bfinance wedi’u penodi’n ddiweddar yn dilyn proses gaffael gan yr is-gr?p Marchnadoedd Preifat, a rhoddwyd tasg iddynt o gaffael dosbarthwr ar gyfer WPP.Fodd bynnag, bydd hyn yn cymryd cryn amser.

-       Y canolbwynt oedd yr argymhelliad o ran Cytundeb Rhwng Awdurdodau WPP â Chyngor Sir y Fflint.Roedd yr adendwm ar ei gyfer wedi’i ddosbarthu cyn y cyfarfod gyda’r Cytundeb Rhwng Awdurdodau presennol ac mae’r adendwm ynghlwm wrth atodiad 1.  Roedd y gymeradwyaeth o ran cynrychiolydd aelodau newydd y cynllun ar y JGC a gyda phenodi dosbarthwr i’r is-gr?p Marchnadoedd Preifat.

Nododd Mr Everett y byddai adroddiad pellach yn cael ei gyflwyno yng nghyfarfod nesaf Cyngor Sir y Fflint, pe bai’r Pwyllgor yn cytuno â hyn, gan gynnwys y newidiadau i Reolau’r Weithdrefn Ariannol ar gyfer y polisi gordaliadau a thandaliadau.

Nododd Mr Hibbert ei bleidlais yn erbyn yr ail a’r trydydd argymhelliad o ran elfennau cynrychiolydd aelodau’r cynllun, oherwydd roedd o’r farn fod y broses bresennol ar gyfer penodi cynrychiolydd yn wahaniaethol oherwydd y disgwyliad y byddai’r cynrychiolydd yn destun:

1.    Proses ddethol gan gynnwys swydd-ddisgrifiad, manylion am yr unigolyn a chyfweliad.

2.    Cyfyngiad amser ar aelodaeth.

3.    Peidio bod â hawl i bleidleisio.

Caiff y cyfyngiadau hyn eu defnyddio ar gyfer Cynrychiolwyr Aelodau’r Cynllun ar y JGC sy’n rhan o undeb llafur.

PENDERFYNWYD:

(a)  Bod y pwyllgor yn ystyried a nodi rhaglen y JGC a chytuno ar unrhyw sylwadau neu gwestiynau ar gyfer WPP.

(b)  Bod y Pwyllgor yn argymell Adendwm i Gytundeb Rhwng Awdurdodau WPP â Chyngor Sir y Fflint i’w gymeradwyo, a bod y diwygiadau’n cael eu cynnwys yn briodol yng Nghyfansoddiad y Cyngor.

(c)  Bod y Pwyllgor yn argymell wrth Gyngor Sir y Fflint fod y Protocol ar gyfer Bwrdd Pensiynau Clwyd yn cael ei ddiwygio i ganiatáu i’r Bwrdd enwebu Cynrychiolydd Aelodau’r Cynllun i’r JGC.

Dywedodd Mr Fielder fod y Gronfa ar y trywydd iawn ar hyn o bryd ym mhob maes yn y cynllun busnes.Rhoddodd sylwadau am y pwyntiau allweddol canlynol:

-       Gofynnodd WPP yn ffurfiol am gael sefydlu is-gronfa ecwiti byd-eang gynaliadwy weithredol, sy’n parhau i ddatblygu.

-       Gwnaed buddsoddiad newydd gyda Bridges Property Fund V, o fewn buddsoddiadau effaith a lleol.

-       Roedd y Gronfa wedi mynychu sesiwn gyda Creu Cymunedau ar y Cyd (TCC), lle trafodwyd sut mae’r Gronfa’n datblygu gyda Buddsoddiad Cyfrifol (RI), yn benodol, ymwrthod yn gyflym â charbon.

-       O ran sefyllfa llif arian y Gronfa, roedd y Gronfa wedi lleihau’r risg o lif arian annigonol trwy well monitro, fel a amlinellir yn y gofrestr risg.Yn ogystal, mae’r Gronfa mewn sefyllfa gadarnhaol o ran llif arian ar hyn o bryd, o ystyried bod y Gronfa yn cael dosbarthiadau gan y buddsoddiadau marchnad preifat.

-       Roedd WPP i fod i fynd i dendr ar gyfer dosbarthwr Marchnadoedd Preifat, ac mae Aon a Mercer wedi cofrestru eu diddordeb.

-       Oherwydd bod WPP yn cymryd hirach i weithredu marchnadoedd preifat, ni fyddent mewn sefyllfa i weithredu’r isadeiledd a’r portffolios dyledion preifat am rai blynyddoedd eto.Felly, roedd cylch gwaith Mercer wedi’i ymestyn i gefnogi’r Gronfa i wneud unrhyw ddyraniadau i’r dosbarthiadau asedau hyn, ac felly bydd cynnydd o ran y costau ymgynghoriaeth, er bod y costau hyn wedi’u gosod yn erbyn y gostyngiad o ran costau rheoli i Link a Russell.

-       Mae’r Gronfa yn datblygu’r uchelgais sero net ac maen nhw’n disgwyl gwelliannau a diweddariadau maes o law.

