Penderfyniadau

PENDERFYNWYD:

 

Cofnodi’r penderfyniadau fel y dangosir ar amserlen y Ceisiadau Cynllunio sydd wedi’i chynnwys fel atodiad.

 

Argymhellodd y Prif Swyddog (Cynllunio, yr Amgylchedd a’r Economi) y dylid gohirio eitem 6.2 – (061368) Newid defnydd tir i ddefnydd preswyl (Cymuned Teithwyr Sipsi), y safle i gynnwys un garafán statig, un garafán deithiol, gwaith trin d?r a lle parcio i ddau gar a llawr caled ac isadeiledd cysylltiedig ar dir wrth ymyl Ashwood House, Church Lane, Aston Hill, Ewlo, Glannau Dyfrdwy, CH5 3BF. Argymhellodd y Prif Swyddog y dylid gohirio’r eitem oherwydd y sylwadau hwyr a dderbyniwyd ar ran y gwrthwynebwyr ar ôl cyhoeddi’r rhaglen. Roedd y sylwadau yn nodi materion nad oedd modd mynd i’r afael â nhw cyn i’r Pwyllgor ystyried yr adroddiad.

 

Cafodd yr argymhelliad ei gynnig gan y Cyng. Chris Bithell a’i eilio gan y Cyng. Mike Peers. Wrth fynd i bleidlais, cytunwyd i ohirio’r eitem.

 

PENDERFYNWYD:

 

Gohirio eitem 6.2 – (061368) Newid defnydd tir i ddefnydd preswyl (Cymuned Teithwyr Sipsi), y safle i gynnwys un garafán statig, un garafán deithiol, gwaith trin d?r a lle parcio i ddau gar a llawr caled ac isadeiledd cysylltiedig ar dir wrth ymyl Ashwood House, Church Lane, Aston Hill, Ewlo, Glannau Dyfrdwy, CH5 3BF.

 

Cyflwynwyd cofnodion y cyfarfod a gynhaliwyd ar 15 Mehefin 2022.

 

Cywirdeb:

Y Cyng. Richard Lloyd a gadeiriodd y cyfarfod ond mae wedi’i gofnodi fel Is-Gadeirydd yn Cadeirio dan yr eitem ar bresenoldeb.

Dywedodd y Cyng. Ted Palmer ei fod yn bresennol yn y cyfarfod a gofynnodd bod ei bresenoldeb yn cael ei nodi.

 

Yn amodol ar y newidiadau uchod cynigiodd ac eiliodd y Cynghr. Hilary McGuill a Paul Johnson fod y cofnodion yn gywir.

 

PENDERFYNWYD:

 

Yn amodol ar y newidiadau uchod, cymeradwyo’r cofnodion fel cofnod cywir.

 

PENDERFYNWYD:

 

Cofnodi’r penderfyniadau fel y dangosir ar amserlen y Ceisiadau Cynllunio sydd wedi’i chynnwys fel atodiad.

 

Cyflwynwyd cofnodion y cyfarfod a gynhaliwyd ar 26 Hydref 2022.

 

Materion yn codi

Rhoddodd y Prif Swyddog (Cynllunio, yr Amgylchedd a’r Economi) y wybodaeth ddiweddaraf ar y cynnydd o ran cais FUL/000143/22.

 

Cadarnhawyd y cofnodion fel cofnod cywir, fel y cynigiwyd ac a eiliwyd gan y Cynghorwyr Mike Peers a Hilary McGuill.

 

PENDERFYNWYD:

 

Cymeradwyo’r cofnodion fel cofnod cywir a phriodol.

 

To provide an update on the impacts of welfare reforms and the work that is ongoing to mitigate them.

Rhoddodd y Prif Swyddog (Tai ac Asedau) ddiweddariad ar effaith ymateb y diwygiadau lles diweddaraf a’r lefelau presennol o ôl-ddyledion rhent tai yn 2022/23.   Roedd yr adroddiad yn rhoi diweddariad ar yr effeithiau y mae diwygiadau lles yn parhau i’w cael ar breswylwyr a’r gwaith sy’n digwydd i’w lliniaru ac i gefnogi aelwydydd trwy’r argyfwng costau byw.  

 

Rhoddodd y Rheolwr Gwasanaeth - Tai, Lles a Chymunedau ddiweddariad manwl ar y sefyllfa ddiweddaraf o ran diwygio lles a lliniaru’r argyfwng costau byw, gan amlinellu ystod o fesurau a ddatblygwyd i helpu’r rhai yr effeithir gan gostau byw a’r cymorth a ddarperir i breswylwyr er mwyn helpu lliniaru’r effeithiau negyddol.   Rhoddwyd diweddariad pellach ar yr holl feysydd canlynol, fel y nodir yn yr adroddiad:-

 

• Cymhorthdal Ystafell Sbâr
• Uchafswm Budd-daliadau
• Cynllun Cymorth Costau Byw
• Gofalwyr Di-dâl
• Cynllun Cymorth Tanwydd Gaeaf
• Cymorth Lles
• Taliadau Dewisol Tai (DHP)

 

Rhoddodd y Rheolwr Gwasanaeth - Refeniw a Chaffael ddiweddariad manwl ar y sefyllfa ddiweddaraf o ran ôl-ddyledion rhent, gan ddweud bod casglu rhent yn parhau’n heriol gyda’r cynnydd mewn costau byw a’r effaith ar allu rhai tenantiaid i dalu.   Roedd llwyth gwaith y gwasanaeth Incwm Rhent wedi cynyddu, gyda chynnydd o 1.2% mewn achosion lle roedd angen cysylltu â thenantiaid, ac roedd y gwasanaeth yn parhau i gyfeirio tenantiaid trwy atgyfeiriadau at dimau arbenigol ar draws y Cyngor, gan gynnwys timau Cefnogi Pobl ac Ymateb Lles.  

 

Tynnodd y Rheolwr Gwasanaeth - Refeniw a Chaffael sylw at y lefel bresennol o ôl-ddyledion rhent a’r nifer o achosion o droi allan oherwydd ôl-ddyledion rhent, fel y nodir yn yr adroddiad. Roedd yr her o gasglu rhent gan y tenantiaid sy’n derbyn credyd cynhwysol yn parhau’n risg i’r Cyngor, gyda mwy o denantiaid yn dechrau derbyn credyd cynhwysol a’r oedi a gafwyd wrth gyflwyno trefniant rheoli taliadau i rai tenantiaid, lle mae’r Adran Gwaith a Phensiynau yn tynnu taliadau rhent fel ffynhonnell. 

 

Fel rhan o ymateb parhaus y Cyngor i liniaru’r effeithiau ar denantiaid a sicrhau sefydlogrwydd ariannol hirdymor y Cyfrif Refeniw Tai, yn 2021 cynhaliodd Archwilio Cymru adolygiad cynhwysfawr er mwyn asesu effeithlonrwydd y Cyngor o ran cefnogi tenantiaid. Roedd adolygiad Archwilio Cymru yn cydnabod y mesurau rhagweithiol mae’r Cyngor eisoes wedi eu cymryd i gefnogi tenantiaid a sefydlogi casgliadau rhent yn ystod cyfnod o newid nas gwelwyd ei debyg o’r blaen, yn enwedig wrth gyflwyno’r Credyd Cynhwysol ac effeithiau diweddar y pandemig. 

 

Diolchodd y Cynghorydd Rosetta Dolphin i’r swyddogion am yr adroddiad a chroesawodd mai dim ond 1 achos o droi allan a gafwyd, ac roedd o’r farn fod hyn wedi osgoi rhoi mwy o bwysau ar y gwasanaeth digartrefedd. Cyfeiriodd at y tabl yn dangos band yr ôl-ddyledion ar gyfer 2022/23, gan wneud sylwadau ar y gwahanol lefelau o rent a dalwyd gan denantiaid, a gofynnodd a oedd modd nodi’r lefelau rhent o fewn y tabl mewn adroddiadau yn y dyfodol. Cytunodd y Rheolwr Gwasanaeth - Refeniw a Chaffael i edrych a fyddai modd darparu hyn mewn adroddiadau yn y dyfodol.  

 

            Diolchodd y Cynghorydd Dennis Hutchinson i swyddogion am yr adroddiad a oedd, yn ei farn ef, yn darparu’r wybodaeth gywir a chyfredol sydd ar gael. Mewn perthynas â’r duedd gynyddol mewn ôl-ddyledion rhent, gofynnodd a oedd y Rheolwr Gwasanaeth yn disgwyl i hyn ostwng erbyn diwedd y flwyddyn ariannol. Dywedodd y Rheolwr Gwasanaeth - Refeniw a Chaffael bod disgwyl i’r ôl-ddyledion rhent ostwng erbyn diwedd y flwyddyn ariannol, ond cyfeiriodd at effeithiau’r pandemig a’r angen i sicrhau bod yr ôl-ddyledion yn parhau’n sefydlog.    

 

            Mynegodd y Cynghorydd Bernie Attridge bryderon yngl?n â’r lefel bresennol o ôl-ddyledion rhent, nad oedd dan reolaeth yn ei farn ef, gan dynnu sylw at sefyllfaoedd blaenorol lle’r oedd Aelodau wedi mynegi pryder sylweddol wrth i ôl-ddyledion rhent gynyddu i £1 miliwn. Nid oedd yn credu y dylid dathlu 1 achos o droi allan, gan ei fod o’r farn y gellid darparu’r eiddo hynny i denantiaid sy’n fodlon talu eu rhent a byddai hyn yn lleihau’r ôl-ddyledion rhent ac o fudd i’r Cyfrif Refeniw Tai. Gofynnodd faint o swyddogion oedd yn rhan o’r Tîm Cynyddu Incwm, a sefydlwyd ar gyfer rhyddhau amser Swyddogion Tai. Dywedodd y Rheolwr Gwasanaeth - Refeniw a Chaffael a’r Rheolwr Gwasanaeth - Tai, Lles a Chymunedau bod 7 swyddog yn y tîm casglu rhent a 5 swyddog yn y tîm diwygiadau lles cynyddu incwm.   

 

Mewn ymateb i gwestiwn pellach gan y Cynghorydd Attridge ynghylch cymharu ôl-ddyledion rhent â Landlordiaid Cymdeithasol Cofrestredig ac Awdurdodau Lleol eraill, cytunodd y Rheolwr Gwasanaeth - Refeniw a Chaffael i edrych ar ba ddata meincnodi y gellir ei ddarparu mewn adroddiadau yn y dyfodol. Efallai y bydd yn rhaid i’r wybodaeth fod yn ddienw.

 

            Mewn ymateb i gwestiwn gan y Cadeirydd, cytunodd y Rheolwr Gwasanaeth - Refeniw a Chaffael ddarparu gwybodaeth yngl?n â’r nifer o achosion sy’n aros i fynd yn ôl i’r llys i’r Pwyllgor yn dilyn y cyfarfod.

