Penderfyniadau

Dim.

Dim.

To set the Council Tax charges for 2024-25 as part of the Council’s wider budget strategy.

Cafwyd adroddiad i bennu taliadau Treth y Cyngor a phenderfyniadau statudol cysylltiedig yn ffurfiol ar gyfer 2024/25 fel rhan o strategaeth ehangach y gyllideb ar sail y penderfyniad a wnaed ar yr eitem flaenorol.  Roedd lefel gyffredinol Treth y Cyngor yn cynnwys tri phraesept ar wahân a osodwyd gan (i) y Cyngor Sir, (ii) Swyddfa Comisiynydd yr Heddlu a Throsedd Gogledd Cymru a’r (iii) holl Gynghorau Tref/Cymuned a oedd yn llunio cyfanswm y tâl a godwyd yn erbyn pob eiddo.  Roedd yr adroddiad yn nodi’r praeseptiau i’w codi gan y Cyngor yn seiliedig ar gynnydd o un ai 9.0% neu 9.1% fel y nodir yn yr adroddiad blaenorol.

Cafodd yr argymhellion, yn seiliedig ar y dewis am gynnydd o 9.0%, eu cynnig a’u heilio gan y Cynghorwyr Richard Jones a Helen Brown.

Dywedodd y Prif Swyddog (Llywodraethu) fod diwygiad a gynigiwyd wedi hynny gan y Cynghorydd David Coggins Cogan ar newid y premiwm ar gyfer tai gwag hirdymor yn annilys o ganlyniad i’r penderfyniad a wnaed ar yr eitem flaenorol yn y rhaglen.  Cynghorwyd ymhellach gan y Rheolwr Refeniw a Chaffael y byddai penderfyniad o’r fath ar y cam hwn yn codi nifer o risgiau sylweddol i’r Cyngor ac y byddai angen cyflwyno cynllun premiwm amgen o Ebrill 2025 i ganiatáu ar gyfer yr ymgynghoriad angenrheidiol pe byddai Aelodau yn dymuno mynd ymlaen â hyn.

Siaradodd y Cynghorydd Helen Brown o blaid y cais a fyddai’n golygu y byddai eiddo gwag hirdymor yn cael eu defnyddio eto.

Dywedodd y Prif Swyddog (Llywodraethu) y dylai’r diwygiad fod wedi ei gynnig fel rhan o’r ystyriaethau ar Dreth y Cyngor o fewn Cyllideb 2024/25 ac y gallai Aelodau fod yn dymuno ystyried yr awgrym a wnaed gan y Rheolwr Refeniw a Chaffael i ddilyn y broses gyfreithiol fel y ffordd ymlaen.

Wrth ymateb i sylwadau pellach, cymeradwyodd y Rheolwr Cyllid Corfforaethol y cyngor a roddwyd gan swyddogion ac eglurodd y goblygiadau o newid sail Treth y Cyngor ar y cam hwn, gyda’r gyllideb eisoes wedi ei chymeradwyo.

Tynnodd y Cynghorydd Coggins Cogan ei ddiwygiad yn ôl yn dilyn hynny.

Wedi i’r Cynghorwyr Jones a Brown dynnu eu cynnig yn ôl, cynigiodd y Cynghorydd Johnson yr argymhellion yn yr adroddiad wedi ei seilio ar gynnydd blynyddol cyffredinol o 9.0% gan ychwanegu fod y Cabinet yn ysgogi adolygiad o gynllun premiwm Treth y Cyngor ar gyfer eiddo gwag hirdymor ac ail gartrefi dros y 12 mis nesaf.  Eiliwyd y cynnig gan y Cynghorydd Chris Bithell.

Yn dilyn cynnig ac eilio, cafwyd pleidlais a derbyniwyd y cynnig.

PENDERFYNWYD:

(a)       Bod Treth y Cyngor 2024/25 yn cael ei osod yn seiliedig ar gynnydd o 9.0% yn ffioedd y Cyngor Sir, fel nodir yn Atodiad 1 i’r adroddiad;

(b)       Cymeradwyo parhau â’r polisi o beidio â rhoi gostyngiad yn lefel ffioedd Treth y Cyngor 2024/25 ar gyfer ail gartrefi a chartrefi gwag hirdymor.  Yn ogystal â hyn, pan nad yw eithriadau’n berthnasol, codi cyfradd Premiwm Treth y Cyngor o 75% yn uwch na chyfradd safonol Treth y Cyngor ar anheddau gwag hirdymor dynodedig a 100% ar ail gartrefi o 1 Ebrill 2024; a

(c)       Rhoi cymeradwyaeth i swyddogion dynodedig i fynd ymlaen â chamau cyfreithiol ac ymddangos ar ran y Cyngor yn Llys yr Ynadon am drethi heb eu talu; a

(d)       Bod y Cabinet yn adolygu cynllun premiwm Treth y Cyngor ar gyfer eiddo gwag hirdymor ac ail gartrefi dros y 12 mis nesaf.

To set a legal and balanced budget for 2024/25 on the recommendation of Cabinet.

Rhoddodd y Prif Weithredwr a’r Rheolwr Cyllid Corfforaethol gyflwyniad manwl yn seiliedig ar yr adroddiad a gyflwynwyd i’r Cabinet yn gynharach yn y dydd, a oedd yn ymdrin â’r canlynol:

·         Gosod cyllideb gytbwys a chyfreithlon

·         Y daith hyd yma...

·         Newidiadau pellach i’r gofyniad cyllidebol ychwanegol ar gyfer 2024/25

·         Gofyniad Cyllidebol Ychwanegol 2024/25

·         Datrysiadau Cyllidebol

o   Cyllid Allanol Cyfun

o   Gostyngiadau i Gostau Portffolios

o   Gostyngiadau i Gostau Ysgolion

o   Gostyngiadau Cost Eraill

o   Treth y Cyngor

o   Datrysiadau a Gynigiwyd yn Derfynol

o   Dewis Arall o ran y Gyllideb (a gyflwynwyd gan y Gr?p Annibynnol)

·         Treth y Cyngor 2024/25

·         Cyllidebau Ysgolion a Gofal Cymdeithasol

·         Risgiau Agored yn 2024/25

·         Cronfeydd Wrth Gefn

·         Barn Broffesiynol a Sylwadau i Gloi

·         Edrych i’r Dyfodol

·         Y Camau Nesaf ac Amserlenni

Roedd y cyflwyniad yn nodi newidiadau ers y sefyllfa a adroddwyd fis Ionawr a oedd wedi ystyried effaith ariannol Setliad Dros Dro Llywodraeth Leol Cymru.  Wedi dwy sesiwn friffio i’r Aelodau ac wedi i’r pwyllgorau Trosolwg a Chraffu ystyried cynigion lleihau costau ychwanegol, roedd gwaith wedi parhau i adolygu’r sefyllfa gyffredinol ynghyd â chyhoeddiad diweddar gan Lywodraeth Cymru ar gyllid canlyniadol a ddisgwyliwyd gan Lywodraeth y DU.  Cafwyd manylion yngl?n â chanlyniad y gwaith hwnnw yn yr adroddiad i’r Cabinet gyda datrysiadau arfaethedig terfynol i amlinellu sut y gallai’r Cyngor gyflawni cyllideb gyfreithlon a chytbwys ar gyfer 2024/25.  Roedd y gyllideb arfaethedig yn cynnwys cynnydd blynyddol cyffredinol o 8% ar Dreth y Cyngor ar gyfer gwasanaethau’r Cyngor ac 1.1% ar gyfer cyfraniadau ychwanegol i Wasanaeth Tân ac Achub Gogledd Cymru a’r Gwasanaeth Crwneriaid Rhanbarthol.   Roedd hyn yn cyfateb i gynnydd cyffredinol o 9.1% a roddai  arenillion net ychwanegol cyffredinol o £9.072 miliwn yn 2024/25.  Cafodd dadansoddiad o’r cynnig hwn a dewis a gyflwynwyd gan y Gr?p Annibynnol - a oedd yn gofyn am ddefnyddio’r Cyllid Allanol Cyfun ychwanegol gan Lywodraeth Cymru gyda chynnydd cyffredinol yn Nhreth y Cyngor o 9.0% - ei egluro yn y cyflwyniad.

Amlygwyd nifer o risgiau agored sylweddol ar gyfer 2024/25 ynghyd â diweddariad ar gronfeydd wrth gefn gan gynnwys atgoffa yngl?n â phwysigrwydd meithrin a chynnal cronfeydd wrth gefn i ddiogelu yn erbyn risgiau agored ac ar gyfer y tymor canolig yng ngoleuni’r setliadau llai a ragwelir ar gyfer 2025/26 a 2026/27.

Daeth y Prif Weithredwr â’r cyflwyniad i ben drwy adlewyrchu ar y risgiau cynyddol a’r heriau sy’n codi o’r setliad gwael gan Lywodraeth Cymru a’r angen am reolaeth ariannol gynyddol yn 2024/25 i ymateb i’r setliadau ariannol llai a ragwelir ar gyfer y dyfodol, gyda mwy o bwyslais ar drawsnewid gwasanaethau a lleihau cost.

Fel Arweinydd y Cyngor, diolchodd y Cynghorydd Ian Roberts i bawb am eu mewnbwn ar y sefyllfa heriol o ran y gyllideb ac adleisiodd bryderon swyddogion am sefyllfa ariannol llywodraeth leol yn y dyfodol.  Yn dilyn cyfarfod y Cabinet a’r trafodaethau gyda’r Gr?p Annibynnol yn gynharach yn ystod y dydd, fe gynigiodd y gyllideb amgen a nodwyd ym mharagraff 1.25 yr adroddiad a oedd yn cynnwys cynnydd cyffredinol blynyddol o 9.0% yn Nhreth y Cyngor.

Cafodd y cynnig ei eilio gan y Cynghorydd Richard Jones a ddiolchodd i swyddogion, yn arbennig y rhai hynny yn y tîm Cyllid, am weithio gyda’r Gr?p Annibynnol ar y gyllideb amgen.  Aeth ati i gydnabod y weinyddiaeth am gefnogi’r cynnig a chyfeiriodd at effaith y fformiwla gyllido a oedd angen ei hadolygu ar frys gan Lywodraeth Cymru.

Cydnabu’r Cynghorydd Paul Johnson y penderfyniadau anodd sydd eu hangen i osod cyllideb gyfreithlon a chytbwys.  Siaradodd am effaith pwysau chwyddiannol, cynnydd yn y galw am wasanaethau a setliadau gwael a phwysigrwydd cryfhau cronfeydd wrth gefn i ddiogelu yn erbyn risgiau.

Cydnabuwyd ymdrechion y ddau gr?p gwleidyddol i ddod i gytundeb ar sefyllfa heriol o’r fath gan y Cynghorydd David Healey a alwodd am i’r holl Aelodau gydweithio.

Wrth ymateb i gwestiynau gan y Cynghorydd David Coggins Cogan, eglurodd y Rheolwr Cyllid Corfforaethol fod y cynnydd dros dro yn y Cyllid Allanol Cyfun wedi bod yn is nag a ragwelwyd o ganlyniad i setiau data diwygiedig hwyr cyn cyfrif y fformiwla.  Hefyd rhoddodd wybodaeth ar y disgwyliadau ar gyfer dyraniad y Cyngor o’r cyllid canlyniadol gan Lywodraeth Cymru a oedd wedi ei gynnwys yn yr amcangyfrifiad ar gyllid, gan gynghori y byddai unrhyw newid yn cael ei gynnal gan gronfeydd wrth gefn.

Fe gyfeiriodd y Cynghorydd Mike Peers at y ffaith fod y Cyngor eto ymhlith yr awdurdodau a gaiff eu cyllido leiaf fesul pen o’r boblogaeth yng Nghymru gan arwain at osod y baich ariannol ar breswylwyr.  Talodd deyrnged i’r Cynghorwyr Richard Jones ac Ian Roberts am gytuno ar yr hyn a ddisgrifiodd fel cyllideb gydweithredol.

Fe wnaed sylwadau gan y Cynghorydd Andrew Parkhurst yngl?n â’r diffyg arweinyddiaeth o ran y gyllideb a’r oedi o ran newid trawsffurfiol gan y weinyddiaeth.  Fe aeth ymlaen i siarad o blaid diogelu ysgolion bach gwledig.

Siaradodd y Cynghorydd Carol Ellis am effaith y setliad isel gan Lywodraeth Cymru ar y Cyngor a phreswylwyr.  Hefyd mynegodd siom tuag at bresenoldeb gwael Aelodau’r Senedd mewn cyfarfod a oedd wedi ei gynnal yn ddiweddar.

Siaradodd y Cynghorydd Bill Crease am yr anawsterau cynyddol i’r Cyngor o ganlyniad i’r setliad is na’r cyfartaledd gan Lywodraeth Cymru.

Cyfeiriodd y Cynghorydd Chris Bithell at y lleihad mewn cyllid o’r Grant Cynnal Refeniw dros y blynyddoedd ac annhegwch y fformiwla gyllido nad oedd yn gynaliadwy.

Mynegodd y Cynghorydd Sam Swash siom na ymgymrwyd â rhai o’i awgrymiadau a godwyd yn ystod y broses.  Cwestiynodd pam na aed i’r afael â nifer o achosion o danwario adrannol fel rhan o’r datrysiadau cyllidebol a siaradodd yn erbyn camau penodol yr oedd yn teimlo nad oeddent er budd i gymunedau na thrigolion Sir y Fflint.

Fe wnaeth y Cynghorydd Glyn Banks sylw hefyd ar annhegwch y fformiwla gyllido a’r effaith anochel ar Dreth y Cyngor.

Wrth arfer ei hawl i ymateb, aeth y Cynghorydd Roberts ati i gydnabod yr effaith ar ysgolion a phreswylwyr a rhoddodd sicrwydd fod heriau cadarn wedi eu gwneud ar lefel weinidogol ar y sefyllfa ariannol.

Gofynnodd y Cynghorydd Andy Hughes am bleidlais wedi’i chofnodi ond ni chefnogwyd hyn gan y nifer ofynnol o Aelodau.