Diolchodd Mr Everett i’r tîm a’r Cadeirydd.Nododd bwysigrwydd y ffaith fod aelodau’r Pwyllgor yn helpu’r Gronfa wrth gyfathrebu eu sefyllfa strategol ar Fuddsoddiad Cyfrifol gyda chanolbwynt ar ymgysylltiad i ddechrau, ac yn enwedig y byddai gweithredu uchelgais net sero’r Gronfa yn cymryd amser. Mynegodd Mr Hibbert er bryderon a’i anhawster wrth gefnogi pwynt Mr Everett yn llwyr, a phwysleisiodd bwysigrwydd ymwrthod â charbon a buddsoddi mewn ynni adnewyddadwy cyn gynted ag sy’n bosibl. Eglurodd Mrs McWilliam mai strategaeth y Gronfa oedd canolbwyntio ar ymgysylltu a bod ymwrthod yn opsiwn pan nad oedd ymgysylltu’n llwyddiannus. Ychwanegodd Mrs Fielder fod ymwrthod yn esblygiad i’r Gronfa a’u bod wedi buddsoddi mewn ynni adnewyddadwy ers amser hir.Gall y Gronfa hefyd ddisgwyl gweld rhai gwelliannau o’r buddsoddiad arfaethedig gyda WPP mewn ecwiti gweithredol cynaliadwy.

Cytunodd Mr Buckland â Mrs Fielder ac roedd yn gwerthfawrogi pryderon Mr Hibbert.Dywedodd y gallai’r Gronfa ymwrthod ag asedau mewn nifer o feysydd yn y pen draw, fodd bynnag, byddai hyn oherwydd dadansoddiad ac asesiad priodol o’r sefyllfa bresennol.Roedd Mr Hibbert yn falch am yr eglurhad hwn, a chadarnhaodd nad oedd o blaid “ymwrthod plaen” ond roedd yn cefnogi’r cynllun a oedd yn dangos mai ymwrthod fyddai’r opsiwn terfynol o bosibl.

PENDERFYNWYD:

Bod y Pwyllgor yn ystyried a nodi’r diweddariad.

Rhoddodd Mrs Williams sylw am y pwyntiau allweddol canlynol am y diweddariad gweinyddu pensiynau a chyfathrebu:

-       Roedd dau aelod o staff wedi pasio eu cymwysterau proffesiynol pensiynau ym mis Awst, sy’n ofyniad ar gyfer lefel arweinydd tîm ac uwch.Felly, mae’r cymhwyster hwn yn rhoi cyfle i staff ddatblygu yn eu gyrfa.

-       Roedd Prudential wedi gosod system ariannol newydd fis Mawrth llynedd, a oedd wedi arwain at oedi ers hynny wrth i aelodau gael eu buddion.Roedd y Gronfa yn cynnig datrysiadau i aelodau wrth iddynt aros am eu harian gan Prudential.Roedd y Gronfa wedi rhoi gwybod i TPR am y broblem hon ac roeddent am gwrdd ag uwch reolwyr yn Prudential i drafod y materion.

-       Roedd y Gronfa wedi hysbysebu swyddi gwag o fewn tîm cymorth McCloud, ond roeddent wedi cael anawsterau wrth recriwtio.Roedd dau aelod o staff ar gytundebau dros dro wedi symud at gyfleoedd eraill y tu allan i’r Gronfa.Fodd bynnag, bydd dau brentis modern yn dechrau gyda’r Gronfa maes o law.

-       Roedd fformat newydd o ran mesurau DPA wedi’i gynnwys ar dudalen 284, a oedd yn grynodeb lefel uwch.Gall Aelodau barhau i gael y graffiau mwy manwl ar gais. Roedd hyn yn cynnwys DPA newydd, er enghraifft o ran CETV at ddibenion ysgariad.

-       Roedd gwelliannau wedi’u gwneud yn y rhan fwyaf o feysydd DPA yn y diweddariad hwn, ond roedd effaith oedi o ran trosglwyddiadau i mewn gan y cynlluniau eraill, fel a ganiateir gan TPR, wedi’i hadlewyrchu yn ffigurau perfformiad y Gronfa, lle roedd dirywiad bach.

Gofynnodd y Cyng Bateman am aelodau’r tîm a oedd wedi gadael y Gronfa.Cadarnhaodd Mrs Williams eu bod ar gontractau dros dro.Roedd un aelod o staff wedi symud i’r cynllun graddedigion yn y Cyngor ac roedd yr aelod arall o staff wedi cael swydd barhaol yn rhywle arall.

Gofynnodd y Cyng Williams am ddiweddariad am iConnect ar gyfer Cyngor Bwrdeistref Sirol Wrecsam.Dywedodd Mrs Williams fod Wrecsam yn defnyddio iConnect yn llawn, fodd bynnag mae rhai problemau o hyd wrth lwytho cofnodion aelodau ar iConnect oherwydd y fformat a bod gwybodaeth anghywir mewn meysydd dynodedig.Er hyn, eglurodd Mrs Williams ei bod hi’n obeithiol y byddai hyn yn cael ei ddatrys oherwydd bod tîm Cronfa Bensiynau Clwyd a Wrecsam yn cydweithio’n agos i ddatrys y problemau sy’n weddill.

Diolchodd Mr Everett i Mrs Williams a’r tîm am y cynnydd gwych parhaus.

PENDERFYNWYD:

Bod y Pwyllgor yn ystyried a nodi’r diweddariad.

Nododd Mrs McWilliam y diweddariad ac fe ychwanegodd:

-       Fel a amlinellir ar dudalen 261, gan ymateb i ymgynghoriad a gynhaliwyd ar gyfer y system rheoli costau, cymeradwyodd y Cadeirydd ac uwch swyddogion ymateb gan y Gronfa i’r ymgynghoriad gan ddefnyddio dirprwyaethau brys.