 

            Gwnaeth y Cynghorydd Dave Evans sylw ar y 454 aelwyd yn Sir y Fflint a oedd yn derbyn gostyngiad yn eu taliadau budd-dal tai oherwydd y Dreth Ystafelloedd Gwely, a gofynnodd faint o’r aelwydydd hyn oedd mewn ôl-ddyledion rhent. Gofynnodd hefyd faint o’r tenantiaid hyn oedd wedi’u troi allan ac yna’u hail-gartrefu gan y Cyngor ac wedi mynd i ôl-ddyledion eto. Cytunodd y Rheolwr Gwasanaeth - Tai, Lles a Chymunedau ddarparu gwybodaeth ar gais yngl?n â thenantiaid a effeithiwyd gan y Dreth Ystafelloedd Gwely yn dilyn y cyfarfod. Dywedodd y Rheolwr Gwasanaeth - Refeniw a Chaffael nad oedd yn ymwybodol o denantiaid gyda’r Cyngor a aeth i ôl-ddyledion eto ar ôl cael eu troi allan, ond gellid adolygu’r data hwn.

 

            Gwnaeth y Cynghorydd Dale Selvester sylw am y newidiadau ynghylch sut mae tenantiaid yn gwneud taliadau d?r a charthffosiaeth a gofynnodd a oedd swyddogion yn credu y byddai hyn yn cael effaith sylweddol ar ôl-ddyledion rhent, wrth i denantiaid dalu ffioedd yn uniongyrchol i D?r Cymru o fis Ebrill 2023. Gofynnodd hefyd a fyddai tenantiaid sy’n cael eu heffeithio gan y Dreth Ystafelloedd Gwely yn cael eu hannog i symud i eiddo llai. Dywedodd y Rheolwr Gwasanaeth - Refeniw a Chaffael mai nifer fechan iawn o Awdurdodau Lleol ar draws Cymru sy’n casglu cyfraddau d?r ar ran D?r Cymru. Roedd yn credu y byddai’r newidiadau’n cael effaith gadarnhaol ar y Cyngor ac y byddai’n gynnig gwell i denantiaid. Dywedodd hefyd fod gan y Cyngor ddyletswydd statudol i sicrhau y rhoddir gwybod i D?r Cymru am eiddo gwag. Dywedodd y Rheolwr Gwasanaeth - Tai, Lles a Chymunedau fod tenantiaid yn cael eu hannog i symud i eiddo llai os ydyn nhw’n cael eu heffeithio gan y Dreth Ystafelloedd Gwely, ond yn anffodus roedd prinder eiddo llai ar gael ar draws Sir y Fflint.    

 

Gofynnodd y Cadeirydd a oedd modd dangos canran yr ôl-ddyledion sy’n ymwneud â thaliadau d?r mewn adroddiadau yn y dyfodol. Cytunodd y Rheolwr Gwasanaeth - Refeniw a Chaffael i edrych a fyddai’n bosibl dangos pa rai oedd yn ôl-ddyledion rhent a’r canran o daliadau d?r gweddilliol mewn adroddiadau yn y dyfodol.

 

            Diolchodd yr Aelod Cabinet Tai ac Adfywio i’r swyddogion am yr adroddiad ac i Aelodau’r Pwyllgor am eu sylwadau a’u cwestiynau. Cyfeiriodd at y wybodaeth a dderbyniodd y Cyngor gan yr Adran Gwaith a Phensiynau yngl?n â thenantiaid sy’n derbyn Credyd Cynhwysol ac awgrymodd efallai y byddai’r Pwyllgor yn dymuno ysgrifennu at yr Adran Gwaith a Phensiynau er mwyn cynorthwyo’r Cyngor â chael y wybodaeth hon yn y dyfodol.  

 

            Cafodd yr argymhellion, fel y’i hamlinellwyd yn yr adroddiad, yn ogystal â’r argymhelliad ychwanegol canlynol, eu cynnig gan y Cynghorydd Bernie Attridge a’u heilio gan y Cynghorydd Dave Evans:- 

 

• Bod y Cadeirydd, ar ran y Pwyllgor, yn ysgrifennu at yr Adran Gwaith a Phensiynau i geisio eu cytundeb i rannu gwybodaeth â’r Awdurdod Lleol ynghylch pa denantiaid sy’n derbyn Credyd Cynhwysol, fel bod modd darparu cefnogaeth/cymorth priodol i unrhyw denantiaid sy’n mynd i ôl-ddyledion.

 

PENDERFYNWYD: 

 

(a)       Nodi sefyllfa ddiweddaraf casgliadau ôl-ddyledion rhent yn 2022/23; 

 

(b)       Bod y Pwyllgor yn cefnogi’r gwaith parhaus i reoli’r effaith mae diwygiadau lles yn ei gael ac a fydd yn parhau i’w gael ar rai o’r tenantiaid mwyaf diamddiffyn, yn ogystal â chyflwyno cefnogaeth trwy fesurau cefnogi Llywodraeth Cymru er mwyn lliniaru’r argyfwng costau byw; a

 

(C)       Bod y Cadeirydd, ar ran y Pwyllgor, yn ysgrifennu at yr Adran Gwaith a Phensiynau i geisio eu cytundeb i rannu gwybodaeth â’r Awdurdod Lleol ynghylch pa denantiaid sy’n derbyn Credyd Cynhwysol, fel bod modd darparu cefnogaeth/cymorth priodol i unrhyw denantiaid sy’n mynd i ôl-ddyledion.

Cafodd cofnodion y cyfarfod a gynhaliwyd ar 14 Rhagfyr 2022 eu cymeradwyo fel cofnod cywir, a’u cynnig a’u heilio gan y Cynghorydd Bernie Attridge a’r Cynghorydd Rosetta Dolphin.

 

PENDERFYNWYD:

 

Cymeradwyo cofnodion y cyfarfodydd a gynhaliwyd ar 14 Rhagfyr a bod y Cadeirydd yn eu llofnodi fel cofnod cywir.

Datganodd y Cynghorydd Ted Palmer gysylltiad personol fel Tenant Cyngor.

To consider the Forward Work Programme of the Community & Housing Overview & Scrutiny Committee and to inform the Committee of progress against actions from previous meetings.

Cyflwynodd yr Hwylusydd Trosolwg a Chraffu y Rhaglen Gwaith i'r Dyfodol gyfredol i’w hystyried.

 

Dywedodd yr Hwylusydd nad oedd newidiadau arfaethedig i’r eitemau a restrwyd ar gyfer cyfarfodydd y dyfodol. O gyfeirio at y camau gweithredu sy’n codi o’r cyfarfod diwethaf, dywedodd yr Hwylusydd fod yr holl gamau gweithredu wedi’u cyflawni ac y byddai’r argymhellion gan y Pwyllgor ynghylch defnyddio cronfeydd wrth gefn i leihau’r nifer o eiddo gwag yn cael eu hystyried gan y Cabinet yn ei gyfarfod nesaf ar 17 Ionawr 2022.  

 

            Cafodd yr argymhellion, fel y’i hamlinellwyd yn yr adroddiad eu cynnig gan y Cynghorydd Bernie Attridge a’u heilio gan y Cynghorydd Kevin Rush.

 

PENDERFYNWYD: 

 

(a)       Nodi’r Rhaglen Gwaith i’r Dyfodol;

 

(b)       Rhoi awdurdod i’r Hwylusydd, mewn ymgynghoriad â Chadeirydd y Pwyllgor, i amrywio’r Rhaglen Gwaith i’r Dyfodol rhwng cyfarfodydd, yn ôl yr angen; a

 

(c)        Bod y Pwyllgor yn nodi’r cynnydd sydd wedi’i wneud o ran y camau gweithredu sydd heb eu cwblhau.

Cyflwynodd y Prif Swyddog (Tai ac Asedau) yr adroddiad monitro i adolygu’r cynnydd canol blwyddyn yn erbyn blaenoriaethau Cynllun y Cyngor a nodwyd ar gyfer 2022/23. Roedd yr adroddiad sefyllfa derfynol ar gyfer Cynllun y Cyngor 2022/23 yn dangos bod 59% o weithgareddau’n gwneud cynnydd da. Roedd 70% o’r dangosyddion perfformiad wedi cyrraedd neu ragori eu targedau, roedd 9% yn cael eu monitro’n agos ac nid oedd 21% yn cyrraedd y targed ar hyn o bryd.

 

Roedd yr adroddiad yn seiliedig ar eithriadau ac yn canolbwyntio ar y meysydd perfformiad nad oedd yn cyflawni eu targedau ar hyn o bryd. Cafodd y dangosyddion perfformiad sy’n dangos statws COG coch ar gyfer perfformiad presennol yn erbyn targed oedd yn berthnasol i’r Pwyllgor, eu nodi yn yr adroddiad.      

 

Gwnaeth y Cynghorydd Bernie Attridge sylw ar y nifer o addasiadau mawr gorfodol ar gyfer pobl anabl a’r nifer cyfartalog o ddiwrnodau a gymerwyd i’w cwblhau a gofynnodd am eglurhad am yr oedi â’r ceisiadau cynllunio am waith mawr. Gofynnodd hefyd a oedd oedi gydag ymweliadau Therapyddion Galwedigaethol. Eglurodd y Rheolwr Gwasanaeth - Tai, Lles a Chymunedau bod oedi â chynllunio oherwydd yr ôl-groniad a chymhlethdodau gyda rhai addasiadau a oedd angen eu gwneud ar gyfer pobl anabl. Eglurodd hefyd fod fframwaith newydd ar y gweill, a fyddai’n galluogi’r Cyngor i ddefnyddio cyflenwyr lleol a chynyddu’r nifer o ddyfynbrisiau. O ran Therapyddion Galwedigaethol, eglurodd bod nifer o swyddi gwag sydd angen eu llenwi o fewn y gwasanaeth a’i fod yn faes anodd recriwtio ar ei gyfer ar hyn o bryd. Roedd gwaith yn mynd rhagddo i gysylltu â Phrifysgolion er mwyn gweld a fyddent yn gallu cynorthwyo â recriwtio.

 

Cafodd yr argymhellion, fel y’i hamlinellwyd yn yr adroddiad, eu cynnig gan y Cynghorydd Bernie Attridge a’u heilio gan y Cynghorydd Dennis Hutchinson.

 

PENDERFYNWYD: 

 

(a)       Bod y Pwyllgor yn cefnogi’r lefelau o gynnydd a hyder o ran cyflawni’r blaenoriaethau canol blwyddyn yng Nghynllun y Cyngor 2022/23; 

 

(b)       Bod y Pwyllgor yn cymeradwyo a chefnogi perfformiad cyffredinol yn erbyn dangosyddion perfformiad canol blwyddyn Cynllun y Cyngor 2022/23; a

 

(c)        Bod y Pwyllgor wedi cael sicrwydd drwy’r eglurhad a roddwyd ar gyfer y meysydd hynny sy’n tangyflawni.

Yn dilyn y Cyfarfod Blynyddol, nododd y Pwyllgor yn ffurfiol y dylid penodi’r Cynghorydd Rob Davies fel Cadeirydd y Pwyllgor.

            Darparodd y Pwyllgor Gwasanaethau Democrataidd wybodaeth am y Rhaglen Gynefino ac mae’r cam cyntaf wedi’i gynllunio o amgylch 4 thema. Byddai cofnodion y sesiynau hyfforddi ar gael ar dudalen yr aelodau er gwybodaeth yn y dyfodol.    Rhestrir gwybodaeth am bresenoldeb a’r pynciau a drafodwyd yn y sesiynau hyfforddi yn Atodiad 1 a 2 a chyfeiriodd Aelodau at Atodiad 3, sy’n darparu gwybodaeth am y sesiynau Briffio Aelodau a Datblygu Aelodau a gynhaliwyd.