Cyflwynwyd argymhellion y Cabinet, a oedd eisoes wedi eu cynnig a’u heilio, fel a ganlyn i bleidlais ac fe’u cefnogwyd yn seiliedig ar ddewis amgen y gyllideb fel nodir ym mharagraff 1.25:

1.         Bod y Cabinet yn nodi ac yn cymeradwyo'r gofyniad cyllidebol ychwanegol diwygiedig ar gyfer 2024/25;

2.         Bod y Cabinet yn cymeradwyo'r cynigion terfynol ar gyfer y gostyngiadau yn y costau a fydd yn cyfrannu at y gyllideb;

3.         Bod y Cabinet yn argymell cyllideb gyfreithiol a chytbwys i'r Cyngor yn seiliedig ar y cyfrifiadau a’r ddau ddewis sydd wedi’u nodi yn yr adroddiad;

4.         Bod y Cabinet yn nodi’r risgiau agored sylweddol sy’n parhau i gael eu rheoli ym mlwyddyn ariannol 2024/25;

5.         Bod y Cabinet yn argymell cynnydd blynyddol cyffredinol yn Nhreth y Cyngor ar gyfer 2024/25 wedi ei seilio ar y ddau ddewis a ddarperir;

6.         Bod y Cabinet yn gwahodd y Cyngor i gymeradwyo’r cynnig ffurfiol ar Dreth y Cyngor gan ein bod ni bellach wedi cael gwybod am braeseptau Comisiynydd yr Heddlu a Throsedd a phob Cyngor Tref a Chymuned yn Sir y Fflint; a

7.         Bod y Cabinet yn nodi’r rhagolygon tymor canolig fel sail ar gyfer yr adolygiad nesaf o’r Strategaeth Ariannol Tymor Canolig.

Gofynnodd y Cynghorydd Adele Davies-Cooke am i’w phleidlais yn erbyn gael ei chofnodi.

PENDERFYNWYD:

(a)       Fod argymhellion y Cabinet ar gyfer cydbwyso’r gyllideb ar gyfer 2024/25 yn cael eu cymeradwyo, yn seiliedig ar y dewis amgen a nodir ym mharagraff 1.25 yr adroddiad; a

(b)       Bod lefel Treth y Cyngor ar gyfer 2024/25 fel yr argymhellir gan y Cabinet yn cael ei gymeradwyo, yn seiliedig ar y dewis amgen ar gyfer cynnydd blynyddol cyffredinol o 9.0%.

Cymeradwywyd cofnodion y cyfarfod a gynhaliwyd ar 23 Ionawr 2024, fel y’u cynigiwyd a’u heiliwyd gan y Cynghorwyr Sean Bibby a Teresa Carberry.

PENDERFYNWYD:

Cymeradwyo’r cofnodion fel cofnod cywir.

Local Authorities are required each year to set aside some of their revenue resources as provision for the repayment of debt. The report presents the Council’s draft policy on Minimum Revenue Provision.

Fe gafodd Aelodau adroddiad er mwyn cymeradwyo’r polisi blynyddol ar gyfer yr Isafswm Darpariaeth Refeniw ar gyfer ad-dalu dyledion yn ddarbodus.

Ar ôl pleidlais, cafodd yr argymhellion eu derbyn.

PENDERFYNWYD:

(a)       Cymeradwyo’r canlynol ar gyfer Cronfa'r Cyngor:-

·         Dewis 3 (Dull Oes Ased) i’w ddefnyddio ar gyfer cyfrifo'r Isafswm Darpariaeth Refeniw ym mlwyddyn ariannol 2024/25 ar gyfer cydbwyso gwariant cyfalaf sy’n ddyledus ac sydd wedi’i ariannu gan fenthyca â chymorth wedi’i osod ar 31 Mawrth 2017.   Bydd yn cael ei gyfrifo yn ôl y dull ‘blwydd-dal’ dros 49 mlynedd.

·         Dewis 3 (Dull Oes Ased) i’w ddefnyddio i gyfrifo'r Isafswm Darpariaeth Refeniw yn 2024/25 ar gyfer yr holl wariant cyfalaf sydd wedi’i ariannu gan fenthyca â chymorth o 1 Ebrill 2016.   Bydd yn cael ei gyfrifo yn ôl y dull ‘blwydd-dal’ dros nifer briodol o flynyddoedd, yn ddibynnol ar y cyfnod o amser y mae’r gwariant cyfalaf yn debygol o greu buddion.

·         Dewis 3 (Dull Oes Ased) i’w ddefnyddio i gyfrifo'r Isafswm Darpariaeth Refeniw yn 2024/25 ar gyfer yr holl wariant cyfalaf sydd wedi’i ariannu gan fenthyca (darbodus) heb gymorth neu drefniadau credyd, gan gynnwys y Model Buddsoddi Cydfuddiannol.   Bydd yn cael ei gyfrifo yn ôl y dull ‘blwydd-dâl’ dros nifer briodol o flynyddoedd, yn ddibynnol ar y cyfnod o amser y mae’r gwariant cyfalaf yn debygol o greu buddion.

(b)       Cymeradwyo’r canlynol ar gyfer y Cyfrif Refeniw Tai:-

·         Dewis 3 (Dull Oes Ased) i’w ddefnyddio ar gyfer cyfrifo Isafswm Darpariaeth Refeniw y Cyfrif Refeniw Tai yn 2024/25 ar gyfer cydbwyso gwariant cyfalaf sy’n ddyledus ac sydd wedi’i ariannu gan ddyled wedi’i osod ar 31 Mawrth 2021.  Bydd yn cael ei gyfrifo yn ôl y dull ‘blwydd-dal’ dros 50 mlynedd.

·         Dewis 3 (Dull Oes Ased) i’w ddefnyddio i gyfrifo Isafswm Darpariaeth Refeniw y Cyfrif Refeniw Tai yn 2024/25 ar gyfer yr holl wariant cyfalaf sydd wedi’i ariannu gan ddyled o 1 Ebrill 2021.  Bydd yn cael ei gyfrifo yn ôl y dull ‘blwydd-dâl’ dros nifer briodol o flynyddoedd, yn ddibynnol ar y cyfnod o amser y mae’r gwariant cyfalaf yn debygol o greu buddion.

(c)       Cymeradwyo’r Isafswm Darpariaeth Refeniw ar fenthyciadau gan y Cyngor i Gartrefi Gogledd Ddwyrain Cymru i adeiladu cartrefi fforddiadwy drwy’r Rhaglen Tai ac Adfywio Strategol (sy’n cael ei ystyried yn wariant cyfalaf yn nhermau cyfrifo) fel a ganlyn:-

·         Na wneir Isafswm Darpariaeth Refeniw yn ystod y cyfnod adeiladu (sy’n fyr) gan nad yw’r ased yn cael ei ddefnyddio ac nad oes unrhyw fudd o’i ddefnyddio.

·         Unwaith y bydd yr asedau’n cael eu defnyddio, bydd ad-daliadau (benthyciadau) cyfalaf yn cael eu gwneud gan Gartrefi Gogledd Ddwyrain Cymru. Bydd Isafswm Darpariaeth Refeniw’r Cyngor yn hafal i’r ad-daliadau a wneir gan Gartrefi Gogledd Ddwyrain Cymru. Bydd yr ad-daliadau a wneir gan Gartrefi Gogledd Ddwyrain Cymru yn cael eu hystyried, yn nhermau cyfrifo, fel derbyniadau cyfalaf, a dim ond i ariannu gwariant cyfalaf neu i ad-dalu dyled y gellir defnyddio’r rhain. Bydd yr ad-daliad cyfalaf / derbyniadau cyfalaf yn cael eu neilltuo i ad-dalu dyled, a dyma yw polisi Isafswm Darpariaeth Refeniw’r Cyngor ar gyfer ad-dalu'r benthyciad.

Datganodd yr Aelodau canlynol gysylltiad personol â’r Datganiad Polisi Tâl ar gyfer 2024/25 (eitem 11 ar y rhaglen) gan fod ganddynt gysylltiad agos â phobl sy’n cael eu cyflogi gan y Cyngor: Y Cynghorwyr Chris Bithell, Gillian Brockley, Mel Buckley, David Coggins Cogan, Adele Davies-Cooke, Dennis Hutchinson, Christine Jones, Simon Jones, Roz Mansell, Hilary McGuill, Ted Palmer, Andrew Parkhurst, Carolyn Preece, Kevin Rush, Dale Selvester a Linda Thomas.

Ar Gyllideb Cronfa’r Cyngor 2024/25 (eitem 7 ar y rhaglen), fe ddatganodd y Cynghorydd Hilary McGuill gysylltiad personol a sy’n rhagfarnu fel Aelod o Fwrdd Cartrefi Gogledd Ddwyrain Cymru.  Fe ddatganodd y Cynghorwyr Glyn Banks a Ted Palmer gysylltiad personol ar yr un eitem.

To present to Members the draft Treasury Management Strategy 2024/25.

Cyflwynodd y Rheolwr Cyllid Corfforaethol Strategaeth ddrafft Rheoli'r Trysorlys 2024/25 ar gyfer ei chymeradwyo.

Nid oedd unrhyw newidiadau sylweddol wedi eu gwneud i'r Strategaeth ers y flwyddyn flaenorol ac nid oedd unrhyw faterion penodol wedi eu codi ar ôl ystyriaeth gan y Pwyllgor Llywodraethu ac Archwilio a'r Cabinet.

Cafodd yr argymhelliad ei gynnig a'i eilio gan y Cynghorwyr Paul Johnson a Glyn Banks.

PENDERFYNWYD:

Cymeradwyo Strategaeth Rheoli’r Trysorlys ar gyfer 2024/25.

Cyflwynodd y Rheolwr Corfforaethol (Pobl a Datblygu Sefydliadol) y Datganiad Polisi Tâl ar gyfer 2024/25 i alluogi cyhoeddi o fewn y terfynau amser statudol.  Dyma’r deuddegfed datganiad blynyddol a gyhoeddwyd gan y Cyngor ac mae’n adlewyrchu trefniadau presennol a threfniadau’n ymwneud â thâl, gan ymgorffori diweddariadau fel nodir yn yr adroddiad.  Cyn cyhoeddi, byddai cyflwyno’r Archwiliad Cyflog Cyfartal yn cael ei ddiwygio i adlewyrchu mai dyma’r wythfed archwiliad cyflog.

Croesawodd y Cynghorwyr Chris Bithell a Dennis Hutchinson gamau gweithredu i leihau’r bwlch cyflog cyffredinol rhwng y rhywiau ymhellach lle roedd gwaith o’r un gwerth yn cael ei wneud.

Ar ôl pleidlais, cafodd yr argymhellion eu derbyn.

PENDERFYNWYD:

(a)       Cymeradwyo’r Datganiad drafft ar Bolisi Tâl ar gyfer 2024/25; a

(b)       Rhoi awdurdod dirprwyedig i’r Rheolwr Corfforaethol (Pobl a Datblygu Sefydliadol) i ddiweddaru Datganiad Polisi Tâl 2024/25 yn ystod y flwyddyn i adlewyrchu unrhyw newidiadau sy'n ofynnol gan ddeddfwriaeth, polisi'r Llywodraeth neu drafodaethau cenedlaethol, fel ei fod yn parhau i fod yn gywir ac yn gyfredol.

Dim.

Dim.

Cyflwynodd y Cynghorydd Healey yr adroddiad gan egluro fod Archwilio Cymru wedi cwblhau adolygiad yn ddiweddar o’r gefnogaeth y mae’r sector menter gymdeithasol yn ei gael gan awdurdodau lleol Cymru.   Roedden nhw wedi cyflwyno sawl argymhelliad a chreu offer hunanasesu i awdurdodau lleol eu defnyddio.  Mae Cyngor Sir y Fflint eisoes gyda strwythur wedi’i hen sefydlu i gefnogi’r sector a dyfarnwyd y cyngor yn ddiweddar gydag achrediad Menter Gymdeithasol i adlewyrchu ei gyflawniadau.  Fodd bynnag, mae’r adroddiad Archwilio Cymru wedi darparu’r Cyngor gyda’r cyfle i adlewyrchu ar ei berfformiad ac i wella ei wasanaeth.

Mae’r adroddiad wedi cyflwyno ymateb arfaethedig i argymhellion adroddiad Archwilio Cymru, ymarfer hunanasesiad wedi’i gyflawni gan y Cyngor yn defnyddio templed Archwilio Cymru ac i orffen, Cynllun Gweithredu Menter Gymdeithasol ddiwygiedig sy’n adlewyrchu meysydd o welliant a nodwyd.

Dywedodd y Prif Swyddog (Cynllunio, yr Amgylchedd a’r Economi) fod yr adroddiad wedi cael ei gyflwyno i gyfarfod diweddar Pwyllgor Trosolwg a Chraffu yr Amgylchedd a’r Economi, lle roedd y manylion ar fenter gymdeithasol wedi derbyn ymateb cadarnhaol.

PENDERFYNWYD:

(a)       Cymeradwyo ymateb drafft i’r adroddiad Archwilio Cymru ‘Cyfle wedi’i golli’ - Mentrau Cymdeithasol; a

(b)       Bod y Cynllun Gweithredu Menter Gymdeithasol a ddatblygwyd ar ôl cyhoeddi’r adroddiad uchod yn cael ei gymeradwyo.

Cyflwynodd y Cynghorydd Healey yr adroddiad, gan egluro y byddai’r Gronfa Ffyniant Gyffredin yn darparu buddsoddiad o £2.5 biliwn hyd at fis Mawrth 2025 ar draws y DU.   Nod y rhaglen oedd “meithrin balchder mewn lleoedd a chynyddu cyfleoedd bywyd”.  Mae Llywodraeth y DU wedi dyrannu £126 miliwn i Ogledd Cymru ar gyfer darparu’r rhaglen rhwng 2022/2023 a 2024/2025 ac roedd £11 miliwn wedi’i ddyrannu i Sir y Fflint ar gyfer y rhaglen graidd.

Cymeradwyodd Cabinet y meini prawf a’r broses o ddyrannu cyllid gan y rhaglen i brosiectau ar 22 Tachwedd 2022 a rhoddwyd awdurdod dirprwyedig i’r Prif Swyddog (Cynllunio, Yr Amgylchedd a’r Economi) ac Aelod Cabinet dros Newid Hinsawdd a’r Economi i wneud hynny. Roedd proses drwyadl yn cael ei wneud a oedd yn cynnwys dau gam er mwyn gwneud penderfyniad terfynol ar ddyrannu i brosiectau haeddiannol, cyfanswm o 23.