-       Roedd tudalen 248 yn dangos cyfran presenoldeb aelodau’r Pwyllgor mewn sesiynau pynciau llosg.Roedd cyfleoedd hyfforddiant pellach i’w gweld ar dudalen 265.

-       Roedd Aelodau wedi cael e-bost gan Mrs Fielder am ddigwyddiad CIPFA, a agorwyd i aelodau’r Pwyllgor eleni.Anogwyd yr Aelodau i fynychu’r sesiwn dros y we ar 8 Hydref.

PENDERFYNWYD:

Bod y Pwyllgor yn ystyried a nodi’r diweddariad.

Nododd y Cadeirydd fod y polisi cyntaf a gyflwynir yn yr adroddiad hwn yn cwmpasu gofynion y Gronfa o ran gwybodaeth a sgiliau aelodau’r Pwyllgor a swyddogion allweddol.Roedd y Polisi wedi’i ddiweddaru i fodloni gofynion cod ymarfer newydd CIPFA ar y testun hwn.Roedd yr ail Bolisi’n cwmpasu gwrthdaro buddiannau ac roedd yn rhoi arweiniad i bob aelod o Bwyllgor y Gronfa Bensiynau, aelodau’r Bwrdd Pensiynau, swyddogion ac ymgynghorwyr am sut caiff gwrthdaro buddiannau gwirioneddol a phosibl o ran rheoli’r Gronfa eu nodi a’u rheoli. Y Polisi terfynol oedd gordaliadau a thandaliadau o ran buddion y cynllun pensiwn.Roedd y Polisi newydd hwn wedi’i ddatblygu i sicrhau bod eglurder o ran sut roedd gordaliadau a thandaliadau o ran y Gronfa’n cael eu rheoli.

            Soniodd Mrs McWilliam am y pwyntiau allweddol canlynol:

-       Cafodd y Polisi Hyfforddiant ei ailenwi fel y Polisi Gwybodaeth a Sgiliau er mwyn adlewyrchu geiriad Cod a Fframwaith Gwybodaeth a Sgiliau diweddaraf CIPFA yn well, gan gydnabod bod y gofynion yn ehangach na dim ond darparu hyfforddiant.

-       Mae gofynion cenedlaethol i aelodau ac uwch swyddogion feddu ar lefel gref o ran gwybodaeth, a chaiff rhai eu gyrru gan ddeddfwriaeth. Pwysleisiodd yr angen a’r canolbwynt ar hyn ar lefel y Gronfa.

-       Roedd CIPFA wedi cyfuno a chryfhau eu disgwyliadau i mewn i God a Fframwaith newydd ac roedd Polisi newydd y Gronfa wedi’i ddiweddaru er mwyn bod yn unol â’r rhain.O ganlyniad, roedd rhai newidiadau sylfaenol i’r Polisi. Roedd y prif newidiadau wedi’u crynhoi yn eitem 1.03 ar dudalen 183 a 184.

-       Roedd tudalen 193 yn cynnwys amcan newydd o ran sut mae unigolion wedi’u hymrwymo i fynychu hyfforddiant yn unol â’r Polisi Gwybodaeth a Sgiliau.Ychwanegodd fod gofyn i aelodau a swyddogion fynychu 75% o hyfforddiant (80% o’r blaen)  ac y byddai hyn yn destun monitro ac adrodd.

Yna cyflwynodd Mrs McWilliam y Polisi Gwrthdaro Buddiannau, gan amlinellu mai dim ond mân newidiadau oedd yn cael eu cynnig. Amlygodd bwysigrwydd y Polisi oherwydd bod rhaid i aelodau a swyddogion gydymffurfio â gofynion y Polisi a datgan unrhyw gysylltiadau.Dywedodd fod Polisi’r Gronfa yn cynnwys gofynion ychwanegol y tu hwnt i ddisgwyliadau’r Cyngor ac roedd yn bwysig i aelodau a swyddogion gydnabod eu cyfrifoldebau o ran y gronfa bensiynau wrth gyflawni dyletswyddau sy’n gysylltiedig â hi.  Mae’r diweddariadau allweddol a wnaed i’r Polisi wedi’u crynhoi yn eitem 1.07.

Ar dudalen 217, o ran enghreifftiau o wrthdaro buddiannau, nododd Mr Hibbert gamgymeriad yn un o’r enghreifftiau lle dylid bod wedi dyfynnu WPP.Cadarnhaodd Mrs McWilliam y byddai’n ei ddiweddaru ar gyfer y fersiynau terfynol.

Holodd y Cyng Rutherford a allai’r Gronfa ddarparu sesiwn gloywi 30 munud i’r Pwyllgor ar fodloni gofynion y Polisi Gwrthdaro Buddiannau.Cytunodd Mrs McWilliam a chadarnhawyd y byddai sesiwn hyfforddiant ar wahân yn cael ei threfnu.