 

            Roedd y Cynghorydd Antony Wren yn credu fod yr hyfforddiant yn amhrisiadwy a gwerthfawr, ond bod gormod o wybodaeth. Roedd yn falch y byddai cofnodion ar gael, fel elfen loywi.

 

            Gofynnodd y Cynghorydd Steve Copple pryd fyddai’r cofnodion ar gael.   Mewn ymateb, cadarnhaodd y Rheolwr Gwasanaethau Democrataidd y byddai gwefan yr Aelodau ar yr Infonet ym mis Medi, ond cytunodd i siarad â’r Cynghorydd Copple y tu allan i’r cyfarfod ac anfon dolenni ar gyfer yr un dan sylw.

 

            Dywedodd y Cynghorydd Roz Mansell ei bod hi’n dymuno cael sgwrs â’r Rheolwr Gwasanaethau Democrataidd hefyd, gan ei bod hithau wedi methu sesiynau.

 

            Diolchodd y Cynghorydd Gina Maddison i’r Rheolwr Gwasanaethau Democrataidd am y rhaglen gynefino a dywedodd bod y gefnogaeth a ddarparwyd gan TG yn wych. Gofynnodd a fyddai’r Hyfforddiant Trwyddedu’n cael ei ddarparu eto ar gyfer y rhai a fethodd y sesiynau. Cytunodd y Rheolwr Gwasanaethau Democrataidd i siarad â’r Rheolwr Trwyddedu yr wythnos nesaf a rhoi adborth i’r pedwar aelod a fethodd yr hyfforddiant.

 

Cafodd yr argymhellion yn yr adroddiad eu cynnig gan y Cynghorydd Ted Palmer a’u heilio gan y Cynghorydd Antony Wren.

 

PENDERFYNWYD:

 

(a)     Bod y Pwyllgor yn ystyried y Rhaglen Gynefino i Aelodau a gynhaliwyd ar ôl yr etholiadau, sydd wedi’i chynnwys yn Atodiad 1 - Amserlen y Sesiynau Cynefino Rhan a, ac Atodiad 2 - Amserlen Sesiynau Cynefino Rhan b; a 

 

(b)     Bod y Pwyllgor yn ystyried a chefnogi’r dull o Ddatblygu Aelodau ar gyfer gweddill blwyddyn y Cyngor, sydd wedi’i gynnwys yn Atodiad 3 - Datblygiad Aelodau Cyngor Sir y Fflint 2022/23.

            Wrth gyflwyno’r adroddiad i’w gymeradwyo, gofynnodd y Rheolwr Gwasanaethau Democrataidd am farn yr aelodau ynghylch yr eitemau sydd eisoes wedi’u cynnwys yn y Rhaglen Gwaith i’r Dyfodol. Ychwanegodd y byddai angen ystyried yr Adroddiad Amseriad Cyfarfodydd a’r Adroddiad Strategaeth Gyhoeddus ac y byddai cyfle i’r Aelodau ychwanegu eitemau at y Rhaglen Gwaith i’r Dyfodol, gan ei fod yn cael ei adolygu ym mhob cyfarfod.

 

Cafodd yr argymhellion yn yr adroddiad eu cynnig gan y Cynghorydd Ted Palmer a’u heilio gan y Cynghorydd Gillian Brockley.

 

PENDERFYNWYD:

 

(a)     Bod y Pwyllgor yn ystyried y Rhaglen Gwaith i’r Dyfodol drafft a chymeradwyo/ newid yn ôl yr angen; a 

 

(b)     Rhoi awdurdod i’r Rheolwr Gwasanaethau Democrataidd, mewn ymgynghoriad â Chadeirydd y Pwyllgor, i amrywio’r Rhaglen Gwaith i’r Dyfodol rhwng cyfarfodydd, yn ôl yr angen.

Wrth gyflwyno’r adroddiad, rhoddodd y Prif Swyddog (Llywodraethu) wybodaeth gefndir ynghylch sefydlu Pwyllgor y Cyfansoddiad a Gwasanaethau Democrataidd; sef Pwyllgor y Cyfansoddiad a’r Pwyllgor Gwasanaethau Democrataidd yn wreiddiol. Y Pwyllgor oedd yn gyfrifol am warchod y Cyfansoddiad, gan ddrafftio a fetio newidiadau i’r Cyfansoddiad ac ystyried yr Adroddiad Trosolwg a Chraffu Blynyddol a newidiadau a wneir gan y Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu a Phwyllgorau eraill cyn y Cyngor Sir. Mae pwyllgorau eraill, megis y Pwyllgor Safonau a’r Pwyllgor Archwilio a Llywodraethu yn adolygu rhannau o’r Cyfansoddiad yn rheolaidd ac yn gwneud argymhellion i’r Pwyllgor hwn eu craffu, cyn iddynt gael eu mabwysiadu gan y Cyngor Llawn.

 

Dechreuodd y Prif Swyddog (Llywodraethu) a’r Rheolwr Gwasanaethau Democrataidd y cyflwyniad a oedd yn cynnwys sleidiau ar y canlynol:

 

Ø  Diben y sesiwn

Ø  Pwyllgor y Cyfansoddiad a Gwasanaethau Democrataidd

Ø  Aelodaeth Pwyllgorau

Ø  Swyddogaethau Pwyllgorau 1

·             Adolygiadau Hyfforddiant Datblygu Aelodau

·             Ystyried yr argymhellion gan Banel Annibynnol Cymru ar Gydnabyddiaeth Ariannol

·             Materion yn ymwneud â chefnogaeth Aelodau

·             Cydlynu’r rhaglenni gwaith ar gyfer y pum Pwyllgor Trosolwg a Chraffu

Ø  Swyddogaethau Pwyllgorau 2

·           Dynodi’r swydd i fod yn Bennaeth Gwasanaethau Democrataidd statudol

·           Adolygiadau ac adroddiadau ar gyflawni “Swyddogaethau Gwasanaethau Democrataidd”

·           Gwneud penderfyniadau ar hawl aelod i absenoldeb teuluol dan y rheoliadau perthnasol

Ø  Gwaith y Pwyllgor

Ø  Rhaglen Gwaith i’r Dyfodol 

 

Dywedodd y Prif Swyddog (Llywodraethu) bod y cylch gorchwyl ar gyfer y Pwyllgor hwn wedi’i atodi i’r rhaglen er gwybodaeth.

 

PENDERFYNWYD:

 

Nodi gwaith y Pwyllgor.

Wrth gyflwyno’r adroddiad hwn, eglurodd y Prif Swyddog (Llywodraethu) nad oedd hi’n ofynnol i awdurdodau lleol gael dogfen cyfansoddiad cyn Deddf Llywodraeth Leol 2000. Rhoddodd wybodaeth gefndir yngl?n â sut y lluniwyd y Model Cenedlaethol yn 2014, a oedd yn caniatáu i Gyfansoddiad safonol gael ei ddefnyddio ar draws pob awdurdod. Yn dilyn cyflwyno Deddf Llywodraeth Leol ac Etholiadau (Cymru) 2021, roedd hi’n ofynnol i awdurdodau lleol gynnig crynodeb iaith eglur o’r Cyfansoddiad. Eglurodd bod cwmni cyfreithwyr wedi cael cyfarwyddyd i ddiweddaru’r model cenedlaethol cyn darparu canllaw iaith eglur. Ariennir hyn gan Gymdeithas Llywodraeth Leol Cymru (CLlLC). Darparwyd rhestr o newidiadau hefyd i awdurdodau lleol eu hystyried a’u cymhwyso i’w cyfansoddiad eu hunain os oeddent yn wahanol i’r model cenedlaethol.

 

            Awgrymodd y Prif Swyddog (Llywodraethu) bod gweithgor o 5 o aelodau’r pwyllgor yn cael ei sefydlu ar gyfer ystyried y diwygiadau a diweddaru’r canllaw iaith eglur a’r model cenedlaethol. Byddent yna’n adrodd yn ôl i’r pwyllgor, a fyddai’n gwneud argymhelliad i’r cyngor llawn. Y Dirprwy Swyddog Monitro fyddai’n arwain hyn, ac roedd y Prif Swyddog (Llywodraethu) o’r farn y byddai’n dda i’r aelodau newydd gymryd rhan er mwyn darparu syniadau a safbwyntiau gwahanol.    Cytunwyd y byddai’r Gweithgor yn cynnwys y Cynghorwyr Ted Palmer, David Coggins Cogan, Gina Maddison, yn ogystal â Chadeirydd ac Is-Gadeirydd y Pwyllgor.

 

Cafodd yr argymhellion yn yr adroddiad eu cynnig gan y Cynghorydd Ted Palmer a’u heilio gan y Cynghorydd Michelle Perfect.

 

PENDERFYNWYD:

 

(a)      Bod y 5 aelod a benodwyd i’r gweithgor yn ystyried y diweddariadau a’r diwygiadau i fodel cenedlaethol y cyfansoddiad a’r canllaw iaith eglur, cyn gwneud cynigion i’w mabwysiadu; 

 

(b)      Bod y gweithgor yn adrodd yn ôl i’r Pwyllgor ym mis Ionawr, gyda’r bwriad o gymeradwyo’r newidiadau mewn cyfarfod o’r Cyngor yn gynnar yn 2023; a 

 

(c)       Bod dyddiad y Pwyllgor hwn ym mis Ionawr yn cael ei ddwyn ymlaen fel bod modd iddo ystyried argymhellion y gweithgorau cyn y cyfarfod o’r Cyngor ar 24 Ionawr 2023.

Gofynnodd y Cadeirydd i aelodau’r pwyllgor am enwebiadau ar gyfer Is-Gadeirydd y Pwyllgor. 

 

            Cynigodd y Cynghorydd Michelle Perfect benodi’r Cynghorydd Gillian Brockley fel Is-Gadeirydd ac fe eiliwyd hyn gan y Cynghorydd Vicky Perfect. Cynigodd y Cynghorydd Antony Wren enwebu’r Cynghorydd Ian Hodge fel Is-Gadeirydd ac fe eiliwyd hyn gan y Cynghorydd Roz Mansell.

 

            Yn dilyn pleidlais ar gyfer y ddau Gynghorydd, cadarnhaodd y Prif Swyddog (Llywodraethu) bod y Cynghorydd Gillian Brockley wedi’i hethol fel Is-Gadeirydd y Pwyllgor.

 

PENDERFYNWYD:

 

Penodi’r Cynghorydd Gillian Brockley yn Is-gadeirydd y Pwyllgor.

Cyflwynwyd cofnodion y cyfarfod a gynhaliwyd ar 26 Ionawr.

           

Cafodd y cofnodion eu cynnig fel cofnod cywir gan y Cynghorydd Ted Palmer a’u heilio gan y Cynghorydd Antony Wren.

 

PENDERFYNWYD:

 

Cymeradwyo cofnodion y cyfarfod a bod y Cadeirydd yn eu llofnodi fel cofnod cywir.

 

There were no members of the press in attendance.

 

Ni dderbyniwyd unrhyw Ddatganiadau.

Cyfeiriodd y Cynghorydd David Evans at dudalen 8 y cofnodion gan ddweud nad oedd ei gwestiwn am nifer y tenantiaid oedd wedi cael eu troi allan ac yna eu hail-gartrefu ac a oeddent wedi mynd i ôl-ddyledion, wedi cael ei gynnwys yn y camau gweithredu oedd yn codi o’r cyfarfod. Dywedodd yr Hwylusydd y byddai’n rhoi sylw i hyn ar ôl y cyfarfod.