Roedd yr adroddiad yn darparu diweddariad ar ddyrannu cronfeydd CFfG i brosiectau a beth yw canlyniadau disgwyliedig y rhaglen ar gyfer cymunedau Sir y Fflint. Yn ogystal, roedd yr adroddiad yn nodi argymhellion ar sut y dylid dyrannu cyllid CFfG wrth gefn sy’n codi, ac unrhyw gyllid heb ei ddyrannu yn ystod darparu’r rhaglen.

Ychwanegodd y Prif Swyddog (Cynllunio, yr Amgylchedd a’r Economi) fod yr adroddiad wedi’i gyflwyno i Bwyllgor Trosolwg a Chraffu’r Amgylchedd a’r Economi yr wythnos flaenorol ac roedd Aelodau ar y cyfan yn gefnogol o gynnwys yr adroddiad.  Roedd yr atodiadau i’r adroddiad wedi nodi’r prosiectau llwyddiannus a byddai adroddiad gyda’r wybodaeth ddiweddaraf yn cael ei gyflwyno unwaith bob chwe mis.

PENDERFYNWYD:

(a)       Nodi’r cynnydd a wnaed o ran datblygu rhaglen y Gronfa Ffyniant Gyffredin yn rhanbarthol ac yn lleol; a

(b)       Bod y dull yr argymhellir i ddyrannu unrhyw arian wrth gefn o’r CFfG yn cael ei gymeradwyo a bod awdurdod dirprwyedig yn cael ei roi i’r Prif Swyddog (Cynllunio, Yr Amgylchedd a’r Economi) a’r Aelod Cabinet ar gyfer Newid Hinsawdd a’r Economi i weithredu’r ymagwedd hynny ac i reoli newidiadau o fewn y prosiectau a gymeradwywyd.

Cyflwynodd y Cynghorydd Johnson yr adroddiad a oedd yn manylu ar y Rhaglen Gyfalaf arfaethedig ar gyfer 2024/25 - 2026/27 i’w hargymell i’r Cyngor.

Mae’r adroddiad yn egluro pam fod angen y Strategaeth, ei nodau allweddol a chynnwys pob adran.

Yn unol â'r Cod Darbodus ar gyfer Cyllid Cyfalaf mewn Awdurdodau Lleol (y Cod Darbodus), yr oedd yn rhaid i Awdurdodau bennu ystod o ddangosyddion darbodus.   Mae’r Strategaeth Gyfalaf yn cynnwys manylion Dangosyddion Darbodus y Cyngor ar gyfer 2024/25 – 2026/27.

Eglurodd y Rheolwr Cyllid Corfforaethol fod yr adroddiad wedi cael ei gyflwyno i Bwyllgor Trosolwg a Chraffu Adnoddau Corfforaethol yr wythnos flaenorol ac ni chodwyd unrhyw broblemau sylweddol.

PENDERFYNWYD:

(a)       Cymeradwyo’r Strategaeth Gyfalaf a’i hargymell i’r Cyngor Sir; a

(b)       Chymeradwyo ac argymell y canlynol i’r Cyngor Sir:

·         Y Dangosyddion Darbodus ar gyfer 2024/25 – 2026/27 fel y manylir o fewn Tablau 1, a 4-8 y Strategaeth Gyfalaf.

·         Rhoi awdurdod dirprwyedig i’r Rheolwr Cyllid Corfforaethol i greu symudiadau rhwng y terfyniadau y cytunwyd arnynt ar wahân o fewn y terfyn a awdurdodwyd ar gyfer yr effaith allanol a’r ffin weithredol ar gyfer dyled allanol (Tabl 6 y Strategaeth Gyfalaf).

Cyflwynodd y Cynghorydd Johnson yr adroddiad ac eglurodd bod y Cyngor wedi derbyn adnoddau cyfalaf cyfyngedig gan Lywodraeth Cymru i gefnogi blaenoriaethau, anghenion ac atebolrwydd y Cyngor. Fodd bynnag, roedd ganddo bwerau i ariannu cynlluniau cyfalaf drwy fenthyg – roedd hyn yn gynllun dros dro, ac roedd cost ac ad-daliad unrhyw fenthyciad yn cael ei godi ar gyllideb refeniw’r Cyngor.

Roedd cynlluniau sy’n cael eu hariannu trwy fenthyca yn cael eu hystyried yn ofalus oherwydd yr effeithiau hirdymor ar gyllideb refeniw’r Cyngor.

Rhannwyd adroddiad Rhaglen Gyfalaf Cronfa'r Cyngor yn dair adran:

1. Statudol / Rheoleiddiol - dyraniadau i gynnwys gwaith rheoleiddiol a statudol

2. Asedau wedi’u Cadw – dyraniadau i ariannu gwaith angenrheidiol i isadeiledd

er mwyn sicrhau parhad gwasanaeth a busnes.

3. Buddsoddiad - dyraniadau i ariannu gwaith sydd angen ei wneud i ailfodelu’r gwasanaethau

i ddarparu effeithlonrwydd wedi’i amlinellu ym mhortffolio’r cynlluniau busnes a buddsoddiad mewn gwasanaethau

fel yr amlinellwyd yng Nghynllun y Cyngor.

Yn hanesyddol, caiff y rhan fwyaf o raglen y Cyngor ei hariannu gan dderbyniadau cyfalaf a grantiau.   Roedd gallu’r Cyngor i greu derbyniadau cyfalaf sylweddol yn

heriol, gan fod yr asedau oedd ar gael i’w gwaredu gan y Cyngor yn lleihau.  

Byddai’r Cyngor yn manteisio ar bob cyfle posibl i nodi asedau i’w gwerthu a ffynonellau eraill o arian, fel grantiau penodol a chyfraniadau refeniw.   Fodd bynnag, byddai angen i’r Cyngor ddefnyddio benthyca darbodus i ariannu mwy o’r rhaglen wrth symud ymlaen.   Yn benodol, byddai angen i’r rhaglen Band B Cymunedau Cynaliadwy ar gyfer Dysgu, a chynlluniau eraill sydd wedi’u cynnwys o fewn y rhaglen fuddsoddi angen cael eu hariannu trwy fenthyca darbodus.

            Mae manylion o’r dyraniad arfaethedig 2024/25 - 2026/27 a’r cynlluniau arfaethedig ar gyfer cyfnod 2024/25 - 2026/27 ar gyfer yr adran Fuddsoddi o’r Rhaglen Gyfalaf wedi’i ddarparu.

            Dywedodd y Prif Weithredwr fod dull darbodus tuag at gynlluniau wedi cael ei wneud oherwydd y pwysau yn y gyllideb refeniw.

            Eglurodd y Rheolwr Cyllid Corfforaethol fod yr adroddiad wedi cael ei gyflwyno i Bwyllgor Trosolwg a Chraffu Adnoddau Corfforaethol yr wythnos flaenorol ac ni thynnwyd sylw at unrhyw broblemau sylweddol.

PENDERFYNWYD:

(a)       Cymeradwyo’r dyraniadau a’r cynlluniau yn Nhabl 3 yr adroddiad ar gyfer yr adrannau Statudol / Rheoleiddiol ac Asedau a Gedwir yn Rhaglen Gyfalaf Cronfa’r Cyngor 2024/25 – 2026/27;

(b)       Cymeradwyo’r cynlluniau a gaiff eu cynnwys yn Nhabl 4 yr adroddiad ar gyfer adran Fuddsoddi Rhaglen Gyfalaf Cronfa’r Cyngor 2024/25 – 2026/27;

(c)        Nodi fod y diffyg o ran ariannu’r cynlluniau yn 2024/25 a 2025/26 yn Nhabl 5 yr adroddiad ar y pwynt hwn yn y broses gymeradwyo yn caniatáu hyblygrwydd.   Bydd opsiynau, gan gynnwys cyfuniad o dderbyniadau cyfalaf yn y dyfodol, grantiau eraill (os ydynt ar gael), benthyca darbodus neu ail-drefnu cynlluniau yn rhai fesul cam, yn cael eu hystyried yn ystod 2024/25 ac yn cael eu cynnwys mewn adroddiadau ar y Rhaglen Gyfalaf yn y dyfodol; a

(d)       Chymeradwyo’r cynlluniau sydd wedi’u cynnwys yn Nhabl 6 yr adroddiad ar gyfer adran Rhaglen Gyfalaf Cronfa’r Cyngor sy’n cael ei hariannu’n rhannol trwy fenthyca.

Cyflwynodd y Cynghorydd Johnson yr adroddiad a oedd yn rhoi’r trosolwg manwl cyntaf i Aelodau am sefyllfa monitro cyllideb Cronfa’r Cyngor a’r Cyfrif Refeniw Tai ar gyfer blwyddyn ariannol 2023/24, a chyflwynodd y sefyllfa, yn seiliedig ar incwm a gwariant gwirioneddol ym Mis 6. 

Roedd y sefyllfa a ragwelwyd ar ddiwedd y flwyddyn fel a ganlyn:

Cronfa’r Cyngor

·         Diffyg gweithredol o £3.559 miliwn (heb gynnwys effaith y dyraniadau cyflog y byddai angen eu talu o gronfeydd wrth gefn -  a amcangyfrifir yn oddeutu £2.727 miliwn), a oedd yn newid ffafriol o £0.101 miliwn, ers ffigwr y diffyg a adroddwyd ym Mis 5.   Nodwyd fod yr effaith ariannol o ganlyniad i storm Babet heb gael ei gynnwys yn yr amcanestyniad ond roedd disgwyl iddo fod yn sylweddol.

·         Balans wrth gefn at raid ar 31 Mawrth 2024 o £3.776 miliwn (ar ôl amcangyfrif effaith dyfarniadau cyflog a chymryd i ystyriaeth y Balansau a ryddhawyd i Gronfeydd wrth Gefn ym Mis 5).

Y Cyfrif Refeniw Tai

·         Rhagwelwyd y byddai gwariant refeniw net yn ystod y flwyddyn (£0.069 miliwn) yn is na'r gyllideb a oedd yn symudiad ffafriol o (£0.075 miliwn) o'r ffigur a adroddwyd ym Mis 5.

·         Rhagwelwyd y byddai’r balans terfynol ar 31 Mawrth 2024 yn £3.266 miliwn.

Eglurodd y Rheolwr Cyllid Corfforaethol fod y rhagolygon economaidd yn parhau'n heriol gan fod lefelau chwyddiant yn parhau i fod yn uchel.  Roedd effeithiau hynny, ynghyd â'r cynnydd parhaus yn y galw am wasanaethau, yn dod yn fwyfwy anodd ymdrin â nhw wrth i gyllid y Cyngor fethu â chadw i fyny â maint y pwysau hynny.  Er mwyn cynorthwyo gyda rheoli’r risgiau hynny a lliniaru’r gorwariant cyffredinol a ragwelid, roedd moratoriwm drwy adolygu gwariant diangen ynghyd â phroses o reoli swyddi gweigion yn parhau.

            Wrth ymateb i gwestiwn gan y Cynghorydd Bithell, fe eglurodd y Rheolwr Cyllid Corfforaethol y disgwylir i gostau yn ymwneud â Storm Babet i fod ar gael i’w hadrodd yn ôl i Gabinet ym mis Rhagfyr.

PENDERFYNWYD:

(a)       Nodi’r adroddiad a’r effaith ariannol a amcangyfrifir ar gyllideb 2023/24; a

(b)       Bod y newid defnydd o £0.100m o gronfa wrth gefn ar gyfer y gwasanaeth Galw Gofal fel yr amlinellir yn yr adroddiad yn cael ei gymeradwyo.

Cyflwynodd y Cynghorydd Johnson yr adroddiad a oedd yn crynhoi’r newidiadau a wnaed i’r Rhaglen Gyfalaf 2023/24 ers ei gosod ym mis Ionawr 2023 hyd at ddiwedd Mis 6 (Medi 2023), ynghyd â’r gwariant gwirioneddol hyd yma a’r sefyllfa derfynol a ragwelir.

Bu gostyngiad net o £4.422 miliwn i’r Rhaglen Gyfalaf yn ystod y cyfnod, a oedd yn cynnwys:

• Lleihad yng nghyllideb net y rhaglen o (£1.342m) (Gweler Tabl 2 - Cronfa’r Cyngor

(CC) £4.326m, y Cyfrif Refeniw Tai (CRT) (£5.668m);

• Swm i’w ddwyn ymlaen i 2024/25 wedi’i gymeradwyo ym Mis 4 o (£3.080 miliwn)

Y gwariant gwirioneddol oedd £27.517 miliwn (Gweler Tabl 3).

Roedd derbyniadau cyfalaf a gafwyd yn yr ail chwarter o 2023/24 yn gyfanswm o £0.043m. Roedd hynny’n darparu arian dros ben diwygiedig a ragwelwyd yn y Rhaglen Gyfalaf ym Mis 6 o

£1.996m (o arian dros ben ym Mis 4 o £1.953m) ar gyfer Rhaglen Gyfalaf 2023/24 – 2025/26

cyn gwireddu derbyniadau cyfalaf ychwanegol ac/neu ffynonellau cyllid eraill.

Pan adroddwyd i’r Pwyllgor Trosolwg a Chraffu Adnoddau Corfforaethol gofynnwyd bod y tabl ar fuddsoddiad ar drefi sir yn cynnwys cyfnodau hirach er mwyn dangos buddsoddiadau dros amser.

PENDERFYNWYD:

(a)       Cymeradwyo’r adroddiad;

(b)       Cymeradwyo'r addasiadau i gael eu parhau; a

(c)        Chymeradwyo’r dyraniadau ychwanegol.

Cyflwynodd y Cynghorydd Healey yr adroddiad ac eglurodd bod y Cyngor wedi cyfrifo ei ôl troed carbon yn flynyddol i fesur cyfanswm yr allyriadau nwy t? gwydr yr oedd yn gyfrifol amdanynt i fonitro a chyfeirio ymdrechion datgarboneiddio at Garbon Sero Net erbyn 2030. Ym Medi 2023, roedd y cyfrifiad ar gyfer cyfnod 1 Ebrill 2022 - 31 Mawrth 2023 wedi’i gwblhau a’i gyflwyno i Lywodraeth Cymru (LlC).