Cyflwynodd Mrs Williams Bolisi arfaethedig Cronfa Bensiynau Clwyd ar Ordaliadau a Thandaliadau o ran Buddion y Cynllun Pensiwn. Eglurodd fod y Polisi newydd yn amlinellu y bydd swyddogion y Gronfa yn cynyddu’r pensiwn i’r swm cywir pan fo aelod wedi cael tandaliad, ac ysgrifennu at aelodau i roi gwybod iddynt am yr achos o dandalu.Eglurodd Mrs Williams y bydd y Polisi yn sicrhau cysonder a rhoi diogelwch i aelodau a sicrwydd i’r Pwyllgor fod polisi ffurfiol ar waith.Mae’r Polisi yn ymgorffori’r egwyddorion a nodir yng ngweithdrefnau adennill dyled corfforaethol Cyngor Sir y Fflint, dirprwyo cyfrifoldebau a rheolau’r weithdrefn ariannol, yn ogystal â manylion am sut y caiff senarios amrywiol o ran tandaliadau a gordaliadau eu rheoli, yn fwy penodol i’r Gronfa.

Ychwanegodd Mrs Williams fod rheolaethau mewnol ar waith er mwyn lleihau’r tebygolrwydd y bydd digwyddiadau fel symiau diddymu mawr yn digwydd yn y lle cyntaf.Gofynnwyd i’r Pwyllgor gymeradwyo y dylent geisio diwygiad i Reolau’r Weithdrefn Ariannol Cyngor Sir y Fflint sy’n ymwneud â diddymu dyledion mawr fel bod Pwyllgor y Gronfa Bensiynau’n eu cymeradwyo yn hytrach na’r Cabinet.Atebodd Mr Everett mai addasiad technegol oedd y diwygiad hwn, ond byddai angen iddo fynd trwy’r Cyngor o hyd ac roedd yn gwneud synnwyr, o ystyried mai’r Pwyllgor oedd â gwybodaeth am faterion sy’n ymwneud â’r Gronfa.

PENDERFYNWYD:

(a)        Bod y Pwyllgor yn adolygu a chymeradwyo’r Polisi Gwybodaeth a Sgiliau wedi’i ddiweddaru.

(b)        Bod y Pwyllgor yn adolygu a chymeradwyo’r Polisi Gwrthdaro Buddiannau wedi’i ddiweddaru.

(c)        Bod y Pwyllgor yn adolygu a chymeradwyo’r Polisi sydd newydd ei greu ar Ordaliadau a Thandaliadau o ran buddion y Cynllun Pensiwn.

(d)        Bod y Pwyllgor wedi cytuno i argymell diwygiad i Reolau’r Weithdrefn Ariannol Cyngor Sir y Fflint, sy’n ymwneud â diddymu drwgddyledion, gan newid cyfeiriadau o’r “Cabinet” i “Bwyllgor y Gronfa Bensiynau”.

            Nododd Mr Vaughan fod angen i’r adroddiad blynyddol gael ei lunio erbyn 1 Rhagfyr bob blwyddyn ac felly, cyflwynwyd y drafft i’w ystyried.Amlygodd y pwyntiau allweddol canlynol o’r adroddiad blynyddol:

-       Roedd yr adroddiad yn cwmpasu blwyddyn 2020-2021 pan oedd effaith COVID-19 yn amlwg.

-       Gwnaeth y buddsoddiadau ddychwelyd 7.1% y flwyddyn dros y tair blynedd at 31 Mawrth 2021, o’i gymharu â meincnod o 7.7% y flwyddyn.

-       Bu canolbwynt cynyddol ar nodi ôl-troed carbon a blaenoriaethau buddsoddi cyfrifol.Roedd rhagor o fanylion ar dudalen 83.

-       Gwnaeth y tîm gweinyddu gwblhau tua 30,000 o achosion aelodau yn ystod y flwyddyn.Roedd y tîm hefyd wedi bod yn gweithio ar wella ansawdd data, dangosyddion perfformiad allweddol (DPA), parhau â chyflwyno iConnect, prosiect GMP ac effaith datrysiad McCloud.Roedd rhagor o fanylion ar dudalen 57.

-       Cyfanswm cyfraniadau am y flwyddyn gan aelodau a gweithwyr oedd tua £85 miliwn, gyda buddion a thaliadau eraill i aelodau oddeutu £83 miliwn.Cyfanswm y costau rheoli a dalwyd gan y Gronfa oedd £22 miliwn.Yn ogystal, yr enillion net ar fuddsoddiadau oedd tua £469 miliwn.Yn gyffredinol, asedau net terfynol y cynllun ar 2020/21 oedd £2.226 biliwn.

-       I grynhoi, roedd sefyllfa ariannol y Gronfa wedi gwella yn ystod y flwyddyn, ac roedd y Gronfa yn parhau i ddarparu gwasanaeth o ansawdd uchel i aelodau a chyflogwyr.

Eglurodd Mr Vaughan fod yr Adroddiad Blynyddol, sy’n cynnwys y cyfrifon, angen ei archwilio a’i awdurdodi erbyn diwedd mis Tachwedd er mwyn cydymffurfio â Rheoliadau.Roedd yn annhebygol y byddai’r archwiliad yn cael ei gwblhau mewn pryd i gyflwyno Adroddiad Blynyddol wedi’i archwilio’n llawn i gyfarfod nesaf y Pwyllgor ar 10 Tachwedd i’w awdurdodi. Felly cynigiwyd y byddai diweddariad yn y cyfarfod hwnnw, ac y byddai cytundeb o ran unrhyw newidiadau pellach cyn diwedd mis Tachwedd yn cael ei ddirprwyo i Gadeirydd y Pwyllgor a Swyddog Adran 151 Cyngor Sir y Fflint.