 

Cyfeiriodd y Cynghorydd Dale Selvester at ei gwestiwn am y cofnodion gan ddweud ei fod wedi gofyn am grynodeb am ôl-ddyledion biliau d?r ac ôl-ddyledion rhent. Dywedodd yr Hwylusydd y byddai’n rhoi sylw i hyn ar ôl y cyfarfod.

 

Cafodd cofnodion y cyfarfod a gynhaliwyd ar 11 Ionawr 2023 eu cymeradwyo fel cofnod cywir, a’u cynnig a’u heilio gan y Cynghorydd David Evans a’r Cynghorydd Bernie Attridge.      

 

PENDERFYNWYD:

 

Cymeradwyo cofnodion y cyfarfod a gynhaliwyd ar 11 Ionawr a bod y Cadeirydd yn eu llofnodi fel cofnod cywir.

Dim.

To consider the Forward Work Programme of the Community & Housing Overview & Scrutiny Committee and to inform the Committee of progress against actions from previous meetings.

Cyflwynodd yr Hwylusydd Trosolwg a Chraffu’r Rhaglen Gwaith i'r Dyfodol gyfredol i’w hystyried. 

 

Dywedodd yr Hwylusydd nad oedd newidiadau arfaethedig i’r eitemau a restrwyd ar gyfer cyfarfodydd y dyfodol. Wrth gyfeirio at y camau gweithredu yn codi o’r cyfarfod diwethaf, dywedodd yr Hwylusydd fod y swyddogion wedi cadarnhau y byddai’r camau gweithredu’n ymwneud â’r adroddiad Incwm Rhent Tai a Diwygio'r Gyfundrefn Les yn cael ei gynnwys fel gwybodaeth ychwanegol yn adroddiadau’r dyfodol. Byddai’r cam gweithredu’n ymwneud ag anfon llythyr at yr Adran Gwaith a Phensiynau yn cael ei gwblhau’n nes ymlaen yr wythnos hon.

 

Cyfeiriodd y Cynghorydd Dave Evans at y camau canlynol yn codi o’r cyfarfod diwethaf a gofynnodd am i’r wybodaeth hon gael ei dosbarthu cyn y diweddariad nesaf ar yr adroddiad Incwm Rhent Tai a Diwygio'r Gyfundrefn Les mewn chwe mis:-

 

• Gwybodaeth am nifer yr achosion sy’n aros i fynd yn ôl i’r llys i gael ei ddarparu yn dilyn y cyfarfod; a
• Gwybodaeth am faint o’r 454 o aelwydydd a gafodd ostyngiad yn eu taliad budd-dal tai oherwydd y Dreth Ystafelloedd Gwely ac a oedd mewn ôl-ddyledion i gael ei ddarparu yn dilyn y cyfarfod.

 

            Cafodd yr argymhellion, fel y’i hamlinellwyd yn yr adroddiad eu cynnig gan y Cynghorydd Bernie Attridge a’u heilio gan y Cynghorydd Dale Selvester.

           

PENDERFYNWYD:

 

(a)       Nodi’r Rhaglen Gwaith i’r Dyfodol;

 

(b)       Rhoi awdurdod i’r Hwylusydd, mewn ymgynghoriad â Chadeirydd y Pwyllgor, i amrywio’r Rhaglen Gwaith i’r Dyfodol rhwng cyfarfodydd, yn ôl yr angen; a

 

(c)       Bod y Pwyllgor yn nodi’r cynnydd sydd wedi’i wneud o ran y camau gweithredu sydd heb eu cwblhau.

Cyflwynodd y Rheolwr Gwasanaeth Tai ac Asedau adroddiad i roi’r wybodaeth ddiweddaraf ar raglen dymchwel garejis y Cyngor ynghyd â gwybodaeth am sut oedd y Cyngor yn asesu’r tir ar gyfer defnydd i’r dyfodol.  

 

Fel rhan o waith buddsoddi parhaus y Cyngor tuag at gynnal Safon Ansawdd Tai Cymru, roedd y safleoedd garejis ar hyd a lled y Sir wedi cael eu hasesu o ran eu cyflwr, gofynion buddsoddi a chreu refeniw/incwm. Roedd y Cyngor wedi datblygu matrics sgorio fel bod pob safle yn cael eu hasesu’n wrthrychol. Cafodd pob un o’r categorïau, fel y dangosir yn yr adroddiad, eu sgorio a’u hail sgorio yn ystod unrhyw arolwg/asesiad newydd ac roedd y cyfanswm yn helpu i flaenoriaethu’r rhaglen ddymchwel.

 

Wrth ymateb i gwestiwn gan y Cynghorydd Rosetta Dolphin, dywedodd y Rheolwr Gwasanaethau Tai ac Asedau fod cael gwared ar dir yn cael ei ystyried pan welwyd nad oedd yn addas yn dilyn arolwg/asesiad ac wedi ystyried pob opsiwn.

 

Cyfeiriodd y Cynghorydd Bernie Attridge at adroddiad a gomisiynwyd yn flaenorol ar safleoedd garejis a gofynnodd a oedd hwnnw wedi cael ei ystyried fel rhan o’r sail ar gyfer yr adroddiad a gyflwynwyd i’r Pwyllgor. Soniodd hefyd am nifer y garejis nad oedd modd eu defnyddio ar draws y Sir a gofynnodd a oedd opsiwn i symud yn gyflym ar safleoedd y gellid eu datblygu er mwyn creu refeniw ychwanegol i’r Cyngor a helpu â’r diffyg cyflenwad tai yn y Sir. Dywedodd y Rheolwr Gwasanaethau Tai ac Asedau fod yr adroddiad blaenorol wedi ffurfio sail ar gyfer y matrics ac wedi cael ei ddefnyddio i flaenoriaethu garejis i gael eu dymchwel yn gyntaf ynghyd â gweithio gyda’r tîm Rhaglen Tai ac Adfywio Strategol (SHARP) i ddynodi safleoedd ar gyfer datblygiadau newydd. Mewn ymgynghoriad ag Aelodau lleol a Chadeirydd y Pwyllgor, roedd safleoedd wedi eu dynodi ac yn cael eu datblygu gan y tîm SHARP. 

 

Roedd y Cynghorydd Sean Bibby, Aelod Cabinet Tai ac Adfywio yn croesawu'r adroddiad a dywedodd ei fod wedi ymweld â nifer o safleoedd gyda’r Rheolwr Rhaglen Tai a Chyflenwi Strategol i ddynodi safleoedd cyn ymgynghori ag Aelodau lleol.

 

Dywedodd y Cynghorydd David Evans ei fod ef a’r Cynghorydd Ron Davies wedi cyfarfod â phreswylwyr Poplar Avenue a Dodd’s Court yn Shotton Uchaf yn ddiweddar ynghylch problemau parcio.  Soniodd am y safle garej ym Melrose Avenue oedd wedi cael ei ddymchwel yn ddiweddar a gofynnodd, pan fydd cynlluniau ar gyfer y safle hwn yn cael eu hystyried, a ellid sicrhau bod digon o fannau parcio ar gael i sicrhau nad oes effaith bellach ar strydoedd cyfagos. Dywedodd y Rheolwr Gwasanaeth Asedau Tai, cyn cael gwared ar unrhyw dir a chyn unrhyw waith adeiladu newydd, bod angen ystyried yr effaith ar y gymuned gyfan, parcio a thagfeydd.  Roedd y Rhaglen Waith Amgylcheddol yn ymdrin â pharcio yn y gymuned. 

 

Cafodd yr argymhellion, fel y’i hamlinellwyd yn yr adroddiad eu cynnig gan y Cynghorydd David Evans a’u heilio gan y Cynghorydd Bernie Attridge. 

 

PENDERFYNWYD: 

 

(a)       Bod y Pwyllgor yn cefnogi cynigion y rhaglen dymchwel garejis ar gyfer ymdrin â’r safleoedd ac asedau sydd mewn cyflwr gwael; a

 

(b)       Bod y Pwyllgor yn cefnogi’r matrics a amlinellir yn yr adroddiad ar y meini prawf ar gyfer asesu safleoedd garejis i’w dymchwel.

Cyflwynodd y Rheolwr Gwasanaeth Tai ac Atal adroddiad oedd yn rhoi trosolwg o’r drefn Grant Cymorth Tai a manylion y Cynllun Cyflawni Cymorth Tai, oedd yn ofyniad derbyn y Grant Cymorth Tai refeniw gan Lywodraeth Cymru.

 

Roedd y Grant Cymorth Tai yn rhaglen a ariannwyd gan Lywodraeth Cymru, oedd yn darparu gwasanaethau cymorth yn ymwneud â thai i bobl dros 16 oed. Mae’n rhaglen ymyrraeth gynnar sy’n cefnogi gweithgarwch i atal pobl rhag mynd yn ddigartref, eu helpu i gael cartref sefydlog neu helpu pobl a allai fod yn ddigartref i ganfod a chadw llety.   

 

Rhoddodd y Rheolwr Gwasanaeth Tai ac Atal gyflwyniad manwl ar yr adroddiad gan ddweud, wedi rhagweld i ddechrau y byddai gostyngiad yn y cyllid gan Lywodraeth Cymru ym mis Rhagfyr 2020, cyhoeddwyd y byddai £40m pellach yn cael ei roi yn y dyfarniad cenedlaethol ar gyfer y Grant Cymorth Tai. Y disgwyl oedd y byddai’r cyllid ychwanegol yn darparu llwyfan i drawsnewid gwasanaethau ac adeiladu ar yr arfer positif a ddatblygwyd yn ystod yr ymateb i Covid. Roedd y cyllid yn caniatáu i’r Cyngor ymateb i’r pwysau cynyddol ar wasanaethau tai a digartrefedd ar ôl y pandemig a’r argyfwng costau byw cyfredol a dylai gyd-fynd â’r newid mewn darparu gwasanaethau tuag at Ailgartrefu Cyflym.