Roedd y Diweddariad Allyriadau Carbon 2022/23 yn cyflwyno cyfrifiad canlyniadau 2022/23

ac yn eu cymharu nhw gyda ffigyrau gwaelodlin y Cyngor ar gyfer blwyddyn 2018/19 a oedd yn dangos lleihad mewn allyriadau nwy t? gwydr yn 2022/23. Roedd yr adroddiad hefyd yn cynnig eglurhad ar bâm bod allyriadau wedi newid yn ogystal â nodi unrhyw welliannau neu anawsterau yn ymwneud â’r data a’r fethodoleg.

Daeth yr adroddiad i ben gydag argymhelliad i archwilio’r defnydd o dechnolegau digidol fel Microsoft Power BI i wella ansawdd data ar gyfer rheoli mwy o allyriadau a lleihau amser staff yn casglu data, a hefyd ystyriaethau allweddol ar gyfer yr adolygiad Strategaeth Newid Hinsawdd yn 2024/25, yn arbennig y waelodlin ar gyfer allyriadau a thargedau ar gyfer y Cadwyn Cyflenwi a thargedau ar gyfer Symudedd a Chludiant.

Dywedodd y Prif Swyddog (Cynllunio, yr Amgylchedd a’r Economi) fod data yn aeddfedu o hyd ac y byddai hyd yn oed yn well y flwyddyn nesaf yn arbennig o ran staff yn teithio.   Codwyd cwestiynau yn y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu Yr Amgylchedd a’r Economi ar y ffordd y dylai data gael ei gyflwyno, ac yn y dyfodol byddai mathau gwahanol o ynni adnewyddadwy yn cael eu rhannu o fewn yr adroddiad.  Cafodd cais ei wneud hefyd am ddata ychwanegol ar ffigyrau gwaelodlin ac roedd yr adroddiad yn cael ei gefnogi ar y cyfan.

PENDERFYNWYD:

Nodi cynnwys yr adroddiad, a’r cynnydd a wnaed yn y flwyddyn ddiwethaf i wella prosesau casglu data mewn perthynas ag ôl-troed carbon y Cyngor.

Cyflwynodd y Cynghorydd Johnson yr adroddiad gan egluro bod gosod sail Treth y Cyngor yn rhan annatod o’r broses gosod cyllid refeniw a Threth y Cyngor

ar gyfer 2024/25. Roedd yn galluogi cyfrifo praesept Treth y Cyngor y flwyddyn nesaf ar gyfer Swyddfa Comisiynydd yr Heddlu a Throsedd

ar gyfer Gogledd Cymru.

Council Tax precept.

Roedd y sail wedi cael ei gyfrifo yn 66,081, ar gyfer eiddo sy’n cyfateb â band ‘D’ ar ôl

ystyried y cyfanswm o eiddo a fyddai’n destun Treth y Cyngor,

gan gynnwys y rheiny sy’n destun cyfraddau premiwm Treth y Cyngor, gan dynnu’r rhai

sydd wedi’u heithrio o Dreth y Cyngor neu lle mae gostyngiadau statudol i gartrefi’n berthnasol.

Mae gosod y sail dreth ar 66,081 gyfwerth â band ‘D’ hefyd yn ymgorffori’r

parhad o gyfraddau premiwm Treth y Cyngor o 75% ar gyfer eiddo Gwag Hirdymor

a 100% ar gyfer Ail Gartrefi. Yn gyffredinol mae hyn yn cynrychioli twf yn y sail dreth

o 0.4% o’i gymharu â’r flwyddyn flaenorol, gan gynrychioli 266 ychwanegol o eiddo sydd gyfwerth â band D.

PENDERFYNWYD:

(a)       Cymeradwyo’r sylfaen dreth yn seiliedig ar 66,081 o eiddo Band D at ddibenion gosod treth ar gyfer blwyddyn ariannol 2024/25;

(b)       Parhau i osod disgownt o ‘ddim’ ar gyfer eiddo dan unrhyw un o’r Dosbarthiadau Rhagnodedig (A, B neu C) a bod hynny'n berthnasol i’r sir gyfan; ac

(c)        At ddibenion pennu’r sylfaen dreth, mae’r sylfaen yn ymgorffori newidiadau arfaethedig i gyfraddau premiwm treth y cyngor a gosod cyfraddau ar 75% ar gyfer Eiddo Gwag Hirdymor a 100% ar gyfer Ail Gartrefi.

To consider proposals following the Notice of Motion (NOM) presented to Council in September 2023.

Cyflwynodd y Cynghorydd Johnson yr adroddiad gan ddweud yn ystod pandemig Covid bod Llywodraeth Cymru wedi ymrwymo i ddarparu cyllid ychwanegol i gefnogi prydau ysgol am ddim yn ystod cyfnod y gwyliau a hanner tymor.  Bwriad y cynllun oedd mynd i’r afael â ‘llwglyd dros y gwyliau’ ac i helpu teuluoedd a oedd yn methu ymdopi â’r argyfwng costau byw, a’r mecanwaith ar gyfer darparu’r fenter oedd un ai taliad uniongyrchol i deuluoedd â phlant cymwys neu dalebau, neu ddarparu cinio iddyn nhw.

Ar ddiwedd mis Mehefin fe gadarnhaodd LlC ei fod yn dod â’r gefnogaeth i ben

am ddarpariaeth prydau ysgol am ddim i blant yn ystod cyfnod y gwyliau a hanner tymor.

Mewn cyfarfod y Cyngor ar 26 Medi 2023 mabwysiadwyd Rhybudd o Gynnig i

Brydau Ysgol am Ddim, a’r prif bwyntiau oedd:

• Bod Cabinet yn ymrwymo i weithio i ddod o hyd i adnoddau yn ystod

gwyliau’r Nadolig i deuluoedd sy’n derbyn prydau ysgol am ddim ac i gyflwyno adroddiad

i Gabinet ym mis Tachwedd gyda chynigion ar sut y gellir cyflawni hyn. Byddai Cabinet

• yn sefydlu gweithgor i adrodd yn ôl i Gabinet.  Bydd y gweithgor

yn cael ei gadeirio gan Aelod Mainc Cefn y Cyngor ond bydd hefyd yn cynnwys y Cynghorydd Paul Johnson a’r Cynghorydd Mared Eastwood gyda chynrychiolwyr ar draws y Siambr.

            Roedd cylch gorchwyl y gweithgor wedi’i atodi i’r adroddiad. 

PENDERFYNWYD:

(a)       I gymeradwyo bod y taliad o £25.00 ar gyfer pob disgybl cymwys i fynd i’r afael â’r cyfnod dros wyliau’r Nadolig yn dod o’r gronfa galedi (amcangyfrifir cyfanswm o £129,825); a

(b)       Bod Gr?p Gweithgor yn cael ei sefydlu a bod y gr?p yn adrodd yn ôl ar ei ddarganfyddiadau cyn penderfynu ar gyllideb 2024/25.  Prif nod y Gweithgor yw ystyried ac argymell dewisiadau cynaliadwy ar gyfer gwyliau ysgol yn y dyfodol.

To seek approval for consultation for the authority’s draft waste strategy.

Cyflwynodd y Cynghorydd Hughes yr adroddiad ac eglurodd bod y Cyngor yn cefnogi’r datganiadau a wnaed gan Lywodraeth Cymru (LlC) i’r Sector Gyhoeddus ddod yn sero net erbyn 2030 ac ym mis Rhagfyr 2019 fe gymeradwyodd Aelodau’r Cabinet y symudiad i ddatblygu Strategaeth Newid Hinsawdd amlwg a fyddai’n gosod y prif nodau a gweithredoedd ar gyfer creu sefydliad carbon niwtral.

Mae lleihau eich defnydd o bethau na ellir eu hailddefnyddio ac ailgylchu a chynyddu eich defnydd o’r hyn y gallwch eu hailddefnyddio a’u hailgylchu i arbed adnoddau gwerthfawr yn rhan allweddol o gyrraedd sero net.

Mae’r Strategaeth Adnoddau a Gwastraff drafft wedi arwain y cyfeiriad strategol i leihau gwastraff ac i ragori ar dargedau ailgylchu statudol LlC.  Heb weithredu bydd yr Awdurdod mewn perygl o gael dirwyon gwerth £1.13 miliwn am beidio â chyflawni’r targedau hyn yn 2021/2022 a 2022/2023 a mwy o ddirwyon yn 2023/2024 a thu hwnt.

Mae’r Strategaeth newydd yn arddangos i’r Gweinidog ymrwymiad y Cyngor i wneud y newid.  Roedd yr adroddiad yn gofyn am gymeradwyaeth i gyflawni ymarfer ymgynghori ar y Strategaeth Adnoddau a Gwastraff drafft.

Pwysleisiodd y Prif Swyddog (Strydwedd a Thrafnidiaeth) y risg o ddirwyon posib am dorri rheolau o beidio â chyflawni’r targedau ailgylchu statudol, a heb newidiadau sylweddol i’r gwasanaeth roedd yn annhebygol y byddai’r targedau yn cael eu cwrdd.    Amlygodd y Prif Swyddog y dadansoddiad cyfansoddiadol a oedd yn dangos y byddai 58% o’r hyn a aeth i mewn i’r bin gwastraff gweddilliol wedi gallu cael ei ailgylchu yn defnyddio’r gwasanaethau presennol gyda 30% yn wastraff bwyd.   

Ffocws y Strategaeth Adnoddau a Gwastraff newydd oedd i gefnogi preswylwyr a chymunedau i osgoi gwastraff ac i hyrwyddo ailddefnyddio deunyddiau gwerthfawr, a phan fo hynny ddim yn bosib, i alluogi preswylwyr i ailgylchu eitemau trwy gael gwared arnyn nhw yn y ffrwd dros ben fel y cam olaf.

Ynghyd â’r mandad i addysgu’r cyhoedd ar ailgylchu a gweithdrefnau gorfodi, mae’r Gweinidog wedi gofyn i waith pellach gael ei wneud gan yr awdurdod i ddarparu cynllun gweithredu gyda mwy o feddwl y tu cefn iddo sy’n fwy realistig ac yn seiliedig ar dystiolaeth fel rhan o’r Strategaeth Adnoddau a Gwastraff.  Byddai’n golygu ymdrech ar y cyd gyda’r Prif Swyddog yn egluro ei bod yn bwysig fod preswylwyr a chymunedau yn cael y cyfle i siapio’r cynigion a byddai hynny’n golygu bod angen cynnal ymgynghoriad llawn. 

Byddai’r ymgynghoriad yn cael ei lansio ar 1 Rhagfyr ac yn cael ei gynnal tan 12 Ionawr.  Byddai’n edrych fel arolwg byr ar-lein, cyfres o ddigwyddiadau galw heibio wyneb yn wyneb, sesiynau briffio i Aelodau a Chynghorau Tref a Chymuned a, phan na fyddai mynediad ar gael i’r arolwg ar-lein byddai arolygon papur yn cael eu darparu.

Cefnogodd yr Aelodau gynnwys yr adroddiad a’r ymgynghoriad sydd ar y ffordd.

PENDERFYNWYD:

(a)       Bod y Cabinet yn cydnabod y cynnydd sy’n cael ei wneud ar gyflawni Strategaeth Adnoddau a Gwastraff cadarn ac effeithiol i gwrdd â thargedau sero net ac i leihau’r siawns o risg o ddirwyon a chyflawni targedau ailgylchu statudol; a

(b)       Bod dechrau ar yr ymarfer ymgynghori ar Strategaeth Adnoddau a Gwastraff drafft yn cael ei gymeradwyo.

Cyflwynodd y Cynghorydd Bibby yr adroddiad ac eglurodd o fewn Adroddiad Monitro Cyllideb Refeniw 2023/24 (Mis 4) a gyflwynwyd i’r Cabinet ym mis Medi 2023, yr argymhellwyd bod adroddiad ar wahân yn cael ei baratoi gan Dai a Chymunedau yn ôl gofynion Rheolau Gweithdrefnau Ariannol y Cyngor, i ymhelaethu ar y rhesymau dros y gorwariant sylweddol ar y gyllideb ddigartrefedd a’r mesurau lliniaru a oedd yn cael eu rhoi ar waith.

Roedd cyllidebau penodol yn y gwasanaeth Datrysiadau Tai ar gyfer lleoliadau llety i bobl ddigartref ar gyfer ‘tai dros dro’.

  Yn ogystal â’r gyllideb

ar gyfer y lleoliadau hyn, gan gynnwys y Canolbwynt Digartrefedd, roedd cyllideb benodol arall ar gyfer llety brys.  Byddai’r gyllideb hon yn cael ei defnyddio pan nad oedd capasiti ar ôl mewn llety dros dro arall oedd yn y gyllideb.  Roedd y llety brys a ddefnyddiwyd yn bennaf yn ystafelloedd mewn gwestai, o fewn a thu allan i ffiniau

Sir y Fflint, ynghyd â rhai ffurfiau eraill o letyai gwyliau fel carafanau a rhandai.

Roedd dewisiadau wedi’u datblygu i’w hystyried i reoli’r gorwariant ar y gyllideb ddigartrefedd, a amlinellwyd yn atodiad yr adroddiad.

Eglurodd y Prif Swyddog (Tai a Chymunedau) fod y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu Cymunedau a Thai wedi ystyried yr adroddiad ac wedi cefnogi’r dewisiadau wedi’u hamlinellu yn yr atodiad. 

PENDERFYNWYD:

(a)       Nodi’r sefyllfa ariannol ddiweddaraf o ran ddigartrefedd; a

(b)       Chefnogi’r dewisiadau a amlinellwyd yn atodiad 1 i gynyddu cyflenwad a lliniaru gorwariant pellach ar y gyllideb ddigartrefedd.

To secure agreement for expansion of specialist provision.

To approve changes to the Corporate Debt Recovery Policy to strengthen the collection of Housing Rent.

Cyflwynodd y Cynghorydd Bibby adroddiad a dywedodd bod adroddiad diweddar i’r Pwyllgor Trosolwg a Chraffu Cymuned a Thai wedi darparu’r wybodaeth ddiweddaraf ar weithredu’r broses o gasglu rhent tai, ynghyd â’r cynigion i wella casgliadau drwy gymryd achos llys yn gynt. 