Ychwanegodd Mrs Phoenix ei bod yn ffyddiog y byddai Archwilio Cymru yn cyrraedd dyddiad cau mis Rhagfyr, er nad oedd y tîm archwilio yn gallu dechau’r archwiliad tan fis Hydref.Fodd bynnag, cadarnhaodd nad yw’r tîm archwilio yn debygol o gymeradwyo’r cyfrifon cyn cyfarfod nesaf y Pwyllgor ar 10 Tachwedd oherwydd y dyddiad dechrau hwyr, fodd bynnag, byddai diweddariad ar lafar am gynnydd yr archwiliad yn cael ei ddarparu.

Diolchodd Mr Everett i’r tîm am baratoi’r adroddiad.Fodd bynnag, mynegodd ei bryderon ynghylch y ffaith fod yr archwiliad yn hwyr.O ran mân addasiadau terfynol i’r cyfrifon, roedd Mr Everett yn cefnogi’r dirprwyaethau arfaethedig pe bai angen.

            Ar dudalen 82, gofynnodd Mr Hibbert am eglurhad am y rheoliadau cap ymadael o ran Llywodraeth Cymru.Nododd Mr Middleman eu bod yn aros am ganlyniadau’r trafodaethau am y cap ymadael a bydd yn rhoi’r wybodaeth ddiweddaraf i’r Pwyllgor yn y cyfarfod nesaf.Roedd Mr Hibbert yn pryderu am ddiffyg cyfeiriad at ddull Llywodraeth Cymru yn yr adroddiad blynyddol yn y cyd-destun hwn.Cytunodd Mr Everett a dywedodd Mr Vaughan y byddent yn ychwanegu geiriad er mwyn egluro bod gan Lywodraeth Cymru awdurdodaeth ac felly sefyllfa wahanol o bosibl i liniaru effaith y cap ymadael.

Cyfeiriodd Mr Vaughan at Atodiad 2 yr adroddiad, sef ymateb drafft i lythyr ymholiadau archwilio arferol gan Archwilio Cymru.

PENDERFYNWYD:

(a)  Bod y Pwyllgor yn ystyried Adroddiad Blynyddol drafft y Gronfa ar gyfer 2020/21, gan gynnwys y Datganiad Cyfrifon drafft a chytuno ar y diwygiad o ran y cap ymadael.

(b)  Bod y Pwyllgor yn nodi’r llythyr ymholiadau Archwilio a’r ymateb.

Ar eitem 143, gofynnodd Mr Hibbert a oedd modd diweddaru’r frawddeg ‘gynrychioli buddiannau aelodau’r cynllun’ i ‘gynrychioli buddiannau holl aelodau’r cynllun’.Cytunodd y Pwyllgor.

            Diwygiwyd cofnodion cyfarfod y Pwyllgor a gynhaliwyd ar 9 Mehefin 2021 yn unol â hynny.

PENDERFYNWYD:

Derbyn, cymeradwyo a llofnodi cofnodion y cyfarfod a gynhaliwyd ar 9 Mehefin 2021 gan y Cadeirydd.

            Datganodd Mrs McWilliam a Mr Buckland gysylltiad ag Eitem 9 ar y rhaglen, oherwydd gallai fod gan Aon a Mercer ddiddordeb mewn gwneud cais yng ngham nesaf y contract caffael parhaus ar gyfer WPP.

Ni ddatganwyd unrhyw gysylltiad arall.

To receive a presentation from John Gittins on the work of the Coroner’s Office.

Cyflwynodd y Prif Swyddog (Llywodraethu) adroddiad am waith Crwner Gogledd Cymru (Dwyrain a’r Canol) a'r gwaith a wnaed ar ran Cynghorau yng Nghonwy, Sir Ddinbych, Wrecsam a Sir y Fflint.

Roedd Mr. John Gittins, Uwch GrwnerUwch Grwner dros Ogledd Cymru - Dwyrain a’r Canol, yn bresennol i roi cyflwyniad oedd yn cynnwys:

·         Gorchymyn Gogledd Cymru (Dwyrain a’r Canol) (Rhanbarth Crwner)

·         Swyddog Barnwrol Annibynnol

·         Ystadegau

·         Cefnogaeth

·         Y Gyfraith

·         Y ‘Groesffordd’

·         Ymchwiliad

·         Y Cwest

·         Pwerau’r Crwner – Atodlen 5 / Goblygiadau

·         Atal marwolaethau yn y dyfodol

·         Pethau cadarnhaol...ac amseru damweiniol

·         Swyddi a chyfrifoldebau eraill

·          “Lle mae’n gorffen?”

Tynnodd yr adroddiad sylw at yr ystod eang o bwerau deddfwriaethol a chyfrifoldebau sydd gan y Crwner a oedd yn swydd hanesyddol sy’n cael ei hariannu gan awdurdod lleol ar sail statudol.  Rhannwyd gwybodaeth hefyd am bwerau’r Crwner i gyhoeddi adroddiadau o dan Rheoliad 28 Rheoliadau (Ymchwiliadau) Crwneriaid 2013 oedd yn gofyn i sefydliadau, yn cynnwys awdurdodau lleol i weithredu er mwyn lleihau’r risg o farwolaethau yn y dyfodol. Cyfeiriwyd hefyd at waith y Prif Weithredwr yn cefnogi swyddfa’r Crwner yn ystod sefyllfa o argyfwng.