 

Cafodd diweddariad manwl ar y meysydd canlynol, fel yr amlinellwyd yn yr adroddiad, ei ddarparu i’r Pwyllgor:

 

• Gwasanaethau Cyfredol Grant Cymorth Tai
• Mynediad at Wasanaethau Cymorth Tai
• Datblygu’r Cynllun Cyflawni Grant Cymorth Tai
• Blaenoriaethau Cyflawni Lleol y Grant Cymorth Tai
• Gwariant yn erbyn y Grant Cymorth Tai
• Comisiynu ac Adolygu Gwasanaethau
• Trefniadau Gweithio Rhanbarthol
• Ymgyrch Recriwtio drwy Gymru ar gyfer y Sector Cyfan

 

Gofynnodd y Cynghorydd Bernie Attridge nifer o gwestiynau fel y nodir isod:-

 

• A ellid darparu gwybodaeth am y rhaniad rhwng gwasanaethau Cyngor Sir y Fflint a gwasanaethau a gomisiynir o ran y gwariant ar gyfer y Grant Cymorth Tai a pha lefel o reoli ac atebolrwydd oedd yn ei le pan oedd arian yn cael ei wario’n allanol; 

• Gofynnwyd am sicrwydd nad oedd y Grant Cymorth Tai yn cael ei ddefnyddio fel ffordd o gadw rhestrau aros i lawr am eiddo’r Cyngor;
• Beth oedd y llwyth achosion cyfartalog fesul pob aelod o staff;
• Pryderon bod y Swyddfa Sir y Fflint yn Cysylltu yng Nghei Connah ar agor am lai o ddyddiau ac effaith hyn ar allu preswylwyr i gyfarfod wyneb yn wyneb â swyddogion tai i drafod problemau;
• Wrth ddatblygu Cynllun Cyflawni’r Grant Cymorth Tai, pa weithgareddau ymgynghori a gynhaliwyd;
• Wrth agor y Sector Rhentu Preifat, faint o eiddo preifat oedd ar gael ddim ond i Gyngor Sir y Fflint;
• O ran y tanwariant yn y Grant Cymorth Tai, a gafodd unrhyw brosiectau eraill eu hystyried i sicrhau bod yr holl gyllid yn cael ei ddefnyddio;
• A ellid rhoi gwybodaeth am ddyfodol safle Plas Bellin, gan fod sïon pryderus ar y cyfryngau cymdeithasol am ei ddyfodol;
• Pam bod eiddo gwag yn cael eu dal yn ôl o ystyried bod nifer fawr ohonynt a nifer y bobl sydd ar y rhestr aros am d?;
• Pam nad oes Aelodau etholedig ar Gr?p Cydweithredol Cymorth Tai Rhanbarthol Gogledd Cymru (RHSCG);
• A ellid darparu crynodeb o gategorïau cynllun gwario 2022/23;
• Faint mae’r Cyngor yn ei gyfrannu’n ariannol at y gronfa cyllid rhanbarthol;
• A ellid darparu astudiaethau achos negyddol hefyd er mwyn rhoi cydbwysedd a dangos y gwersi a ddysgwyd.

 

Ymatebodd y Rheolwr Gwasanaeth Tai ac Atal i’r cwestiynau, fel a ganlyn:-

• Gellid rhoi gwybodaeth am y rhaniad rhwng gwasanaethau Cyngor Sir y Fflint a gwasanaethau a gomisiynir o ran gwariant ar y Grant Cymorth Tai yn dilyn y cyfarfod;

• Nid oedd y Grant Cymorth Tai yn cael ei ddefnyddio i atal pobl rhag mynd ar y gofrestr tai. Mae gan y gofrestr tai bwyslais cywir ac mae wedi ei harwain gan anghenion tai ond os gellid rhoi cefnogaeth i unigolyn i beidio symud, mae hynny’n lleihau’r effaith ar y gofrestr tai;
• Dylai adroddiadau yn y dyfodol ddangos effeithiau’r Grant Cymorth Tai;
• Mae staff yn y gwasanaeth cymorth i denantiaid yn rheoli tua 15 o achosion yr un ar gyfartaledd ac mae swyddogion digartrefedd yn rheoli rhwng 45 a 50 o achosion ar hyn o bryd;
• Derbyn y sylwadau am y Swyddfeydd Sir y Fflint yn Cysylltu ond nid yw hyn yn creu gormod o heriau gweithredol gan fod mwyafrif y cymorth a roddir mewn cartrefi neu yn y gymuned;
• Ymgynghorwyd drwy arolwg a gynhaliwyd wrth i staff gefnogi preswylwyr i ymgysylltu â’r arolwg.  Roedd amrywiaeth o arolygon electronig a rhai papur a grwpiau ffocws ar gyfer gwasanaethau a gomisiynir;
• O ran y Cynllun Prydlesu, roedd 25 uned o lety ar gyfer Cyngor Sir y Fflint yn unig ar hyn o bryd. Pwyslais y ffrwd gyllido hon yw annog landlordiaid i helpu i gyflawni’r ddyletswydd digartrefedd.
• Roedd y Fforwm Landlordiaid yn cael ei gynnal ar-lein ar hyn o bryd yn dilyn Covid ac roedd tua 40 o landlordiaid yn rhan o’r broses.  Mae’r cyfarfodydd diwethaf wedi canolbwyntio ar Ddeddf Rhentu Cartrefi Cymru a materion tamprwydd a dadfeilio, yr oedd y landlordiaid wedi gofyn am gael eu trafod;
• O ran gwariant yn erbyn y Grant Cymorth Tai, roedd arian ychwanegol yn cael ei groesawu bob amser ond roedd angen staff i allu darparu’r gwasanaethau hynny ac roedd y Cyngor wedi bod yn llwyddiannus â chyllid ychwanegol yn y gorffennol; 
• Nid oedd yn briodol gwneud sylw am y sïon ynghylch defnydd Plas Bellin yn y dyfodol;
• O ran y sylw am yr eiddo gwag oedd yn cael eu dal yn ôl, nid eiddo gwag yn y Cyfrif Refeniw Tai oedd y rhain ond eiddo gwag ym Mhlas Bellin. Pan gafodd hyn ei ddynodi fel risg, penderfynwyd rhoi’r gorau i osod eiddo yno;
• O ran aelodaeth Gr?p Cydweithredol Cymorth Tai Rhanbarthol Gogledd Cymru, roedd yn ofyniad bod Aelod yn eistedd ar y Gr?p hwn yn y gorffennol, ond roedd arweiniad gan Lywodraeth Cymru wedi nodi nad oedd angen Aelodau erbyn hyn.  Byddai’n gwirio p’un ai arweiniad ynteu cyfarwyddyd oedd hyn yn dilyn y cyfarfod;
• Bydd angen cael cyngor ar faint o fanylion y gellid eu cynnwys yn y crynodeb o gategorïau cynllun gwario 2022/23 a rhoi gwybod i Aelodau yn dilyn y cyfarfod;
• Mae Cyngor Sir y Fflint yn cyfrannu £40,000 i’r gronfa cyllid rhanbarthol, fel Awdurdodau Lleol eraill. Roedd nifer fawr o staff, nid dim ond yn fewnol ond yn yr holl wasanaethau a gomisiynir wedi gallu cael hyfforddiant iechyd meddwl drwy hyn ac roedd wedi bod yn werth da am arian;
• Gellir cynnwys astudiaethau achos negyddol mewn adroddiadau yn y dyfodol. 

 

Wrth ymateb i gwestiwn gan y Cadeirydd am safle a ddynodwyd ar gyfer anghenion cymhleth a rheoli symudiadau ym Mhlas Bellin, eglurodd y Rheolwr Gwasanaeth Tai ac Atal fod y Prosiect Anghenion Cymhleth i fod i fynd allan i dendr cyn bo hir. Nid oedd safle penodol wedi’i ddynodi ac fel rhan o’r broses dendro, gofynnir i ddarparwyr roi manylion i’r Cyngor am sut y byddent yn bodloni disgwyliadau penodol a chael gafael ar safle.  Eglurodd mai’r diffiniad o anghenion cymhleth oedd dau o anghenion neu fwy, a allai fod yn iechyd meddwl, ymddygiad troseddol, camddefnyddio sylweddau ac anabledd. O ran Plas Bellin, eglurodd fod nifer o breswylwyr yn y broses o gael eu symud gan eu bod wedi bodloni eu canlyniadau cefnogi. Roedd gweddill y preswylwyr yn cael eu helpu drwy’r cwota gosod uniongyrchol i’r digartref oedd yn gysylltiedig â’r prosiect Un Llwybr Mynediad at Dai.

 

Ymatebodd y Cynghorydd Sean Bibby, Aelod Cabinet Tai ac Adfywio i’r sylwadau am aelodaeth Gr?p Cydweithredol Cymorth Tai Rhanbarthol Gogledd Cymru gan ddweud ei fod yn hapus i drafod y mater hwn â’r Rheolwr Gwasanaeth Tai ac Atal yn dilyn y cyfarfod. Rhoddodd wybodaeth am gyfarfodydd y gr?p rhwydwaith Aelodau Cabinet oedd yn cael eu hwyluso gan Gymdeithas Llywodraeth Leol Cymru a thrafodaethau am gyfarfodydd mwy aml â phartneriaid rhanbarthol.  

 

            Diolchodd y Cynghorydd Dennis Hutchinson i’r Aelod Cabinet am ei helpu â mater difrifol y diwrnod blaenorol ac roedd yn dymuno diolch i Claire Ballard am ei chymorth hithau. Mynegodd bryderon bod oriau agor Swyddfa Sir y Fflint yn Cysylltu ym Mwcle wedi cael eu cwtogi, gan ddweud fod gan Fwcle y boblogaeth fwyaf yn y Sir fel tref unigol a bod ganddi ddalgylch mawr hefyd. Soniodd hefyd am nifer y dyddiau oedd y Swyddfa Sir y Fflint yn Cysylltu yn yr Wyddgrug ar agor a gofynnodd a ellid ystyried i’r swyddfa ym Mwcle fod ar agor cymaint â swyddfa’r Wyddgrug. Cytunodd y Prif Weithredwr i drafod hyn â’r Prif Swyddog (Llywodraethu) ar ôl y cyfarfod.

 

            Gofynnodd y Cynghorydd David Evans a oedd y Cyngor wedi cael cyfle i brynu Plas Bellin cyn iddo fynd ar y farchnad agored.  Ymatebodd y Rheolwr Gwasanaeth Tai ac Atal nad oedd y Cyngor wedi cael gwybod bod yr adeilad yn cael ei werthu ond dywedodd fod nifer o heriau yn y safle ei hun megis ei gysylltedd â’r gymuned leol.  Hefyd, er mwyn bodloni Safon Ansawdd Tai Cymru a’r agenda datgarboneiddio, byddai angen gwneud gwaith sylweddol a byddai hyn yn her sylweddol.  

 

            Wrth ymateb i sylwadau gan y Cynghorydd Linda Thew am y cyswllt rhwng preswylwyr a swyddogion, eglurodd y Rheolwr Gwasanaeth Tai ac Atal fod rhifau ffôn yn cael eu darparu yn yr adroddiad.  Eglurodd nad swyddfeydd Sir y Fflint yn Cysylltu oedd yr unig ffordd i breswylwyr gysylltu â swyddogion a’i bod yn bwysig bod gennym y nifer cywir o staff i gynnal gweithgareddau rheng flaen, wrth groesawu gwybodaeth ddigidol a allai fod ar gael yn hawdd.   

 

Cafodd yr argymhellion, fel y’i hamlinellwyd yn yr adroddiad eu cynnig gan y Cynghorydd Bernie Attridge a’u heilio gan y Cynghorydd Dennis Hutchinson.

 

PENDERFYNWYD: 

 

(a)       Bod y Pwyllgor yn cefnogi’r Cynllun Cyflawni Grant Cymorth Tai ar gyfer 2023-2024 sydd ynghlwm fel Atodiad 1 yr adroddiad;

 

(b)       Bod y trosolwg o drefn y Grant Cymorth Tai ac ystod eangdarpariaeth gwasanaethau’n lleol yn cael ei nodi; a

 

(c)       Bod yr adborth ar effaith y Grant Cymorth Tai a’r ystod o enghreifftiau o arfer da a rennir drwy’r adroddiad yn cael eu nodi.

Cyflwynodd y Rheolwr Gwasanaeth Tai ac Asedau adroddiad ar yr Un Llwybr Mynediad at Dai (SARTH), sef partneriaeth rhwng yr holl brif ddarparwyr tai cymdeithasol yng Ngogledd Cymru, yn gwasanaethu ardaloedd awdurdodau lleol Cyngor Bwrdeistref Sirol Conwy, Sir Ddinbych a Sir y Fflint.