Mae’r adroddiad hwn yn cynnwys y cynigion i ddiwygio Polisi Adfer Dyledion Corfforaethol ac i gryfhau’r broses adfer dyledion ar gyfer rhent tai.

Y newid allweddol oedd trothwy wedi’i ddogfennu ar gyfer cymryd achos llys yn erbyn y deiliad contract a oedd yn ddyledus o 12 wythnos o rent ac/neu £1,500 ac oedd ddim yn cyfathrebu â’r Cyngor.

Newidiadau bach eraill i’r Polisi Adfer Dyledion Corfforaethol oedd diddymu awdurdodiadau a fyddai’n efelychu newidiadau diweddar i’r Rheolau Gweithdrefn Ariannol lle byddai gan y Rheolwr Cyllid Corfforaethol ymreolaeth i ddiddymu dyledion sengl hyd at £10,000 (yn hytrach na £5,000).  Byddai dyledion rhwng £10,000 a £25,000 yn 

parhau i gael eu diddymu mewn ymgynghoriad â’r Aelod Cabinet ac roedd dyledion yn uwch na £25,000 yn cael eu cyfeirio at Gabinet cyn y diddymu.

            Eglurodd y Prif Swyddog (Llywodraethu) bod y newid arfaethedig yn cael ei gyflwyno i Bwyllgor Trosolwg a Chraffu Adnoddau Corfforaethol y flwyddyn flaenorol ac wedi ei dderbyn yn bositif.

PENDERFYNWYD:

(b) Cymeradwyo’r newidiadau arfaethedig i’r Polisi Dyledion Corfforaethol i gryfhau prosesau casglu Rhent Tai trwy gymryd camau trwy’r llys, fel dull diofyn, mewn achosion lle nad oedd deiliaid contract yn gwneud taliadau, lle’r oedd ganddynt 12 wythnos o ôl-ddyledion a/neu yr oedd arnynt £1,500 neu fwy.

To seek approval of the proposed Childcare and Early Years Capital (phase 2) Programme to allow submission of a Business Justification Case to Welsh Government to release Capital funding for the projects noted.

To present the updated Policy for Disabled Facilities Grants.

Cyflwynodd y Cynghorydd Bibby’r adroddiad ac eglurodd fod Deddf Grantiau Tai, Adeiladu ac Adfywio 1996 yn rhoi dyletswydd orfodol ar Awdurdodau Lleol i ddarparu grantiau cyfleusterau i bobl anabl. 

Roedd y grant ar gael i addasu neu ddarparu cyfleusterau i unigolion anabl mewn annedd. Roedd yr adroddiad oedd yn manylu’r newidiadau i’r polisi oedd yn ofynnol i alinio addasiadau ar gyfer y sector preifat neu gyda rhai tai cyngor awdurdod lleol. 

Roedd y terfyn statudol ar gyfer Grant Cyfleusterau i Bobl Anabl wedi’i osod gan Lywodraeth Cymru ac roedd yn £36,000 ar hyn o bryd fesul cais o fewn cyfnod o bum mlynedd.    Fodd bynnag, mae modd cyflwyno ceisiadau eraill o fewn y cyfnod hwnnw os yw cyflwr meddygol y cwsmeriaid wedi newid.  Byddai’r achos yn cael ei adolygu gyda’r Therapydd Galwedigaethol ar ôl derbyn y cais.

Mae’n rhaid i’r Cyngor sicrhau fod unrhyw waith addasu’n darparu’r

datrysiad mwyaf effeithiol yn y tymor hir i fodloni anghenion yr unigolyn anabl.

Datganodd y Cynghorydd Attridge, a oedd yn bresennol fel arsylwr, ddatganiad personol.  

Eglurodd y Prif Swyddog (Tai a Chymunedau) fod y Pwyllgor Trosolwg Cymunedau a Thai wedi ystyried yr adroddiad fis ynghynt a chefnogwyd yr argymhellion.   Gofynnwyd nifer o gwestiynau, a’u hateb, ynghylch argaeledd Therapyddion Galwedigaethol a phridiannau tir.

PENDERFYNWYD:

Bod y polisi Addasiadau i Bobl Anabl a ddiweddarwyd oedd yn cynnwys cartrefi preifat ac eiddo stoc y cyngor yn cael eu cefnogi a’u cymeradwyo. 

To provide an update on the progress of the Council’s Housing Strategy 2019-2023 and action plan.

Cyflwynodd y Cynghorydd Bibby yr adroddiad i roi’r wybodaeth ddiweddaraf ar ddarparu’r Cynllun Cyflawni Strategaeth Dai 2019-2024 gyda phwyslais arbennig ar y flwyddyn ariannol 2022/23.

Roedd gan y Strategaeth Dai gynllun cyflawni oedd yn gosod 3 blaenoriaeth strategol a gweithgaredd cysylltiol i gyflawni’r blaenoriaethu hynny:

Blaenoriaeth 1: Cynyddu’r cyflenwad i ddarparu’r math cywir o gartrefi yn y lleoliad cywir.

Blaenoriaeth 2: Darparu cefnogaeth i sicrhau bod pobl yn byw ac yn aros yn y math cywir o gartref

Blaenoriaeth 3: Gwella ansawdd a chynaliadwyedd cartrefi

Darparwyd manylion ar y cynnydd yn erbyn y cynllun gweithredu ar gyfer blwyddyn ariannol 2022/23; rhaglen ddatblygu/darparu arfaethedig; cynnydd yn erbyn y mesurau sefydledig; adnewyddu’r strategaeth dai a’r cynllun gweithredu; a’r camau nesaf.   Mae’r camau nesaf yn amlinellu fframwaith ar gyfer adnewyddu’r strategaeth a’r amserlenni adrodd.

            Croesawodd y Cynghorydd Johnson yr adroddiad a oedd yn egluro lefel yr her a wynebir yn sgil yr hinsawdd economaidd sydd ohoni.

Roedd yr adroddiad eisoes wedi cael ei gyflwyno i’r Pwyllgor Trosolwg a Chraffu Tai ac ni chafwyd unrhyw sylwadau ar yr argymhellion.

PENDERFYNWYD:

(a)       Derbyn y sylwadau ar Gynllun Gweithredu Strategaeth Tai 2019/24; a

(b)       Nodi’r newidiadau canlynol a amlinellwyd yn yr adroddiad:-

·         Y broses PDP a symud i borth ar-lein

·         Dileu’r cyfyngiad 20% ar y gyllideb ar gyfer caffaeliadau

·         Alinio safonau a graddfa ymyrraeth ar gyfer caffaeliadau o dan y Grant Tai Cymdeithasol gyda’r rhai o’r Rhaglen Gyfalaf ar gyfer Llety Dros Dro

To provide the final report, detailing a summary of the findings following Stage 2 completion including a summary of feedback following consultation and stakeholder engagement.

Cyflwynodd y Cynghorydd Mullin yr adroddiad ac eglurodd bod yn rhaid i Gynghorau gyflwyno adroddiad hunanasesu ar gyfer bob blwyddyn ariannol.  Rhaid i’r adroddiad nodi ei gasgliadau yngl?n ag i ba raddau y mae wedi bodloni’r gofynion perfformiad yn ystod y flwyddyn honno, ac unrhyw gamau yr oedd yn bwriadu eu cymryd, neu yr oedd eisoes wedi’u cymryd, i gynyddu’r graddau y mae’n bodloni’r gofynion perfformiad.

Roedd y model hunanasesu yn dilyn proses tri cham:

·         Cam un – dadansoddi a gwerthuso ‘wrth ddesg’

·         Cam dau - canfod barn, ymgynghori ac ymgysylltu

·         Cam tri - cyhoeddi’r asesiad terfynol a’r cynllun gwella

Eglurodd y Prif Weithredwr bod canlyniadau’r Hunanasesiad Corfforaethol wedi nodi bod y Cyngor, ar y cyfan, yn perfformio’n dda yn erbyn yr asesiad; 3% Arfer Orau, 6% Arfer Orau / Tystiolaeth Dda a 74% Tystiolaeth Dda.  Nododd ganlyniadau’r Hunanasesiad Corfforaethol gyfleoedd ar gyfer gwelliant hefyd; 14% Tystiolaeth ond Angen Camau Gweithredu Pellach a 2% Peth Tystiolaeth ond Diffyg mewn Meysydd Allweddol.

Croesawodd y Cynghorydd Healey y ddogfen a llongyfarchodd bawb a oedd ynghlwm â’r broses.

PENDERFYNWYD:

(a)       Bod canfyddiadau Hunanasesiad Corfforaethol 2022/23 yn cael eu derbyn a’u cymeradwyo; a

(b)       Bod y cyfleoedd ar gyfer gwella a nodwyd yn Hunanasesiad Corfforaethol 2022/23 yn cael eu cymeradwyo.

Cyflwynodd y Cynghorydd Johnson yr adroddiad a oedd yn darparu’r wybodaeth fanwl gyntaf i Aelodau am sefyllfa monitro cyllideb Cronfa’r Cyngor a’r Cyfrif Refeniw Tai ar gyfer blwyddyn ariannol 2023/24, a chyflwynodd y sefyllfa, yn seiliedig ar incwm a gwariant gwirioneddol, fel yr oedd ym Mis 5. 

Y sefyllfa a ragwelwyd ar gyfer diwedd y flwyddyn oedd:

Cronfa’r Cyngor

·         Diffyg gweithredol o £3.660 miliwn (heb gynnwys effaith y dyfarniadau cyflog y byddai angen eu talu o gronfeydd wrth gefn - amcangyfrif o £2.727 miliwn ar yn o bryd), a oedd yn newid anffafriol o £1.016 miliwn ers ffigwr y diffyg a adroddwyd ym Mis 4.

·         Balans wrth gefn at raid ar 31 Mawrth 2024 o £3.027 miliwn (ar ôl amcangyfrif effaith dyfarniadau cyflog) 

Y Cyfrif Refeniw Tai

·         Rhagwelir y bydd gwariant refeniw net yn ystod y flwyddyn £0.006 miliwn yn uwch na’r gyllideb a oedd yn symudiad cadarnhaol o £0.071 miliwn o’r ffigwr a adroddwyd ym Mis 4; a

·         Rhagwelwyd y byddai’r balans terfynol ar 31 Mawrth 2024 yn £3.191 miliwn.

Roedd y rhagolygon economaidd yn dal i fod yn heriol o ganlyniad i lefelau chwyddiant uchel. Roedd effeithiau hynny, ynghyd â chynnydd parhaus mewn galw am wasanaeth yn

dod yn fwyfwy anodd i ddelio â nhw gan nad oedd cyllid y Cyngor yn gallu delio â graddfa’r pwysau hynny. Er mwyn cynorthwyo gyda rheoli’r risgiau hynny a lliniaru’r gorwariant cyffredinol a ragwelid, roedd moratoriwm drwy adolygu gwariant diangen ynghyd â phroses o reoli swyddi gweigion yn parhau.

Cyflwynwyd yr adroddiad i’r Pwyllgor Trosolwg a Chraffu Adnoddau Corfforaethol a darparwyd yr atebion i’r cwestiwn naill ai yn y cyfarfod neu’n fuan wedyn. 

Pwysleisiodd y Rheolwr Cyllid yr angen i wasanaethau ymdrin ag unrhyw gynigion i rewi gwariant mewn modd cadarn.   Byddai neges am foratoriwm yn cael ei hanfon at bob aelod o staff.  

PENDERFYNWYD:

Nodi’r adroddiad a’r effaith ariannol a amcangyfrifir ar gyllideb 2023/24.

Cyflwynodd y Cynghorydd Bithell yr adroddiad ac eglurodd bod y Gorchmynion Gwarchod Mannau Cyhoeddus yn ymyrraeth i atal unigolion, neu grwpiau, rhag ymddwyn yn wrthgymdeithasol mewn mannau cyhoeddus.  Roeddent yn rhan o Ddeddf Ymddygiad Gwrthgymdeithasol, Troseddu a Phlismona 2014.

Gan ddod i rym ar 19 Hydref 2017, cymeradwyodd y Cabinet

Orchymyn Diogelu Mannau Cyhoeddus mewn perthynas â rheoli c?n yn dilyn cyfnod ymgynghorol a gofynion eraill dan Ddeddf Ymddygiad Gwrthgymdeithasol, Troseddu a Phlismona 2014. Roedd

y Gorchymyn Gwarchod Mannau Cyhoeddus yn ei gwneud yn ofynnol i berchnogion c?n:

1. Waredu gwastraff eu c?n o bob man cyhoeddus o fewn Sir y Fflint

2. Mynd â modd o godi gwastraff eu c?n i fyny gyda nhw

3. Rhoi eu ci ar dennyn pan fo swyddog awdurdodedig yn gofyn iddynt pan fo’r ci

yn achosi niwsans

4. Gwahardd c?n rhag mynd ar ardaloedd chwarae caeau chwaraeon cyhoeddus wedi eu marcio,

ardaloedd hamdden ffurfiol gan gynnwys ond heb fod yn gyfyngedig i lawntiau bowlio

a chyrtiau tennis, ardaloedd chwarae gydag offer i blant gyda ffensys o’u cwmpas a phob

ardal ar diroedd ysgolion

5. Cadw eu c?n ar dennyn mewn mynwentydd.

O dan ddarpariaethau Deddf Ymddygiad Gwrthgymdeithasol, Troseddu a Phlismona 2014,

roedd Gorchymyn Man Cyhoeddus Dynodedig Sir y Fflint ar gyfer Alcohol yn newid yn awtomatig i

Orchymyn Gwarchod Mannau Cyhoeddus ar yr un dyddiad.  Roedd y gorchymyn hwn yn rhoi p?er i Swyddogion yr Heddlu ofyn i aelodau o’r cyhoedd ildio alcohol os oeddent yn credu bod aelod o’r cyhoedd

yn achosi niwsans mewn man cyhoeddus. Nid oedd hyn yn waharddiad alcohol llwyr

mewn ardal gyhoeddus, ac nid oedd hyn yn berthnasol i eiddo trwyddedig, ond yn annog

yfed yn gall.

Adnewyddwyd y ddau Orchymyn yn 2020 ac roedd y ddau bellach angen eu hadolygu a’u hadnewyddu neu byddent yn dod i ben ar 29 Hydref 2023.