Diolchodd y Prif Weithredwr i Mr. Gittins am ei gyflwyniad ac am y modd y mae’n ymgymryd â’i swydd.

Gan ymateb i gwestiynau gan Aelodau, fe eglurodd Mr. Gittins sgôp ei gyfrifoldebau cyfreithiol.

Dywedodd y Prif Swyddog (Llywodraethu) y byddai’r argymhelliad bod y Pwyllgor yn derbyn adroddiadau blynyddol gan y Crwner yn y dyfodol yn gyfle i ystyried perfformiad a’r pwysau sydd yn y gwasanaeth.

Ar ran y Pwyllgor, diolchodd y Cadeirydd i Mr.Gittins am ei gyflwyniad llawn gwybodaeth a gafodd ei groesawu.

Cafodd yr argymhelliad ei gynnig a’i eilio gan y Cynghorwyr Richard Jones a Mared Eastwood.

PENDERFYNWYD:

Bod y Pwyllgor yn diolch i’r Crwner am ei waith ac yn cael rhagor o adroddiadau yn flynyddol.

To receive the feedback from the Overview & Scrutiny Committees on Stage 2 of the 2022/23 budget setting process.

Cyflwynodd y Prif Weithredwr adroddiad i ystyried canlyniad ymgynghoriad gyda’r Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu ar gynigion cyllideb 2022/2023, i alluogi’r Pwyllgor i ymateb i’r Cabinet.  Diolchodd i holl Aelodau’r Pwyllgor, Cadeiryddion ac Aelodau Cabinet am eu cyfraniadau a’u cefnogaeth yn ystod y broses hon.

Roedd yr adroddiad yn cynnwys adborth o dri o’r Pwyllgorau a rhoddwyd diweddariad ar lafar am y ddau oedd yn weddill a oedd wedi cyfarfod. Roedd pob un wedi cefnogi’r pwysau costau o fewn eu portffolios ac nid oeddynt wedi gallu nodi rhagor o gyfleoedd i arbed arian. Y ddau fater oedd yn codi oedd Pwyllgor Trosolwg a Chraffu Addysg, Ieuenctid a Diwylliant oedd yn ceisio rhagor o fanylion am ddyrannu buddsoddiad £1m arfaethedig mewn ysgolion a’r Pwyllgor Trosolwg a Chraffu Gofal Cymdeithasol ac Iechyd oedd yn gofyn am fonitro risgiau agored yn ofalus.

Cadarnhaodd Pennaeth y Gwasanaethau Democrataidd bod yr ymgynghoriad wedi cyflawni gofynion cyfansoddiadol a bod yr adroddiad i’r Cabinet wedi cael ei ddiweddaru i adlewyrchu bod y rhan yma o’r gyllideb wedi’i chwblhau.

Rhoddodd y Rheolwr Cyllid Corfforaethol ddiweddariad am bedwar prif newid oedd yn effeithio ar amcangyfrif cyllideb y Cyngor:

·         Rhagamcanion o ddyfarniadau cyflog i adlewyrchu’r sefyllfa bresennol ar drafodaethau cenedlaethol – 1.75% ar gyfer y flwyddyn bresennol ar sail reolaidd ar gyfer y flwyddyn nesaf a 1% o 2022/23

·         Cynnydd Yswiriant Gwladol – ychydig dros £1.4m

·         Cynnydd yn lwfans Aelodau (fel yr argymhellwyd gan Banel Annibynnol Cymru ar Gydnabyddiaeth Ariannol) - £0.184m

·         Pwysau amrywiol a ohiriwyd am eu bod yn ddianghenraid neu wedi’u hariannu drwy grantiau eraill – cyfanswm cynnydd i ychydig dros £18m

Ar ddatrysiadau cyllideb, roedd y targed arbedion effeithlonrwydd a ragamcanwyd i’w gyrraedd o £2m wedi cael ei ddiwygio i £1.25m. Byddai angen cynnydd o 5.75% mewn Grant Cefnogaeth Refeniw i gefnogi’r holl bwysau cost a nodwyd, a oedd yn unol â’r achos ariannol a wnaed gan Gymdeithas Llywodraeth Leol Cymru (CLlLC).

Dywedodd y Prif Weithredwr bod trafodaethau cenedlaethol presennol am ddyfarniad tâl y rhai nad ydynt yn athrawon yn dynodi bod y rhagamcan yn debygol o fod yn uwch a bod trafodaethau Gweinidogol drwy’r CLlLC yn parhau.

Gan ymateb i gwestiynau gan y Cynghorydd Richard Jones, fe eglurodd y Prif Weithredwr bod rhagamcan yr Yswiriant Gwladol yn cynnwys darpariaeth ar gyfer Aura Cymru, Arlwyo a Glanhau NEWydd a Theatr Clwyd.  Roedd yr achos tystiolaethol cenedlaethol gan CLlLC yn cael ei ystyried yn ragamcan realistig i lywio penderfyniad cenedlaethol. Byddai Setliad annigonol yn golygu bod angen adolygiad o bwysau cost dianghenraid a risgiau cysylltiedig, o ystyried bod rhagamcan y gyllideb wedi cael ei gefnogi heb sgôp ar gyfer arbedion effeithlonrwydd pellach.

Dywedodd y Cynghorydd Ian Roberts y byddai penderfyniadau Llywodraeth Cymru yn cael ei ddylanwadu gan ddatganiad y Canghellor ar y gyllideb. 