 

Roedd y Cyngor yn rheoli’r gofrestr tai ar ran Partneriaid Tai Cymdeithasol Sir y Fflint (Cyngor Sir y Fflint, Tai Clwyd Alyn, Wales and West Housing, Gr?p Cynefin a Chymdeithas Tai Adra) ac roedd un Gofrestr Tai Cyffredin yn rhoi rhestr o’r holl ymgeiswyr cymwys am dai cymdeithasol.  

 

Eglurodd y Rheolwr Gwasanaeth Tai ac Atal fod nifer yr ymgeiswyr a dderbyniwyd ar y Gofrestr Tai Cyffredin wedi tyfu’n sylweddol dros y tair blynedd diwethaf. Roedd hyn yn rhoi pwysau cynyddol ar y baich gweinyddol a’r gwaith o reoli’r gofrestr ac roedd hefyd yn arwain at amseroedd aros hirach am y nifer cyfyngedig o dai cymdeithasol oedd ar gael bob blwyddyn. Roedd yr adroddiad yn amlinellu’r cynnydd mewn anghenion am dai a’r gwahaniaeth rhwng hynny a faint o dai cymdeithasol oedd ar gael, nad oedd yn cynyddu ar yr un gyfradd â lefelau’r anghenion am dai oedd yn amlwg yn y gymuned. 

 

Mynegodd y Cynghorydd Rosetta Dolphin bryder am y diffyg tai cymdeithasol oedd ar gael a soniodd am adroddiad diweddar a gyflwynwyd i’r Pwyllgor am nifer gyfredol y tai gwag. Gofynnodd a oedd nifer y tai gwag yn Sir y Fflint yn cymharu â siroedd cyfagos.  Dywedodd y Rheolwr Gwasanaeth Tai ac Asedau fod gan siroedd cyfagos lefelau tebyg o dai gwag ac wrth ymateb i gwestiynau pellach, dywedodd fod 259 o dai gwag yn Sir y Fflint ar hyn o bryd.

 

Soniodd y Cynghorydd Bernie Attridge am bryderon blaenorol am gwtogi oriau agor canolfannau Sir y Fflint yn Cysylltu a mynegodd bryder bod y penderfyniad hwn wedi’i wneud heb ystyried yr effaith ar breswylwyr sydd angen siarad â swyddogion am broblemau tai, yn enwedig y rhai nad oedd yn gallu cael gwybodaeth yn electronig.   Mynegodd bryder hefyd am y penderfyniad blaenorol i beidio â rhoi enwau tenantiaid i Aelodau pan fyddant yn symud i eiddo’r Cyngor ar eu wardiau a gofynnodd am i hyn gael ei ailystyried.

 

Dywedodd y Cynghorydd Dale Selvester fod Aelodau yn cael enwau preswylwyr ar y gofrestr etholiadol, ac er bod hyn yn cael ei ddarparu dan ddeddfwriaeth wahanol, cytunodd â’r pryderon a fynegwyd gan y Cynghorydd Attridge nad oedd Aelodau lleol yn cael enwau tenantiaid. Soniodd am y lefelau bodlonrwydd gwael iawn/gwael a amlinellwyd yn yr adroddiad gan ddweud bod hyn yn bryderus a bod angen darparu mwy o wybodaeth ar y rhesymau am hyn. Roedd yn croesawu’r cyfle i ymgeiswyr ddiweddaru eu hardal ymgeisio a soniodd am fatrics blaenorol oedd yn helpu ymgeiswyr i adolygu eu hardal ymgeisio.  Soniodd hefyd am y cyfrifydd rhestr aros a mynegodd bryder nad oedd yn bosibl rhoi gwybodaeth i ymgeiswyr am ba mor hir y byddent yn aros ac nid oedd eisiau codi eu gobeithion.

 

Eglurodd y Rheolwr Gwasanaeth Tai ac Atal bod adborth gan y rhai oedd yn anfodlon wedi dangos nad oedd ymgeiswyr/tenantiaid yn hoffi i’r Cyngor reoli eu disgwyliadau o ran tai a chynnig datrysiadau yn ystod eu cyswllt cyntaf â’r Cyngor.   Ychydig o gwynion a gafwyd ble roeddent yn teimlo nad oedd y swyddog wedi siarad â nhw yn briodol. Roedd map rhyngweithiol ar gael ar wefan y Cyngor ar hyn o bryd i helpu ymgeiswyr pan oeddent yn penderfynu ar ardal. O ran y cyfrifydd rhestr aros, eglurwyd y gallai’r cyfrifydd roi syniad o amseroedd aros yn seiliedig ar y wybodaeth a roddwyd gan yr ymgeisydd, sef ardal, dyddiad cofrestru, nifer yr ystafelloedd gwely, mathau o eiddo.   

 

Wrth ymateb i’r pryderon a godwyd nad oedd manylion tenantiaid yn cael eu rhannu ag Aelodau erbyn hyn, eglurodd y Prif Swyddog (Tai a Chymunedau) fod deddfwriaeth benodol yn ymwneud â’r gofrestr etholiadol a rhannu gwybodaeth etholwyr ag Aelodau. O ran manylion tenantiaid, gofynnwyd am gyngor gan gydweithwyr gwybodaeth a llywodraethu a ddywedodd, yn unol â GDPR, nad oedd sail gyfreithiol i roi’r wybodaeth hon i Aelodau.

 

Cytunwyd y byddai’r Prif Swyddog yn adolygu’r cyngor cyfreithiol â chydweithwyr yn dilyn y cyfarfod ac yn rhoi ymateb i’r Pwyllgor.  

 

Wrth ymateb i gwestiwn gan y Cynghorydd Linda Thew am daliadau i gontractwyr llai, dywedodd y Rheolwr Gwasanaeth Asedau Tai fod gan y Cyngor bolisi oedd yn sicrhau na fyddai unrhyw gontractwr yn dioddef caledi ariannol wrth aros am daliad. 

 

Cafodd yr argymhellion, fel y’i hamlinellwyd yn yr adroddiad eu cynnig gan y Cynghorydd David Evans a’u heilio gan y Cynghorydd Kevin Rush.

 

PENDERFYNWYD: 

 

(a)       Bod y Pwyllgor yn nodi’r cynnydd sylweddol mewn anghenion tai ar draws y sir a’r pwysau cynyddol o ran tai cymdeithasol nad oedd yn cyd-fynd â’r cyflenwad o gartrefi oedd ar gael yn lleol; a

 

(b)       Bod y Pwyllgor yn nodi’r adborth gan gwsmeriaid yn dilyn yr arolwg a’r cynnydd o ran cyfleoedd i wella’r gwasanaeth ac yn benodol, trawsnewid digidol.

Sylwadau gan y rhai a lofnododd y cais galw i mewn

 

Amlinellodd y Cynghorydd Richard Jones y rhesymau dros y galw i mewn fel y manylwyd yn y Rhaglen.  Wrth roi sylwadau ar y rhesymau’n ymwneud â’r cynllun peilot arfaethedig, fe amlinellodd y sylwadau a wnaed gan Aelodau’r Cabinet wrth ystyried yr adroddiad ar yr Adolygiad Strategaeth Gwastraff, a oedd yn ymwneud â’r angen am well addysg a’r ffaith fod preswylwyr wedi gweithio gyda’r Cyngor yn y gorffennol i sicrhau cyfraddau ailgylchu uchel ac y gallai hyn ddigwydd eto.  Nid oedd llofnodwyr yr alwad i mewn o blaid cyflwyno cynllun peilot heb wybod y costau, yn enwedig o ystyried sylwadau’r Prif Swyddog, sef y gallai hyn fod yn anodd, yn heriol yn logistaidd, byddai’n gost ychwanegol ac y gallai addysg ac ymwybyddiaeth i breswylwyr weithio eto.

 

Cyfeiriodd y Cynghorydd Jones at y data a ddarparwyd i’r Aelodau yn ystod y Gweithdy ar y Strategaeth Wastraff a gynhaliwyd ar 9 Tachwedd 2022 a oedd yn dangos fod amlder casgliadau’r Cyngor yr un fath â dau Gyngor arall gyda’r cyfraddau ailgylchu uchaf ar draws Cymru.  Soniodd am y cyfraddau casglu gwastraff ailgylchu yng Nghyngor Wrecsam a oedd yn 68% ar hyn o bryd a bod ganddynt finiau 240lr a chasgliad bob pythefnos.  Teimlai fod hyn yn dangos nad oedd gan gyfradd ailgylchu well unrhyw beth i’w wneud ag amlder y casgliadau na maint y bin du a phopeth i’w wneud ag addysg yngl?n ag ailgylchu. 

 

Cydnabu’r Cynghorydd Glyn Banks fod y cyfraddau casgliadau ailgylchu yn siomedig ar hyn o bryd ond teimlai fod y targed o 70% nid yn unig yn gyraeddadwy ond y gellir rhagori arno drwy weithredu’r cynigion a gyflwynwyd i’r Pwyllgor Craffu a’r Cabinet yn ôl ym mis Medi 2021 a heb orfod newid amlder y casgliadau.  Wrth amlinellu’r holl gynigion a oedd wedi’u cynnwys yn yr adroddiad ym mis Medi 2021, nid oedd yn credu eu bod wedi cael eu gweithredu’n llawn, yn enwedig mewn perthynas ag addysg a gorfodaeth uwch.  Dywedodd fod y Cyngor yn dilyn Strategaeth LlC yn union ond nid oedd yn ei gweithredu ac nid oedd yn teimlo y gallai LlC roi dirwy i’r Cyngor am beidio â chyrraedd y targed, yn enwedig o ystyried y cynnydd mewn gweithio gartref o ganlyniad i’r pandemig.

 

O ran Cynnyrch Hylendid Amsugnol, croesawodd y Cynghorydd Banks y casgliad o’r cynnyrch hyn ond mynegodd bryder eu bod yn cael eu hanfon i’r Parc Adfer ac nad oeddent yn cael eu hailgylchu.  Dywedodd y gallai pwysau’r casgliad hwn gael cynnydd cadarnhaol ar y cyfraddau ailgylchu gan nodi Cyngor Gwynedd fel enghraifft o Gyngor a oedd yn anfon eu cynnyrch i Dde Cymru i’w ailgylchu.  Teimlodd fod hwn yn faes y gallai’r Cyngor wella arno.  Soniodd hefyd am y Canolfannau Ailgylchu Gwastraff y Cartref ac er iddo ganmol y staff yn y canolfannau, roedd angen gwneud mwy o waith i sicrhau bod yr holl wastraff cyffredinol yn cael ei wirio am wastraff ailgylchu.  Dywedodd, cyn y gellid rhoi unrhyw ystyriaeth i symud i gasgliad gwastraff bob 3 neu 4 wythnos, fod eisiau gweld bod yr holl gynigion o adroddiad mis Medi 2021 wedi cael eu rhoi ar waith a bod adroddiad pellach wedi cael ei gyflwyno i’r Pwyllgor.  Pe bai’r cynigion hyn yn cael eu rhoi ar waith ac yn cael dim effaith ar y targedau ailgylchu, yna roedd yn gwerthfawrogi efallai bod angen ystyried amlder y casgliadau ymhellach.  