Gallai unrhyw awdurdod lleol sy’n gwneud Gorchymyn Gwarchod Mannau Cyhoeddus ymestyn y cyfnod gweithredol cyn belled â’i fod yn fodlon, ar sail resymegol, bod angen gwneud hynny i atal y gweithgareddau a nodwyd yn y gorchymyn rhag digwydd neu ailddigwydd, neu gynnydd yn amlder neu ddifrifoldeb y gweithgareddau hynny, ar ôl y cyfnod hwnnw.

Yn ogystal â hynny, mae Cyngor Tref yr Wyddgrug a Chlwb Pysgota Cei Connah a’r Cylch wedi gofyn i’r Cyngor ddiwygio’r Gorchymyn Gwarchod Mannau Agored Cyhoeddus Rheoli C?n i wahardd c?n o Erddi Coffa yr Wyddgrug, Maes Bodlonfa, yr Wyddgrug,

a The Rosie, Parc Gwepra, Cei Connah.

Cynhaliwyd ymgynghoriad ar y gwaharddiadau cyfredol a’r amrywiadau arfaethedig yn unol â’r gofynion cyfreithiol am 5 wythnos rhwng 5 Mehefin ac 14 Gorffennaf 2023.  Derbyniwyd cyfanswm o 881 ymateb.  Roedd cefnogaeth gref i adnewyddu’r ddau

Orchymyn Gwarchod Mannau Cyhoeddus fel y nodwyd yn yr adroddiad, gan gynnwys yr amrywiadau a geisiwyd.

            Eglurodd y Prif Swyddog (Cynllunio, yr Amgylchedd a’r Economi) eu bod wedi derbyn deiseb mewn perthynas â gerddi coffa’r Wyddgrug ac er bod yr awdurdod wedi ei chydnabod, roedd prosesau llym yn golygu nad oedd modd ei hystyried ac argymhellwyd gorfodi’r gwaharddiad.   Roedd yn bwysig nodi bod yr ymatebion y tu allan i’r cyfnod ymgynghori a ddaeth i ben ym mis Gorffennaf 2023.   O’r ymgynghoriad, roedd dros 60% o blaid gwahardd c?n o’r ardd goffa yn yr Wyddgrug.   Cadarnhaodd bod y cynlluniau ar-lein ac ar y safle yn ystod y cyfnod ymgynghori.

PENDERFYNWYD:

Cymeradwyo ymestyn y Gorchmynion Gwarchod Mannau Cyhoeddus i gynnwys rheoli c?n ac alcohol yn Sir y Fflint, fel yr amlinellir isod:

            Bydd y Gorchymyn Gwarchod Mannau Cyhoeddus Rheoli C?n yn ei gwneud yn ofynnol i unigolion sy’n gyfrifol am gi:

                     I.        Waredu gwastraff eu c?n o bob man cyhoeddus o fewn Sir y Fflint

                    II.        Gwahardd cymryd, neu ganiatáu i’r ci fynd neu aros yn yr ardaloedd canlynol:

-          Ardal o fewn tir ysgol

-          Ardaloedd chwarae mewn ardaloedd hamdden ffurfiol gan gynnwys ond nid yn gyfyngedig i lawntiau bowlio a chyrtiau tennis

-          Llwybr gyda ffensys o amgylch The Rosie, Parc Gwepra, Cei Connah, fel y nodir ar y map yn atodiad 3

-          Parc Coffa Yr Wyddgrug, Maes Bodlonfa, Yr Wyddgrug fel y dengys yn atodiad 4

III         Cadw eu ci ar dennyn mewn mynwent

IV        Sicrhau bod ganddynt fodd priodol o godi gwastraff eu ci o’r holl lefydd cyhoeddus yn Sir y Fflint

V         Rhoi eu c?n ar dennyn, ar gais swyddog awdurdodedig os yw’r ci yn rhydd ac yn achosi niwsans neu annifyrrwch i unigolyn, aderyn neu anifail arall

Effaith y Gorchymyn Gwarchod Mannau Cyhoeddus Alcohol yw gosod y gwaharddiadau a/neu’r

gofynion canlynol mewn mannau cyhoeddus yn Sir y Fflint, drwy’r amser:

1. mae unrhyw berson sydd, heb esgus rhesymol, yn parhau i yfed diod feddwol mewn man cyhoeddus o fewn yr Ardal Gyfyngedig pan fydd swyddog awdurdodedig yn gofyn iddo beidio, yn cyflawni trosedd.
2. mae unrhyw berson sydd, mewn man cyhoeddus o fewn yr Ardal Gyfyngedig, heb esgus rhesymol, sy’n methu ag ildio unrhyw ddiod feddwol sydd yn eu meddiant pan fydd Swyddog Awdurdodedig yn gofyn iddo beidio, yn cyflawni trosedd.
3. mae’n rhaid i swyddog awdurdodedig sy’n gosod gofyniad o dan Erthygl 4(a) ac/neu 4(b) uchod ddweud wrth y person fod methu â chydymffurfio â’r gwaharddiad ac/neu’r gofyniad, heb esgus rhesymol, yn drosedd.

(b)       Yn amodol ar gymeradwyaeth, bod y Gorchmynion Gwarchod Mannau Agored sy'n cwmpasu rheolaeth c?n ac alcohol yn dechrau ar 29 Hydref 2023, yn dilyn cyfnod rhybudd a chyhoeddusrwydd y gorchymyn sydd ar ddod.

To provide the annual update on the Council Housing Needs prospectus which allows the local authority to identify their priorities for Social Housing Grant as part of the WG Grant framework. The prospectus also provides a clear and concise summary of the housing need and demand.

Cyflwynodd y Cynghorydd Bibby yr adroddiad ac eglurodd fod ar Lywodraeth Cymru angen i bob Awdurdod Lleol (ALl) ddatblygu Prosbectws Anghenion Tai i’w ddiweddaru yn flynyddol. 

Rhoddodd y Prif Swyddog (Tai a Chymunedau) wybod bod y prosbectws presennol wedi cael ei adolygu a bod drafft diwygiedig wedi cael ei ddatblygu i’w gymeradwyo.  Nid oedd fformat a chynnwys y prosbectws wedi newid yn sylweddol i addasu’r cyfeiriad teithio a nodwyd yn y prosbectws y llynedd.   Roedd y newidiadau a nodwyd yn yr adroddiad yn adlewyrchu’r galw cynyddol am dai cymdeithasol o’r gofrestr tai a dyletswyddau tai, gan gynnwys galw sylweddol uwch am lety dros dro, oedd yn effeithio ar y tîm atal digartrefedd a chyllideb refeniw y Cyngor. 

Roedd yr adroddiad yn cynnig diweddariad blynyddol ar brosbectws Anghenion Tai’r Cyngor er mwyn sicrhau, fel rhan o fframwaith Grantiau LlC, bod yr ALl yn nodi eu blaenoriaethau ar gyfer y Grant Tai Cymdeithasol, yn ogystal â darparu crynodeb clir a chryno o’r angen a’r galw am dai.

Mewn ymateb i sylw gan y Cynghorydd Hughes, eglurodd y Prif Swyddog (Tai a Chymunedau) bod gwaith ymchwil yn mynd rhagddo i gynnig crynodebau pellach ar reoli cartrefi gweigion er mwyn darparu dadansoddiad pellach o eiddo lle nad oes llawer o alw amdanynt.

Roedd yr adroddiad eisoes wedi cael ei gyflwyno i’r Pwyllgor Trosolwg a Chraffu Tai ac ni chafwyd unrhyw sylwadau ar yr argymhellion.   Sefydlwyd Gr?p Tasg a Gorffen i adrodd yn ôl i’r Pwyllgor Trosolwg a Chraffu ym mis Rhagfyr.

PENDERFYNWYD:

(a)       Cymeradwyo cynnwys Prosbectws Anghenion Tai drafft Sir y Fflint; a

(b)       Nodi bod angen adolygu Strategaeth Tai Lleol 2019-2024 y flwyddyn nesaf. 

To provide an update on the voter identification (ID) process and support provided to voters who do not have an acceptable form of photo ID. It also outlines work undertaken to promote Voter ID and planned communications ahead of the Police and Crime Commissioner elections scheduled for Thursday 2 May 2024.

Cyflwynodd y Cynghorydd Mullin yr adroddiad ac eglurodd fod Deddf Etholiadau 2022 wedi gwneud nifer o newidiadau i broses etholiadau Seneddol y DU ac etholiadau Comisiynydd yr Heddlu a Throsedd. Nid oedd hyn yn berthnasol i etholiadau Cyngor Sir y Fflint, Cynghorau Tref a Chymuned neu’r Senedd.

Roedd rhai o’r newidiadau’n cynnwys y gofyniad bod pleidleiswyr yn dangos prawf adnabod â llun wedi’i gymeradwyo yn yr orsaf bleidleisio, newidiadau i reoliadau ceisiadau pleidleisio absennol, hawliau pleidleisio dinasyddion y DU a ‘phleidleisiau am oes’ ar gyfer etholwyr tramor

Mae’r adroddiad hwn yn rhoi’r wybodaeth ddiweddaraf ar y broses prawf adnabod i bleidleisio a’r gefnogaeth a ddarperir i bleidleiswyr nad oedd ganddynt fath derbyniol o brawf adnabod â llun.  Mae hefyd yn

amlinellu’r gwaith a gwblhawyd i hyrwyddo’r Prawf Adnabod i Bleidleisio a’r trefniadau cyfathrebu arfaethedig

ar gyfer etholiadau Comisiynydd yr Heddlu a Throsedd, ddydd Iau 2 Mai 2024. 

            Cafwyd trafodaeth ar y mathau o ddulliau adnabod a fyddai’n dderbyniol a dywedodd y Prif Swyddog (Llywodraethu) fod nifer ohonynt, a’u bod wedi’u rhestru ar wefan y Cyngor.   Dywedodd hefyd y gallai pobl wneud cais am bleidlais bost neu enwebu pleidleisiwr drwy ddirprwy ar eu rhan.

            Mewn ymateb i gwestiwn gan y Cynghorydd Bithell ar hysbysu preswylwyr, eglurodd y Prif Swyddog eu bod wedi ysgrifennu at bob aelwyd yn Sir y Fflint â’r manylion, a bod datganiadau i’r wasg wedi cael eu cyhoeddi ac yn parhau i gael eu cyhoeddi yn y cyfnod yn arwain at yr etholiadau.

            Gofynnodd y Cynghorydd Bibby pa hyfforddiant fyddai’n cael ei ddarparu i’r staff sy’n gweithio mewn gorsafoedd pleidleisio.   Eglurodd y Prif Swyddog fod hyfforddiant yn cael ei ddarparu i bob aelod o staff sy’n gweithio mewn gorsafoedd pleidleisio cyn bob etholiad ac y byddai hyn yn cael ei gynnwys yn yr hyfforddiant.   Roedd y Cyngor hefyd yn gweithio’n agos gyda Heddlu Gogledd Cymru drwy gydol unrhyw gyfnod etholiadau.

PENDERFYNWYD:

(a)       Nodi’r wybodaeth ddiweddaraf am Brawf Adnabod i Bleidleisio;

(b)       Cefnogi’r gwaith a gwblhawyd a’r trefniadau cyfathrebu sydd ar y gweill i hyrwyddo’r Prawf Adnabod i Bleidleisio.

Cyflwynodd y Cynghorydd Bithell adroddiad a oedd yn ceisio cymeradwyaeth i ddirprwyo pob mater ac ymatebion y Cyngor sy’n ymwneud â Datblygiadau o Arwyddocâd Cenedlaethol a Phrosiectau Isadeiledd Sylweddol Cenedlaethol i’r Prif Swyddog (Cynllunio, yr Amgylchedd a’r Economi).

Amlinellwyd y newidiadau i’r Cynllun Dirprwyo a geisiwyd yn yr adroddiad ac roedd y rhain yn cynnwys bob cam mewn perthynas â’r ddau fath o gais.

Rhoddwyd enghreifftiau o’r ddau fath o brosiect gan y Prif Swyddog (Cynllunio, yr Amgylchedd a’r Economi). 

PENDERFYNWYD:

(a)       Cymeradwyo’r newidiadau arfaethedig i’r Cynllun Dirprwyo fel yr amlinellir yn yr adroddiad a;

(b)       Cymeradwyo’r newidiadau arfaethedig i’w gweithredu dan Bwerau Dirprwyedig i Arweinydd y Cyngor fel yr amlinellir yn yr adroddiad.

That having considered the Revenue Budget Monitoring 2023/24 (month 9) report, the Committee recommends:

(a)       that Cabinet rejects the Governance carry-forward request;

(b)       that Cabinet commissions a risk assessment of rejecting the Planning, Environment & Economy carry-forward request; and

(c)       that any carry-forward request should be risk assessed against elements of other portfolio budgets.

That the press and public be excluded from the meeting as the following item was considered to be exempt by virtue of paragraph 15 of Part 4 of Schedule 12A of the Local Government Act 1972 (as amended).

To review and comment on the cost pressures, proposed cost reductions, and associated risks.

Cymeradwywyd cofnodion y cyfarfodydd a gynhaliwyd ar 14 Rhagfyr 2023 ac 11 Ionawr 2024, fel y’u cynigiwyd a’u heiliwyd gan y Cynghorwyr Linda Thomas a Bill Crease.

Myfyriodd y Cadeirydd ar ei sylwadau yng nghyfarfod mis Rhagfyr yngl?n â’r amser a oedd ar gael i bennu’r gyllideb ar gyfer 2024/25 a’r heriau ar gyfer y portffolios.

PENDERFYNWYD:

Cymeradwyo’r ddwy set o gofnodion fel cofnod cywir.

Dim.

To consider the Forward Work Programme of the Corporate Resources Overview & Scrutiny Committee.

Cyflwynodd Rheolwr Gwasanaethau Democrataidd y Rhaglen Waith bresennol i’w hystyried.

Cafodd yr argymhellion eu cynnig a’u heilio gan y Cynghorwyr Kevin Rush a Bill Crease.

PENDERFYNWYD:

(a)       Nodi’r Rhaglen Waith; a

(b)       Rhoi awdurdod i Reolwr y Gwasanaethau Democrataidd, mewn ymgynghoriad â Chadeirydd y Pwyllgor, i amrywio’r Rhaglen Waith rhwng cyfarfodydd, yn ôl yr angen.