Diolchodd y Cynghorydd Paul Johnson i holl Aelodau’r Pwyllgor Trosolwg a Chraffu am eu cyfraniadau a her i’r broses gyllideb.

Rhoddodd y Cynghorydd Richard Jones deyrnged i waith y Prif Weithredwr yn llunio’r Strategaeth Ariannol Tymor Canolig a oedd wedi bod yn declyn defnyddiol wrth gynllunio ariannol.  Dywedodd y Prif Weithredwr mai gwaith tîm oedd hyn oedd yn cynnwys Aelodau, Tîm y Prif Swyddogion a Swyddogion Cyllid.

Cafodd yr argymhelliad, a gafodd ei ddiwygio i adlewyrchu’r drafodaeth, ei gynnig a’i eilio gan y Cynghorwyr Paul Shotton a Richard Jones.

PENDERFYNWYD:

 (a)      Bod y Pwyllgor yn cymeradwyo ymatebion Trosolwg a Chraffu i ymgynghoriad y gyllideb i’r Cabinet; a

 (b)      Diolch i’r Prif Weithredwr am lunio ac arwain proses Strategaeth Ariannol Tymor Canolig y Cyngor.

Cymeradwywyd cofnodion y cyfarfod a gynhaliwyd 16 Medi 2021, fel y cawsant eu cynnig a’u heilio gan y Cynghorwyr Geoff Collett ac Andy Williams.

PENDERFYNWYD:

Cymeradwyo'r cofnodion fel rhai cywir.

Dim.

To consider the Forward Work Programme of the Corporate Resources Overview & Scrutiny Committee.

Cyflwynodd Pennaeth y Gwasanaethau Democrataidd y Rhaglen Gwaith i’r Dyfodol ddiweddaraf i’w hystyried.

Cyfeiriodd y Cynghorydd Richard Jones at becynnau gofal ar y cyd a drafodwyd yng nghyfarfod mis Gorffennaf a dywedodd nad oedd y cais am fanylion y swm a gollwyd i’r Cyngor dros gyfnod rhesymol o amser wedi cael ei weithredu eto. Gofynnodd am gadarnhad hefyd ynghylch a oedd llythyr wedi cael ei anfon at y Bwrdd Iechyd yn ceisio mynd i’r afael ag anghydraddoldeb yn y broses apelio am benderfyniadau ar becynnau gofal oedd wedi’u hariannu ar y cyd.

Dywedodd y Prif Weithredwr bod penderfynu ar becynnau gofal o’r fath yn bwnc cymhleth ers tro gyda goblygiadau cost sylweddol ac roedd y Cyngor wedi ymgysylltu’n helaeth gyda’r Bwrdd Iechyd.  Dywedodd bod ymrwymiad wedi’i roi yn y gorffennol gan y Bwrdd Iechyd i adolygu’r system a bod angen ei adolygu eto. Fe awgrymodd efallai yr hoffai’r Pwyllgor wneud cais am gyfarfod preifat ar frys rhwng swyddogion a Phrif Weithredwr y Bwrdd Iechyd er mwyn adolygu proses a chanlyniadau, gydag adroddiad llawn yn cael ei gyflwyno i’r Pwyllgor hwn a’r Pwyllgor Trosolwg a Chraffu Iechyd a Gofal Cymdeithasol.

Siaradodd y Cynghorydd Jones am oblygiadau ariannol i’r Cyngor a dywedodd na ddylai cyfraniadau amcanol gan y Bwrdd Iechyd gael eu cynnwys yn y gyllideb nes bod y broses apeliadau wedi dod i ben.  Cynigiodd yr awgrym a wnaed gan y Prif Weithredwr a gofynnodd bod yr adroddiad, yn cynnwys gwybodaeth a ofynnwyd amdani ym mis Gorffennaf, yn dod yn ôl i’r Pwyllgor ym mis Tachwedd/Rhagfyr.  Eiliwyd hyn gan y Cynghorydd Arnold Woolley.

PENDERFYNWYD:

 (a)      Cymeradwyo’r Rhaglen Gwaith i’r Dyfodol; fel y’i diwygiwyd yn y cyfarfod;

 (b)      Bod y Prif Weithredwr yn cysylltu â Phrif Weithredwr Bwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr, yn ceisio cyfarfod adolygu brys i’r diffyg mewn pecynnau ariannu ar y cyd, sydd wedi’u achosi gan benderfyniadau’r Bwrdd Iechyd ar gyllid.  Bod adroddiad am hyn, yn cynnwys datrysiad 16(c) o’r cyfarfod ar 8 Gorffennaf 2021, yn dod yn ôl i’r Pwyllgor yma a Phwyllgor Trosolwg a Chraffu Iechyd a Gofal Cymdeithasol ym mis Tachwedd/Rhagfyr 2021; a

 (b)      Bod Pennaeth y Gwasanaethau Democrataidd, wrth ymgynghori gyda Chadeirydd y Pwyllgor, yn cael ei awdurdodi i amrywio’r Rhaglen Gwaith i’r Dyfodol rhwng cyfarfodydd, yn ôl yr angen.

To inform the Committee of progress against actions from previous meetings.

Cyflwynodd Pennaeth y Gwasanaethau Democrataidd adroddiad yn nodi cynnydd ar gamau gweithredu o’r cyfarfodydd blaenorol.