 

Gwnaeth y Cynghorydd Helen Brown sylw ar y Cynnyrch Hylendid Amsugnol a theimlai pe bai hwn yn cael ei ailgylchu, fe allai’r Cyngor gyrraedd ei darged ailgylchu  Dywedodd fod llawer o breswylwyr yn cwyno am yr amser yr oedd yn ei gymryd i gael cadis ac nad oeddent bob amser ar gael. Hefyd, nid oedd preswylwyr yn ymwybodol nad oedd y gwastraff hwn yn cael ei ailgylchu. 

 

Gofynnodd y Cynghorydd David Richardson pam fod newid amlder y casgliadau’n cael ei ystyried fel rhan o’r cynllun peilot, pan y gellid gwella meysydd eraill, megis addysg a gorfodi.  Dywedodd, ers iddo ddod yn Gynghorydd nad oedd wedi gweld unrhyw gamau gorfodi o fewn ei ward a soniodd am orfodi yn y sector preifat a oedd, meddai ef, yn rhagweithiol yn hytrach nac ymatebol.  Roedd yn teimlo y dylai’r Cyngor wneud ailgylchu’n haws i breswylwyr, gwnaeth sylw ar y bagiau ailgylchu yr oedd llawer o breswylwyr wedi cwyno amdanynt ac oriau agor Canolfannau Ailgylchu Gwastraff y Cartref gan nad oeddent yn hygyrch i breswylwyr a oedd yn gweithio’n llawn amser.   

 

Roedd y Cynghorydd Bernie Attridge o’r farn bod diffyg cysondeb o ran casgliadau gwastraff, a nododd fod gwastraff ar y palmant a chardbord yn cael eu casglu o rai eiddo ac nid eraill.  Soniodd am y gwaith partneriaeth rhwng y Cyngor a Chymdeithasau Tai a’r diffyg ailgylchu mewn fflatiau Cymdeithas Tai gan nad oedd biniau cymunedol yn cael eu darparu.  Awgrymodd y dylai’r Cyngor atal y Grant Tai Cymdeithasol i’r Cymdeithasau Tai tan eu bod yn darparu biniau digonol ar gyfer ailgylchu oherwydd y credai y byddai hyn yn cynorthwyo’r Cyngor â’i darged ailgylchu.  Dywedodd ei fod wedi bod yn falch iawn yn ystod ei amser fel Dirprwy Arweinydd bod y Cyngor wedi bod un o’r Cynghorau a oedd yn perfformio orau ar draws Gymru o ran targedau ailgylchu a dywedodd ei fod yn hyderus y gallai’r Cyngor gyrraedd y targedau eto heb orfod newid amlder casgliadau a oedd, yn ei farn ef, yn cosbi preswylwyr. 

 

Ymatebion gan y penderfynwyr

 

Rhoddodd y Prif Swyddog (Gwasanaethau Stryd a Chludiant) gyflwyniad manwl mewn ymateb i’r pryderon a’r sylwadau a wnaed gan y llofnodwyr a alwodd y penderfyniad i mewn, a oedd yn cynnwys y meysydd canlynol:-

 

• Rhesymau a ddarparwyd dros alw i mewn
• Ymateb i’r Galw i mewn
• Addysg
• Gorfodi
• Perfformiad awdurdod lleol arall

 

Ymatebodd y Rheolwr Gwasanaethau Rheoleiddio i’r sylwadau yngl?n â swm y Cynnyrch Hylendid Amsugnol a gasglwyd a dywedodd fod y swm yn 470 tunnell y flwyddyn ac nad oedd hynny’n ddigon sylweddol i gyrraedd y targed ailgylchu o 64% heb sôn am y targed o 70% yn y dyfodol.  Dywedodd, er i’r gwasanaeth gael ei groesawu gan y cyhoedd a’u bod wedi parhau i weithio gyda LlC i chwilio am ddatrysiadau ailgylchu cynaliadwy hirdymor, ni fyddai’r gwastraff hwn ar ei ben ei hun yn ddigon i gyrraedd y targedau ailgylchu.  Dywedodd y dylid targedu gwastraff ailgylchu sy’n cael ei roi mewn biniau du a dywedodd fod 27% o wastraff bwyd yn cael ei roi mewn biniau du.  Roedd hyn yn gyfanswm o 6,620 tunnell o wastraff bwyd y llynedd ond dim ond 4,470 tunnell o wastraff bwyd a gasglwyd drwy’r gwasanaeth casglu wythnosol a ddarparwyd i breswylwyr.  Byddai sicrhau bod y math yma o wastraff yn cael ei roi yn y bin ailgylchu yn cael effaith sylweddol ar gyfraddau casgliadau ailgylchu.  

 

Dywedodd y Rheolwr Gwasanaethau Rheoleiddio, yn dilyn ymrwymiad i gynyddu nifer y Swyddogion Gorfodi, bod 3 Swyddog ychwanegol wedi’u penodi i gynorthwyo â mynd i’r afael â phroblemau tipio anghyfreithlon. 

 

            Gwnaeth y Prif Swyddog sylw ar yr awgrym i anfon gwastraff Cynnyrch Hylendid Amsugnol i Dde Cymru fel yr oedd yn cael ei wneud gan Gyngor Gwynedd a dywedodd fod y dadansoddiad cost a budd cynnar a gynhaliwyd wedi awgrymu nad oedd yn gost effeithiol i’r Cyngor anfon y gwastraff hwn i Dde Cymru.  Dywedodd fod y gwastraff a oedd yn cael ei anfon i’r Parc Adfer yn cyfri tuag at y ffigyrau casgliadau ailgylchu.  Byddai pob dewis o ran sut oedd y gwastraff hwn yn cael ei waredu yn parhau i gael eu harchwilio.

 

            Dywedodd y Prif Swyddog hefyd y byddai cardbord, ar yr amod ei fod yn cael ei wasgu’n fflat ac nad yw wedi’i halogi, yn cael ei gasglu i’w ailgylchu gan y gweithwyr. 

           

Gwahoddodd y Cadeirydd Aelodau’r Pwyllgor i ofyn cwestiynau i’r penderfynwyr.    

     

Dywedodd y Cynghorydd Mike Peers ei fod yn ymddangos bod y Cabinet wedi pleidleisio o blaid y cynnig i dreialu gostyngiad o ran amlder casgliadau heb ystyried adroddiad manwl ar y cynllun peilot.  Dywedodd, wrth ystyried yr adroddiad yng nghyfarfod y Pwyllgor Craffu a gynhaliwyd ar 10 Ionawr, fod yr Aelodau wedi cael eu hysbysu y byddai lleihau capasiti wythnosol y bin du yn gorfodi preswylwyr i ailgylchu.  Dywedodd nad oedd wedi cytuno â’r datganiad hwn ar y pryd ac nid oedd yn cytuno â’r datganiad r?an ar ôl wneud gwaith ymchwil pellach ac fe nododd y cyfraddau ailgylchu yng Nghyngor Wrecsam fel enghraifft o pam yr oedd yn teimlo bod y datganiad yn ddiffygiol.  Soniodd am y camau gorfodi mewn perthynas â gwastraff ymyl palmant a dywedodd fod 6 o rybuddion cosb benodedig wedi cael eu cyflwyno ers mis Medi 2021, a oedd, yn ei farn ef, yn rhoi’r argraff nad oedd gwastraff ymyl palmant yn broblem sylweddol.

 

Gan gyfeirio at yr adroddiad ar yr Adolygiad Strategaeth Gwastraff a gyflwynwyd i’r Pwyllgor Craffu a’r Cabinet ym mis Ionawr, soniodd y Cynghorydd Peers am y glasbrint, fel yr amlinellwyd yn yr adroddiad, a oedd yn nodi, pe bai’n cael ei fabwysiadu, y byddai’n arwain at gyfraddau uwch o ailgylchu a chwestiynodd a oedd y glasbrint yn gweithio ac yn cael ei ddilyn, oherwydd nid oedd y cyfraddau ailgylchu uchel yn cael eu cyflawni.  Yn dilyn dadansoddiad cyfansawdd, roedd y teimlo bod y broblem yn ymwneud â’r aelwyd ddim yn ailgylchu’n iawn ac nid â lleihau capasiti biniau ac nid newid amlder casgliadau oedd yr ateb.  Dywedodd oes oedd preswylwyr yn rhoi eu gwastraff bwyd mewn bin du 180lr gyda chasgliadau bob pythefnos, byddant yn parhau i wneud yr un peth gyda chasgliadau bob 3 wythnos.

 

Dywedodd y Prif Swyddog fod y Cynghorydd Peers yn gywir ac ni fyddai’r Cabinet wedi cefnogi cynllun peilot heb fanylion a bod y Cabinet wedi argymell y dylai adroddiad pellach gael ei gyflwyno mewn cyfarfod yn y dyfodol i amlinellu manylion penodol y cynllun peilot arfaethedig cyn gwneud penderfyniad yngl?n â symud ymlaen.  Dywedodd nad oedd yn gallu gwneud sylw ar y cyfraddau casglu yng Nghyngor Wrecsam gan nad oeddent yn gweithredu eu gwasanaeth yn fewnol ond dywedodd y gallai eu holi i ofyn beth yr oeddent yn ei wneud yn wahanol gan mai nhw oedd yr unig Gyngor oedd yn gweithredu’n wahanol i holl Awdurdodau Lleol Cymru.  O’r data a gasglwyd roedd y 4 Cyngor a oedd yn perfformio orau wedi lleihau maint y bin du i 60lr gydag un Cyngor yn cynyddu ei gyfraddau ailgylchu o 11%.   

 

Cytunodd y Prif Swyddog hefyd gyda’r sylwadau a wnaed gan y Cynghorydd Peers, mai’r rheswm nad oedd y Cyngor yn cyrraedd ei darged ailgylchu oedd oherwydd nad oedd rhai aelodau o’r cyhoedd yn ailgylchu’n gywir a bod gwastraff gweddilliol wedi cynyddu o 9% ac felly roedd yn angenrheidiol i’r Cyngor edrych ar gyfyngiadau i annog ailgylchu.

 

Ymatebodd y Rheolwr Gwasanaethau Rheoleiddio i sylwadau y gallai’r cyhoedd a oedd yn ailgylchu’n rheolaidd deimlo fel eu bod yn cael eu cosbi’n ddiangen drwy’r newidiadau i amlder y casgliadau.  Nid oedd yn teimlo fod hon yn ddadl ddilys gan na fyddent angen y capasiti yn eu bin du.  Dywedodd y dylai’r cyhoedd gael eu hannog i ddefnyddio’r gwasanaeth ailgylchu cynhwysfawr, a ddarperir yn wythnosol, yn llawn.  

 

Gwnaeth y Cynghorydd Richard Jones sylw gan ddweud mai’r gwastraff bwyd oedd y gwastraff dwysaf a bod pryder yngl?n â phwysau’r gwastraff oes oedd preswylwyr yn parhau i roi’r gwastraff yma yn eu bin du.  Gwnaeth sylw ar yr argymhelliad a wnaed gan y Pwyllgor Craffu ym mis Ionawr yngl?n â’r cynllun peilot ond dywedodd nad oedd yr Aelodau’n ymwybodol y byddai newid i amlder casgliadau heb wybodaeth bellach yn cael ei chyflwyno. 