To provide the Revenue Budget Monitoring 2023/24 (Month 9) report and the Capital Programme 2023/24 (Month 9) report.

Cyflwynodd y Rheolwyr Cyllid Strategol sefyllfa monitro cyllideb refeniw 2023/24 ym mis 9 ar gyfer Cronfa’r Cyngor a’r Cyfrif Refeniw Tai a’r Rhaglen Gyfalaf, cyn i’r Cabinet ei hystyried.

Monitro’r Gyllideb Refeniw

O ran Cronfa’r Cyngor, yr oedd y sefyllfa ddisgwyliedig ar ddiwedd y flwyddyn yn golygu bod yna ddiffyg gweithredol o £2.502 miliwn a oedd yn newid ffafriol o £0.440 miliwn ers ffigwr y diffyg a adroddwyd ym mis 8.  Byddai hyn yn gadael balans o £5.108 miliwn ar ddiwedd y flwyddyn yn y gronfa wrth gefn at raid ar ôl union effaith y dyfarniadau cyflog a’r dyraniadau a gymeradwywyd yn flaenorol.  O ganlyniad i’r moratoriwm parhaus ar wariant ymrwymedig heb fod dan gontract a phroses rheoli swyddi gweigion, yr oedd £1.548 miliwn o wariant gohiriedig a / neu hwyr wedi ei nodi ym mis 9.  Crynhowyd y newidiadau i gyllidebau a gymeradwywyd a wnaed ers mis 8 ynghyd ag amrywiannau sylweddol, risgiau yn ystod y flwyddyn / materion sy’n dod i’r amlwg a risgiau eraill sydd wedi eu holrhain fel y nodir yn yr adroddiad.  Yr oedd sefyllfa cronfeydd wrth gefn heb eu clustnodi yn cynnwys addasiad i falans disgwyliedig Treth y Cyngor a oedd wedi ei orddatgan ym mis 8.

O ran y Cyfrif Refeniw Tai, byddai gwariant a ragwelir o £0.049 miliwn yn fwy na’r gyllideb yn ystod y flwyddyn yn gadael balans terfynol heb ei glustnodi o £3.148 miliwn, a oedd yn uwch na’r canllawiau ar wariant a argymhellwyd.

Parthed cais i ddwyn arian ymlaen ar gyfer Cynllunio, yr Amgylchedd a’r Economi, gofynnodd y Cynghorydd Alasdair Ibbotson a allai’r Cyngor gadw ei allu i gyhoeddi is-ddeddfau lleol neu orfodi rhai blaenorol y tu hwnt i’r safonau ar gyfer Gweithdrefnau Arbennig.  Cytunodd swyddogion i geisio cael ymateb gan y portffolio.

Ymatebodd y Prif Swyddog (Llywodraethu) i gwestiwn yngl?n â’r cais i ddwyn arian ymlaen yn ei bortffolio, ac awgrymodd y dylid rhoi eglurhad pellach mewn mwy o fanylder mewn sesiwn gaeedig cyn yr eitem nesaf ar y rhaglen.  Cadarnhaodd swyddogion cyllid fod tybiaethau yng nghyfrifiadau’r gyllideb yn seiliedig ar gymeradwyo’r ddau gais am ddwyn arian ymlaen.^[1]

Cyfeiriodd y Cadeirydd at risgiau yn ystod y flwyddyn a chwestiynodd ba mor effeithiol yw lobïo Llywodraeth Cymru (LlC) yn barhaus yngl?n ag ariannu tecach.

Yngl?n â Lleoliadau y Tu Allan i’r Sir, dywedodd y Cynghorydd Christine Jones fod gwaith a oedd yn cael ei gyflawni i fynd i’r afael â phwysau galw ac amodau’r farchnad yn dechrau cael effaith gadarnhaol dros y tymor hirach.

Rhoddodd y Cynghorydd Paul Johnson sicrwydd bod Prif Swyddogion ac Aelodau Cabinet yn parhau i wneud sylwadau cadarn, a bod Gweithgor Cyllid Tecach yn gwneud cynnydd.

Parthed cyllidebau portffolios, dywedodd y Cynghorydd Bill Crease y dylid adolygu’r dull o ragfynegi ar gyfer meysydd gwasanaeth â gorwariant o flwyddyn i flwyddyn.

Monitro’r Rhaglen Gyfalaf

Y rhaglen ddiwygiedig ar gyfer 2023/24 oedd £92.859 miliwn, gan ystyried yr holl symiau a ddygwyd ymlaen ac arbedion a drosglwyddwyd yn ôl i’r rhaglen.  Yr oedd newidiadau yn ystod y cyfnod wedi digwydd yn bennaf oherwydd cyflwyno ffrydiau cyllid grant ac ailbroffilio’r gyllideb.  Yr oedd y sefyllfa derfynol a ragwelwyd yn £91.049 miliwn, a oedd yn gadael £1.810 miliwn o danwariant, yr argymhellwyd y dylid ei ddwyn ymlaen er mwyn cwblhau cynlluniau yn 2024/25 fel y nodwyd.  Yr oedd yr adroddiad yn manylu ar arbedion a nodwyd yn ystod y cyfnod a dim dyraniadau ychwanegol.  Yr oedd y sefyllfa gyffredinol o ran ariannu cynlluniau a gymeradwywyd yn dangos £2.312 miliwn o arian dros ben, cyn realeiddio derbyniadau cyfalaf ychwanegol a / neu ffynonellau cyllid eraill.

Cafodd yr ail argymhelliad ei gynnig a’i eilio gan y Cadeirydd a’r Cynghorydd Bill Crease.

PENDERFYNWYD:

Ar ôl ystyried Adroddiad Monitro Rhaglen Gyfalaf 2023/24 (mis 9), y byddai’r Pwyllgor yn cadarnhau nad oes unrhyw faterion penodol i’w codi gyda’r Cabinet.

To inform the Committee of progress against actions from previous meetings.

Cyflwynodd Rheolwr Gwasanaethau Democrataidd y wybodaeth ddiweddaraf am y camau gweithredu o’r cyfarfodydd blaenorol.

Cafodd yr argymhelliad ei gynnig a’i eilio gan y Cynghorwyr Jason Shallcross a Vicky Perfect.

PENDERFYNWYD:

Bod y Pwyllgor yn nodi’r cynnydd sydd wedi’i wneud.

Dim.

To provide the Committee with information and a recommended response to the Welsh Government phase 2 consultation on Council Tax Reform.

Cyflwynodd y Prif Swyddog (Llywodraethu) adroddiad ar ymgynghoriad cam 2 Llywodraeth Cymru a oedd yn ceisio barn ar y rhaglen diwygio Treth y Cyngor, yn dilyn ymgynghoriad cam 1 ym mis Medi 2022.  Byddai adborth gan y Pwyllgor ar yr ymatebion a argymhellir yn cael ei rannu gyda’r Cabinet cyn cyflwyno ymateb ffurfiol.

Darparodd y Rheolwr Refeniw a Chaffael drosolwg o oblygiadau cynigion LlC, a oedd yn cynnwys:

·         Cwblhau ailbrisiad Treth y Cyngor.

·         Cynllunio system newydd o fandiau a chyfraddau treth sydd yn fwy blaengar.

·         Gwella'r fframwaith o ostyngiadau, pobl a ddiystyrir, eithriadau a phremiymau.

·         Gwella Cynllun Gostyngiadau Treth y Cyngor.

Yn ogystal â’r cynigion, roedd yr ymgynghoriad hefyd yn gofyn am farn ar gyflymder diwygio fel y nodir yn y tri dewis.

Siaradodd y Cynghorydd Alasdair Ibbotson o blaid diwygio gyda’r strwythur eiddo 12 band llawn a oedd yn ôl pob golwg yn cynrychioli’r dewis ariannol gorau ar gyfer Sir y Fflint, a gofynnodd pam nad oedd hyn wedi cael ei adlewyrchu yn yr ymateb argymelledig.  Holodd hefyd am y cyfeiriad at y Lwfans Byw i’r Anabl yn yr ymateb, gan nad oedd hwn ar gael i hawlwyr newydd mwyach, ac fe gynigodd y dylai’r Pwyllgor wrthod y diffiniad o dreth ‘flaengar’ yng ngeirfa’r adroddiad.

Eiliwyd hyn gan y Cynghorydd Sam Swash a siaradodd o blaid diwygiadau radical ‘ehangach’ a oedd yn cael eu hystyried fel y rhai mwyaf blaengar ac y dylid eu gweithredu ar frys.  Cefnogwyd ei sylwadau gan y Cynghorydd Bernie Attridge.

Amlygodd y Cynghorydd Andrew Parkhurst yr anawsterau o ran asesu effaith diwygiadau ehangach gan nad oedd cymarebau bandio i’w gweld.  Dywedodd y Rheolwr Refeniw a Chaffael nad oedd y rhain wedi’u cynnwys yn y papur ymgynghori ac y byddai’n gwirio hyn.

Wrth groesawu’r ymgynghoriad, dywedodd y Cynghorydd Ibbotson y gallai LlC gymryd y cyfle i roi’r baich treth ar berchennog yr eiddo yn hytrach na’r preswylydd.

Dywedodd y Rheolwr Refeniw a Chaffael ei bod yn bwysig i nodi y byddai effeithiau cyffredinol yr ailbrisiad ar gyllid llywodraeth leol yn niwtral o ran cost ar gyfer pob dewis.

Yn dilyn y drafodaeth, crynhodd y Prif Swyddog (Llywodraethu) y consensws cyffredinol bod y Pwyllgor yn ffafrio gweithredu’r cam mwyaf radical cyn gynted â phosibl.  Yn dilyn cynnig ac eilio, cafwyd pleidlais a derbyniwyd y cynnig.

PENDERFYNWYD:

Ar ôl ystyried cynigion (cam 2) Llywodraeth Cymru i ddiwygio Treth y Cyngor, bod barn y Pwyllgor i weithredu’r diwygiadau mwyaf radical cyn gynted â phosibl yn cael ei hadrodd yn ôl i’r Cabinet.

To update on the budget estimate for 2024/25 and the implications of the Welsh Local Government Provisional Settlement which was received on 20 December.

Cyflwynodd y Rheolwr Cyllid Corfforaethol adroddiad ar y prif benawdau a goblygiadau ariannol Setliad Dros Dro Llywodraeth Leol Cymru ynghyd â’r wybodaeth ddiweddaraf am yr ystod o ddatrysiadau cyllideb sydd ar gael i’r Cyngor i osod cyllideb gyfreithiol a chytbwys ym mis Chwefror.

Yn y cyfarfod blaenorol, nodwyd bod y gofyniad cyllidebol ychwanegol ar gyfer blwyddyn ariannol 2024/25 yn £33.187m gyda datrysiadau ariannu posibl o £22.097m gan adael cyfanswm o £11.090m yn weddill.  Cyhoeddwyd Setliad Dros Dro Llywodraeth Leol Cymru ym mis Rhagfyr a gwahoddwyd unigolion i gyflwyno eu hymatebion i’r ymgynghoriad erbyn 2 Chwefror.  Roedd y Cyllid Allanol Cyfun dros dro yn adlewyrchu cynnydd o 2.2%, sef y cynnydd canrannol trydydd isaf yng Nghymru, ac roedd hefyd yn is na chyfartaledd Cymru gyfan sef 3.1%.  Roedd yr adroddiad yn crynhoi’r prif benawdau a oedd wedi arwain at gynyddu’r blwch yn y gyllideb i £12.946m ac fe nodwyd bod nifer o risgiau ac effeithiau gostyngiadau grant penodol yn weddill a allai gynyddu’r ffigwr hwn ymhellach.  Byddai dau weithdy cyllideb yn cael eu cynnal yn ddiweddarach yn y mis cyn i gynigion cyllideb terfynol manwl gael eu hystyried gan y Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu ym mis Chwefror.

Holodd y Cadeirydd am effaith y gostyngiadau ar y Grant Gweithlu Gofal Cymdeithasol a’r Grant Digartrefedd - Neb wedi’i Adael Allan.  Amcangyfrifodd y Rheolwr Cyllid Corfforaethol bod effaith y grant cyntaf oddeutu £0.430m ac fe gytunodd i rannu cyfrifiadau ar gyfer y ddau grant a sut y byddent yn darparu ar eu cyfer o fewn y gyllideb.

Wrth rannu ei siom yngl?n â chanlyniad Setliad Dros Dro Llywodraeth Leol Cymru, dywedodd y Cynghorydd Bernie Attridge fod angen camau gweithredu i rannu dewisiadau cyllidebol i gau’r bwlch a lobio Llywodraeth Cymru i gael setliad gwell ar frys.

Dywedodd y Cynghorydd Ian Roberts bod y datganiad i’r wasg a gyhoeddwyd ar y cyd cyn y Nadolig wedi mynegi’r pryderon am y Setliad yn glir.  Rhoddodd sicrwydd bod sylwadau cadarn wedi cael eu gwneud mewn cyfarfodydd rhanbarthol a chenedlaethol i adolygu’r fformiwla ariannu, fodd bynnag, roedd yn amlwg mai’r GIG a Thrafnidiaeth Cymru oedd prif fuddiolwyr y cyllid cenedlaethol.  Er bod y sylwadau yn parhau, dywedodd efallai y byddai’r Pwyllgor yn dymuno ystyried anfon e-bost / llythyr brys at Aelodau’r Senedd yn mynegi anfodlonrwydd y Pwyllgor yngl?n ag effaith y fformiwla ariannu.  Awgrymodd hefyd y dylid gwahodd Aelodau Etholaeth a Rhanbarthol y Senedd i gyfarfod gyda phob Aelod Etholedig yn Neuadd y Sir.

Cynigiwyd yr awgrym i gyfarfod gydag Aelodau’r Senedd gan y Cynghorydd Attridge.

Dywedodd y Cynghorydd Alasdair Ibbotson bod newid i’r fformiwla ariannu ar sail angen yn yr amser oedd ar gael yn annhebygol.  Dywedodd bod yr Asesiad Gwariant Safonol dros dro yn adlewyrchu cynnydd cyfartalog tybiedig o 6.8% i Dreth y Cyngor ar draws Cymru ac y dylai’r Cyngor ganolbwyntio ar weithio gyda Chynghorau eraill i herio’r dybiaeth honno a cheisio cynnydd mewn Cyllid Allanol Cyfun gan Lywodraeth Cymru.