Cynigiwyd ac eiliwyd yr argymhelliad gan y Cynghorwyr Paul Shotton a Richard Jones.

PENDERFYNWYD:

Bod y Pwyllgor yn nodi'r cynnydd sydd wedi’i wneud.

This regular monthly report provides the latest revenue budget monitoring position for 2021/22 for the Council Fund and Housing Revenue Account. The position is based on actual income and expenditure as at Month 5, and projects forward to year-end.

Cyflwynodd y Rheolwr Cyllid Corfforaethol adroddiad am sefyllfa Mis 5 2021/22 ar gyfer Monitro Cyllideb Refeniw cyn i’r Cabinet ei ystyried. Roedd yn cynnwys canlyniad adolygiad o gronfeydd wrth gefn a balansau gwasanaeth y gofynnwyd amdanynt gan y pwyllgor ym mis Gorffennaf.

O ran Cronfa’r Cyngor, dywedodd y Rheolwr Cyllid bod y sefyllfa a ragwelwyd ar ddiwedd y flwyddyn - heb unrhyw gamau gweithredu newydd i leihau pwysau costau a/neu wella’r elw o gynllunio effeithlonrwydd a rheoli cost - yn warged gweithredol o £0.182 miliwn (heb gynnwys effaith dyfarniad tâl i gael ei dalu o gronfeydd wrth gefn), gan adael balans cronfa wrth gefn a ragwelwyd o £5.875 miliwn ar ddiwedd y flwyddyn. Roedd y symudiad ffafriol yma yn bennaf oherwydd dyraniad cyllid Grant Adferiad Gofal Cymdeithasol Llywodraeth Cymru yng Ngofal Cymdeithasol  Lleoliadau y Tu Allan i’r Sir.

Ymysg y risgiau yn ystod y flwyddyn, roedd yna welliant yn lefelau casglu Treth y Cyngor ac roedd y galw am y Cynllun Lleihau Treth y Cyngor yn cael ei fonitro wrth i ddiwedd y cynllun ffyrlo agosáu.

Rhoddwyd diweddariad am gyflawni arbedion a gynlluniwyd yn ystod y flwyddyn, cronfeydd wrth gefn sydd wedi’u neilltuo a heb eu neilltuo, ynghyd â sefyllfa ariannu mewn argyfwng oedd yn adnabod peryglon yn sgil newidiadau i feini prawf cymhwyso. Mae’r adolygiad parhaus o gronfeydd wrth gefn a balansau gwasanaeth wedi nodi £0.585m a fydd yn cael ei argymell i’w ryddhau yn ôl mewn i’r Gronfa Arian at Raid.

Yn y Cyfrif Refeniw Tai, roedd gorwariant arfaethedig o £0.633m yn gadael balans terfynol heb ei neilltuo yn £3.839m, a oedd yn uwch na’r canllawiau argymelledig ar wariant.

Gofynnodd y Cynghorydd Paul Shotton am effaith costau chwyddiannol a newidiadau i’r Credyd Cynhwysol ar sefyllfa ddigartrefedd. Dywedodd y Rheolwr Cyllid bod y Grant Cymorth Tai ymysg y rhai oedd yn destun newidiadau mewn cymhwysedd ac fe wneir y mwyaf ohono i gefnogi unigolion.

Dywedodd y Prif Swyddogion (Tai ac Asedau) bod y pwysau amrywiol ar y sefyllfa ddigartrefedd yn cael ei fonitro’n agos gan y rhagwelir rhagor o alw am y gwasanaeth. Roedd y newyddion diweddaraf yn cael ei adrodd i’r Pwyllgor Trosolwg a Chraffu Cymunedau, Tai ac Asedau yn rheolaidd.

Gan ymateb i gwestiynau gan y Cynghorydd Richard Jones, dywedodd y Prif Weithredwr bod rheolau pellter yn dod i ben yn raddol yn unol ag asesiadau risg ac mewn ymgynghoriad gydag Undebau Llafur, ac y byddai nifer o wasanaethau yn mynd i gostau rheolaidd ar ôl i’r Gronfa Galedi ddod i ben. O ran y risg gyda’r dyfarniadau tâl, cafwyd eglurhad tra bod dyfarniad tâl athrawon yn ystod y flwyddyn wedi’i setlo, roedd trafodaethau ar gyfer tâl y rhai nad oedd yn athrawon ar draws y DU yn parhau ar agor a’u bod y tu hwnt i reolaeth y Cyngor.

Gan ymateb i’r cwestiynau, fe atgoffodd y Rheolwr Cyllid Corfforaethol yr Aelodau am y sefyllfa ddiweddar ar ddyfarniadau tâl – cafwyd adroddiad ar lafar yn yr eitem flaenorol – byddai’n cael ei ddiweddaru ar gyfer yr adroddiad misol nesaf. Cytunodd y Rheolwr Cyllid i gynnwys mwy o fanylion yn adroddiad Mis 6 am y risgiau sy’n deillio o newidiadau i’r Gronfa Galedi.

Cafodd yr argymhelliad ei gynnig a’i eilio gan y Cynghorwyr Paul Shotton a Geoff Collett.

PENDERFYNWYD:

Ar ôl ystyried adroddiad Monitro Cyllideb Refeniw 2021/22 Mis 5, bod y Pwyllgor yn cadarnhau nad oedd yna faterion oedd angen eu codi gyda’r Cabinet y tro hwn.