 

Gwnaeth y Cynghorydd Glyn Banks sylw ar nifer y preswylwyr a oedd yn defnyddio’r gwasanaeth Cynnyrch Hylendid Amsugnol a oedd yn cyfateb i lai na 0.1kg y person yr wythnos.  Dywedodd, hyd yn oed wrth ganiatáu ar gyfer y pwysau hwnnw o 470 tunnell, roedd ffi glwyd o £61,000 ym Mharc Adfer ac roedd yn teimlo y dylid ystyried anfon y gwastraff hwn i Dde Cymru ar y cyd â Chyngor Gwynedd. 

 

Gofynnodd y Cynghorydd David Richardson a oedd swyddogion yn gweithredu camau gorfodi mewn perthynas â gwastraff ymyl palmant yn unig neu a oeddent hefyd yn gwirio’r gwastraff yn y biniau du.  Dywedodd fod gan rai teuluoedd 6 aelod ar un aelwyd a bod eraill yn byw ar eu pen eu hunain ac fe allai’r rhai hynny a oedd yn byw ar eu pen eu hunain barhau i roi eu gwastraff i gyd yn y bin du hyd yn oed gyda’r biniau llai. 

 

Dywedodd y Cynghorydd Roy Wakleman, pan eiliodd y cynnig am gynllun peilot yng nghyfarfod y Pwyllgor Craffu ym mis Ionawr, roedd y drafodaeth ynghylch addysgu preswylwyr ac fe gwestiynodd sut yr oedd y newid i amlder casgliadau i 3 yr wythnos wedi cael ei gynnwys yn y cynllun peilot pan gafodd ei ystyried gan y Cabinet.  Wrth sôn am y cyfarfod Pwyllgor hwnnw, dywedodd y Cadeirydd nad oedd un datrysiad addas i bawb ond awgrymwyd hefyd y dylid ystyried cynllun peilot.

 

Cefnogodd y Cynghorydd Chris Dolphin y sylwadau a wnaed gan swyddogion am wastraff bwyd a dywedodd bod angen mwy o addysg a chamau gorfodi.  Siaradodd am ei brofiad personol o allu ailgylchu’n gyfan gwbl gyda 4 oedolyn a 2 fabi ar un aelwyd a’r angen am addysg a allai gael ei ddarparu drwy daflenni i breswylwyr yn amlinellu’r dirwyon a allai gael eu gosod ar y Cyngor os nad yw’n cyrraedd y targedau ailgylchu.  Siaradodd o blaid Dewis 3 fel argymhelliad gan y Pwyllgor, ac y dylai’r penderfyniad gael ei ailystyried gan y Cabinet gan nad oedd o blaid cynllun peilot a theimlai y dylai’r Cyngor fwrw ymlaen â chyflwyno casgliad bob 3 wythnos gan na fyddai’r preswylwyr hynny sy’n ailgylchu ar hyn o bryd yn cael eu heffeithio.   

 

Siaradodd y Cynghorydd Ian Hope am yr angen am addysg, gan gyfeirio at sefyllfa ddiweddar lle’r oedd wedi ymweld ag ysgolion ac roedd wedi’i siomi â’r diffyg addysg yn yr ysgol a gartref, wrth gwestiynu plant ar eu gwybodaeth am ailgylchu.       

 

Dywedodd y Cadeirydd y byddai addysg yn beth da iawn ond byddai’r targed ailgylchu o 70% yma cyn y gellid cyflawni’r holl addysg.

 

Soniodd y Cynghorydd Mared Eastwood am leihau’r biniau du i rai 60lr a gofynnodd lle’r oedd hyn o fewn y glasbrint yr oedd LlC yn disgwyl i’r Cyngor ei gyflawni.  Dywedodd y Prif Swyddog nad oedd maint y biniau yn y glasbrint gan nad oedd LlC wedi nodi litrau yr wythnos.  Roedd y Cyngor wedi casglu llawer iawn o ddata a thystiolaeth fod gan y Cynghorau hynny a oedd wedi lleihau eu biniau du i rai 60lr gyfraddau ailgylchu uwch.  Roedd LlC yn adolygu’r glasbrint, ond roedd cyfrifoldebau ychwanegol, megis y casgliadau gwastraff Cynnyrch Hylendid Amsugnol, wedi cael eu rhoi ar Awdurdodau Lleol fel rhan o’r glasbrint cyfredol.       

 

Dywedodd y Cynghorydd Dan Rose, wrth gynnig y cynllun peilot yng nghyfarfod y Pwyllgor Craffu ym mis Ionawr, fod y Pwyllgor wedi trafod addysg a bod y fethodoleg a fyddai’n cael ei defnyddio ar gyfer y cynllun peilot yn fanylyn pwysig i’r Aelodau ei wybod.  Dywedodd fod angen i’r Cyngor edrych ar yr holl ddewisiadau ar gael er mwyn rhoi hyder i Swyddogion wrth gyfarfod â Gweinidogion LlC i ddangos pa gamau gweithredu oedd yn cael eu hystyried / cymryd.  Teimlai mai pwrpas y cynllun peilot oedd i gael dealltwriaeth fanylach yngl?n â pham nad oedd preswylwyr yn ailgylchu ac y byddai’r ardal ddewisol yn bwysig o ystyried bod 47% o wastraff ailgylchu yn cael ei roi yn y bin du ar hyn o bryd.  Gofynnodd a oedd y 47% o wastraff ailgylchu yn seiliedig ar bwysau neu gyfaint.

 

Dywedodd y Rheolwr Gwasanaethau Rheoleiddio  fod y data’n seiliedig ar bwysau.  Ychwanegodd y Prif Swyddog hefyd, yn ystod yr ystyriaeth o’r Strategaeth Wastraff yng nghyfarfodydd y Pwyllgor Craffu a’r Cabinet, ni fanylwyd ar amlder casgliadau yn ystod y cynllun peilot.  Y bwriad o gyflwyno adroddiad pellach i’r Cabinet ar y cynllun peilot fyddai i ystyried dewisiadau amrywiol yngl?n ag amlder a maint y bin. 

 

Amlinellodd yr Aelod Cabinet Gwasanaethau Stryd a’r Strategaeth Drafnidiaeth Ranbarthol y goblygiadau ariannol i’r Cyngor o beidio â chyrraedd y targedau ailgylchu a oedd yn cyfateb i 0.7% o Dreth y Cyngor.  Dywedodd nad oedd unrhyw benderfyniad wedi cael ei wneud i dreialu gwasanaeth casglu gwastraff bob tair wythnos ond dywedodd y byddai cynllun peilot, ar ôl ei gytuno gan y Cabinet, yn darparu data a thystiolaeth ar yr effeithiau y byddai unrhyw newidiadau yn eu cael. 

 

Gwahoddodd y Cadeirydd y rhai a alwodd y penderfyniad i mewn i grynhoi.

 

Wrth grynhoi, dywedodd y Cynghorydd Richard Jones ei bod yn annheg i swyddogion ddweud bod dewisiadau eraill, ochr yn ochr â newid amlder casgliadau, yn cael eu hystyried gan y Cabinet, oherwydd dim ond treialu casgliadau bob tair wythnos a drafodwyd yng nghyfarfod y Cabinet.  Yn ystod cyfarfod y Cabinet, roedd y Prif Swyddog wedi cynnig cyflwyno adroddiad eto ar y cynllun peilot ond byddai hwn yn cynnwys gwybodaeth ar yr ardal a ddewiswyd a data arall yn ymwneud â chasgliadau bob 3 wythnos ac nid gwahanol fathau o gynlluniau peilot.  Nid oedd y credu y byddai newid amlder y casgliadau yn cael effaith gadarnhaol oherwydd y galli hyn ddifreinio preswylwyr i wneud y peth iawn.  Teimlai hefyd bod llofnodwyr yr alwad i mewn wedi darparu digon o dystiolaeth bod amheuaeth gyda phenderfyniad y Cabinet yngl?n â’r cynllun peilot a bod angen newid ymddygiad preswylwyr a fyddai’n ffordd well o gynyddu cyfraddau ailgylchu. 

 

Gofynnodd y Cynghorydd Glyn Banks i’r Pwyllgor ystyried Dewis 3 neu 4 fel argymhelliad a dywedodd os oedd y Cabinet o blaid bwrw ymlaen â’r cynllun peilot, dylai pob dewis o ran amlder casgliadau a maint biniau gael eu hystyried er mwyn darparu data cywir i’r Cyngor. 

 

Wrth grynhoi, dywedodd y Prif Swyddog, ni waeth pa gamau yr oedd y Cyngor yn eu cymryd roedd yn dal i wynebu dirwy o £663,000 am beidio â chyrraedd y targedau ailgylchu a osodwyd gan LlC y llynedd ac roedd yn debygol o gael dirwy bellach yn y flwyddyn ariannol hon.  Dywedodd fod y Cyngor yn addysgu pobl ac yn cymryd camau gorfodi ond nid oedd aelodau o’r cyhoedd a oedd yn gwrthod ailgylchu yn newid eu hymddygiad ac roedd hyn yn peri risg ariannol sylweddol i’r Cyngor. 

 

Estynnodd y Cadeirydd wahoddiad i’r Rheolwr Gwasanaethau Democrataidd atgoffa’r Aelodau o’r dewisiadau ar gyfer gwneud penderfyniad fel y manylwyd yn eitem 3 ar y rhaglen.

 

Gofynnodd y Cynghorydd Mared Eastwood a oedd yr Aelodau eisiau gweld cynigion manwl yngl?n â sut y byddai’r cynllun peilot yn gweithio, pa Ddewis fyddai hyn ar gyfer yr argymhelliad.  Dywedodd y Cadeirydd mai Dewis 3 fyddai hyn, i ofyn i’r Cabinet edrych ar y penderfyniad eto.

 

Cynigodd y Cynghorydd Mike Peers Ddewis 3 ac fe eiliwyd hyn gan y Cynghorydd Ian Hodge.  Pan gafwyd pleidlais, cymeradwywyd y cynnig.

     

Gofynnodd y Cynghorydd Mike Peers am gael nodi pryderon yr Aelodau’n ysgrifenedig i’r Cabinet. 

 

PENDERFYNWYD:

 

Ar ôl ystyried y penderfyniad, bod y Pwyllgor yn parhau i fod yn bryderus amdano ac ei fod yn cyfeirio’r penderfyniad hwn yn ôl i’r Cabinet er mwyn ei ailystyried yn y cyfarfod cynharaf posib.

Dywedodd y Cadeirydd fod y Cabinet wedi ystyried adroddiad ar yr ‘Adolygiad Strategaeth Gwastraff’ mewn cyfarfod a gynhaliwyd ar 17 Ionawr 2023.  Galwyd y penderfyniad i mewn (Cofnod Penderfyniad 4056) gan y Cynghorwyr Bernie Attridge, Helen Brown, David Richardson, Carol Ellis, Richard Jones a Glyn Banks.   Roedd copïau o adroddiad y Cabinet, y Cofnod o Benderfyniad a’r Gymeradwyaeth o Alw i Mewn a oedd yn nodi tri rheswm dros y galw i mewn wedi’u cynnwys gyda phapurau’r rhaglen.

 

Rhoddodd y Rheolwr Gwasanaethau Democrataidd drosolwg o’r drefn ar gyfer galw Penderfyniad Cabinet i mewn fel y manylwyd yn y ddogfen ategol a oedd wedi’i chynnwys yn y rhaglen.

 

Gwahoddodd y Cadeirydd y llofnodwyr i gyflwyno’r rhesymau dros y galw i mewn i’r Pwyllgor.

There were no members of the press in attendance.

Dim.