Siaradodd y Cynghorydd Dave Healey am effaith caledi ar y Cyngor a oedd yn parhau i fod yn un o’r Cynghorau sy’n derbyn y swm lleiaf o gyllid yng Nghymru a’r angen am fformiwla cyllido sy’n fwy teg.

Mewn ymateb i gwestiwn gan y Cynghorydd David Coggins Cogan, dywedodd y Rheolwr Cyllid Corfforaethol bod y diweddariad dangosol a gynghorwyd gan LlC fel rhan o setliad 2022/23 yn rhagdybiaeth weithredol resymol a bod y newidiadau i setiau data yn y fformiwla hefyd wedi cael effaith andwyol ar Sir y Fflint.  Wrth ymateb i ymholiadau, dywedodd er bod y gost ychwanegol o gyfraniadau cyflogwyr at bensiynau athrawon wedi cael ei chadarnhau yn Natganiad yr Hydref gan y Gweinidog, roeddent yn parhau i aros am gadarnhad ffurfiol o’r cyllid hwnnw.  O ran ein Lleoliadau Tu Allan i’r Sir, byddai’r swm ychwanegol sydd wedi’i gynnwys yn y rhagolygon presennol yn cael ei fonitro’n agos er mwyn i’r effaith blwyddyn lawn allu llywio cynigion cyllideb i’w rhannu yng ngham nesaf y broses.  O ran costau comisiynu Gofal Cymdeithasol, roedd cymharu gyda chynghorau eraill Gogledd Cymru yn anodd oherwydd y mathau gwahanol o ofal oedd yn rhan o hyn.

Mewn perthynas â’r pwynt olaf, cyfeiriodd y Prif Weithredwr at strategaeth y Cyngor i ymestyn ei ddarpariaeth gofal yn Sir y Fflint i leihau dibyniaeth ar gostau cynyddol gan ddarparwyr allanol.

Mewn ymateb i sylwadau gan y Cadeirydd ar effaith andwyol setiau data diwygiedig ar y cyllid ar gyfer Sir y Fflint, dywedodd y Prif Weithredwr y byddai ymateb y Cyngor i’r ymgynghoriad ar Setliad Dros Dro Llywodraeth Leol Cymru hefyd yn adlewyrchu’r angen i adrodd data CYBLD^[1] yn fwy cyson ar draws Cymru ynghyd â chapio ffioedd cartrefi gofal.

Yn dilyn cwestiwn gan y Cynghorydd Attridge yngl?n â thynnu’n ôl o Gymdeithas Llywodraeth Leol Cymru, siaradodd y Cynghorydd Roberts am y goblygiadau amrywiol y byddai angen eu hystyried yn ofalus.   Cyfeiriodd hefyd at effaith penderfyniadau cyllid canlyniadol ac effaith amser newidiadau i setiau data.

Darparodd y Cadeirydd gyd-destun o ran effaith y gostyngiad parhaus mewn Cyllid Allanol Cyfun ar Dreth y Cyngor ynghyd â chostau cynyddol gwasanaethau dewisol.

Gan gyfeirio at yr heriau mewn perthynas â’r sefyllfa ariannol, galwodd y Cynghorydd Gina Maddison ar yr holl Aelodau i gefnogi’r gweithgor cyllid teg wrth ddatblygu cynllun gweithredu.

Siaradodd y Cynghorydd Paul Johnson yngl?n â newid tueddiadau ariannol ar draws Cymru a dywedodd y gellid rhannu cynnydd y gweithgor cyllid teg gyda’r Pwyllgor hwn.

Dywedodd y Cynghorydd Andrew Parkhurst ei bod yn bwysig i nodi achos busnes y Cyngor yn glir er mwyn dangos annhegwch Setliad Dros Dro Llywodraeth Leol Cymru ar gyfer Sir y Fflint.

Yn dilyn y drafodaeth, cafodd yr argymhellion eu cynnig a’u heilio gan y Cadeirydd a’r Cynghorydd Bernie Attridge.

PENDERFYNWYD:

(a)       Ar ôl ystyried yr adroddiad ar y Strategaeth Ariannol Tymor Canolig a Chyllideb 2024/25, bod y pryderon a godwyd gan y Pwyllgor yn cael eu hadrodd i’r Cabinet ar 16 Ionawr 2024; a

(b)       Bod gwahoddiad brys yn cael ei anfon at Aelodau Etholaeth a Rhanbarthol Lleol Llywodraeth Cymru a dau Aelod Seneddol lleol i fynychu cyfarfod gyda holl Aelodau Etholedig y Cyngor i drafod y pryderon mewn perthynas â’r Setliad Dros Dro.

To consider the Forward Work Programme of the Corporate Resources Overview & Scrutiny Committee.

Cyflwynodd y Rheolwr Gwasanaethau Democrataidd y rhaglen gwaith i’r dyfodol bresennol i’w hystyried.

Awgrymodd y Cadeirydd y dylid gohirio adroddiad Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus Cymru tan fis Mawrth er mwyn canolbwyntio ar y gyllideb yng nghyfarfod mis Chwefror.

Ar y sail honno, cynigwyd ac eiliwyd yr argymhellion gan y Cynghorwyr Bernie Attridge a’r Cadeirydd.

PENDERFYNWYD:

(a)       Nodi’r Rhaglen Gwaith i’r Dyfodol, fel y’i diwygiwyd; a

(b)       Rhoi awdurdod i Reolwr y Gwasanaethau Democrataidd, mewn ymgynghoriad â Chadeirydd y Pwyllgor, i amrywio’r Rhaglen Gwaith i’r Dyfodol rhwng cyfarfodydd, yn ôl yr angen.

To inform the Committee of progress against actions from previous meetings.

Cyflwynodd y Rheolwr Gwasanaethau Democrataidd y wybodaeth ddiweddaraf ar y camau gweithredu o gyfarfodydd blaenorol gan ddweud bod ymatebion pellach i’r cwestiynau wedi’u dosbarthu ers cyhoeddi’r rhaglen.

Diolchodd y Cynghorydd Alasdair Ibbotson i’r Swyddogion am yr ymateb a rannwyd ar y gwasanaeth Cymorth i Hawlio a gofynnodd am eglurhad ynghylch a oedd gwasanaeth Sir y Fflint yn cael ei ddarparu gan Gyngor ar Bopeth Gorllewin Swydd Gaer a Chaer fel rhan o gontract yr Adran Gwaith a Phensiynau.  Byddai Swyddogion yn anfon ymateb cyn y cyfarfod nesaf.

Cafodd yr argymhelliad ei gynnig a’i eilio gan y Cynghorwyr Bernie Attridge a Jason Shallcross.

PENDERFYNWYD:

Bod y Pwyllgor yn nodi’r cynnydd sydd wedi’i wneud.

To provide Members with the Revenue Budget Monitoring 2023/24 (Month 8) Report and Significant Variances.

Cyflwynodd y Rheolwr Cyllid Strategol sefyllfa monitro cyllideb refeniw 2023/24 ym mis 8 ar gyfer Cronfa’r Cyngor a’r Cyfrif Refeniw Tai, cyn i’r Cabinet ei hystyried.

O ran Cronfa’r Cyngor, roedd y sefyllfa ddisgwyliedig ar ddiwedd y flwyddyn yn golygu bod yna fwlch o £2.942m a oedd yn newid ffafriol o £0.728m ers ffigwr y diffyg a adroddwyd ym mis 7.  Byddai hyn yn gadael balans ar ddiwedd y flwyddyn yn y gronfa wrth gefn at raid o £4.918m ar ôl union effaith y dyfarniadau cyflog a’r dyraniadau a gymeradwywyd yn flaenorol.  Roedd y newidiadau i’r cyllidebau a gymeradwywyd ers mis 7 oherwydd dadgyfuno’r gyllideb dyfarniad cyflog (nid ysgolion) ar draws portffolios.  Rhoddwyd crynodeb o amrywiadau arwyddocaol, risgiau yn ystod y flwyddyn / materion sy’n codi a risgiau eraill a gaiff eu holrhain fel y manylir yn yr adroddiad.

O ran y Cyfrif Refeniw Tai, byddai gorwariant a ragwelir o £0.018 miliwn yn fwy na’r gyllideb yn ystod y flwyddyn, yn gadael balans terfynol heb ei glustnodi o £3.179 miliwn, a oedd yn uwch na’r canllawiau ar wariant a argymhellwyd.

Wrth bwysleisio’r angen i ddyfarniadau cyflog a bennir ar lefel genedlaethol gynnwys y cyllid priodol, cyfeiriodd y Cynghorydd Ian Roberts at ganlyniad yr adolygiad o gyflogau athrawon i’w gyhoeddi yn yr haf.  Dywedodd fod y Cyngor yn ymgysylltu â Llywodraeth Cymru ar risgiau eraill yn ymwneud â’r tâl am dorri rheolau ailgylchu gwastraff a Storm Babet.

O ran Atodiad 1, gofynnodd y Cynghorydd Bernie Attridge am eglurder ynghylch costau gofal preswyl a gofal cartref cynyddol yn ystod y flwyddyn o dan Ardaloedd Lleol (Pobl H?n).  Mewn perthynas ag Atodiad 2, cyfeiriodd at y gorwariant yng nghyllideb Gadael Gofal a gofynnodd a oedd cyllid penodol y llywodraeth wedi cael ei ddefnyddio ar gyfer plant ar eu pen ei hunain yn ceisio lloches.  O ran Gwasanaethau Stryd a Thrafnidiaeth, gofynnodd am eglurder yngl?n â’r math o gostau glanhau oedd wedi cael eu hadolygu a’u lleihau o dan Ddarpariaeth Gwasanaeth.

Cytunodd y Rheolwr Cyllid Corfforaethol i ofyn am ymateb gan y gwasanaethau hynny ac atgoffodd yr Aelodau i rannu cwestiynau penodol i wasanaeth gyda swyddogion ymlaen llaw, er mwyn gallu darparu atebion yn y cyfarfod.

Mewn ymateb i gwestiwn gan y Cynghorydd Alasdair Ibbotson am effaith amcangyfrifedig Storm Babet ar asedau eraill y Cyngor, eglurodd y Swyddogion Cyllid bod y ffigyrau yn y tabl yn adlewyrchu’r effaith ar adeiladau ysgol a llifogydd yn ogystal ag incwm Treth y Cyngor.  Fe wnaethant roi sicrwydd bod hawliadau ar y Gronfa Cymorth Ariannol Brys yn ceisio gwneud y gorau o’r effaith ar y Cyngor o fewn cyfyngiadau’r meini prawf cymhwyso ar gyfer y cynllun ac roedd mwy o wybodaeth am hyn ar gael ar wefan Llywodraeth Cymru.  Yn dilyn cwestiwn pellach, darparodd y Rheolwr Refeniw a Chaffael wybodaeth am sut yr ymdrinnir ag eithriadau Trech y Cyngor a gyhoeddir yng nghanol y flwyddyn.

O ran Llywodraethu, darparodd y Rheolwr Gwasanaethau Democrataidd eglurder ynghylch y costau pensiwn untro, wedi’u hôl-ddyddio, o fewn Gwasanaethau’r Aelodau.  

Cafodd yr argymhelliad ei gynnig a’i eilio gan y Cynghorwyr Bernie Attridge a Jason Shallcross.

PENDERFYNWYD:

Ar ôl ystyried Adroddiad Monitro Cyllideb Refeniw 2023/24 (mis 8), y byddai’r Pwyllgor yn cadarnhau nad oes unrhyw faterion penodol i’w codi gyda’r Cabinet.

To share an update on the current situation on the long term debt with the Betsi Cadwaladr University Health Board since the last report was received.

Cyflwynodd yr Uwch Reolwr (Diogelu a Chomisiynu) adroddiad ar y wybodaeth ddiweddaraf am y ddyled hirdymor gyfredol gyda Bwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr (BIPBC) mewn perthynas â darparu pecynnau Gofal Iechyd Parhaus y GIG yn Sir y Fflint.

Ar 20 Rhagfyr 2023, roedd yr anfonebau heb eu talu yn gwneud cyfanswm o £0.470m, a oedd yn adlewyrchu cynnydd bychan ers mis Medi.  Roedd y cyfanswm hwn yn cynnwys £0.047m o ddyledion tymor byr heb eu talu o anfonebau a oedd rhwng 2-11 diwrnod yn hwyr ac a fyddai’n cael eu talu yn y man.  Roedd anfonebau un flwydd oed a throsodd a oedd yn gwneud cyfanswm o £0.163m yn derbyn sylw ar hyn o bryd (nodwyd gostyngiad o £0.020m i’r ddyled ers yr adroddiad diwethaf).  Roedd gweddill yr anfonebau heb eu talu (£0.261m) yn ymwneud â phedwar unigolyn a oedd yn destun proses gymrodeddu (nodwyd gostyngiad o £0.012m i’r ddyled ers yr adroddiad diwethaf).  Fel diweddariad pellach, nodwyd bod cynnydd cadarnhaol yn cael ei wneud mewn perthynas â dau achos sylweddol a fyddai’n gwella’r sefyllfa ymhellach.  Sicrhawyd yr Aelodau bod y broses a roddwyd yn ei lle i reoli anfonebau heb eu talu yn parhau.

Mewn ymateb i ymholiad gan y Cynghorydd David Coggins Cogan, siaradodd yr Uwch Reolwr am yr heriau’n ymwneud ag achosion hanesyddol a’r cynnydd pellach a ragwelir dros y misoedd nesaf mewn perthynas â’r achosion cyflafareddu sy’n weddill.

Cyfeiriodd y Cadeirydd at yr ail argymhelliad yn yr adroddiad ac fe gynigodd y dylai diweddariadau gael eu cyflwyno bob chwarter yn y dyfodol, er mwyn monitro cynnydd o ran yr achosion cyflafareddu nes yr oedd y Pwyllgor yn hapus i symud ymlaen i ddiweddariadau blynyddol.  Eiliwyd hyn gan y Cynghorydd Bernie Attridge.

PENDERFYNWYD:

Bod y Pwyllgor yn nodi’r wybodaeth ddiweddaraf ac yn derbyn diweddariad chwarterol ar reoli anfonebau Gofal Iechyd Parhaus heb eu talu a godwyd gan y Cyngor i’w talu gan Fwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr.